یوسف همدانی

یوسف هَمَدانی (همدان ۴۴۰ـ بامیان ۵۳۵ق)
از رجال صوفیه. در ۱۸سالگی به بغداد رفت و در محضر درس ابواسحاق شیرازی حضور یافت و درشمار برترین شاگردانِ او درآمد. به عراق و خراسان و اصفهان و سمرقند و بخارا نیز سفر کرد و به طلب و استماع حدیث پرداخت. در تصوّف دست ارادت به شیخ ابوعلی فارمدی داد. در حدود ۶۵سالگی به سفر بغداد رفت در مجلس وعظی که داشت آیندۀ علمی ابن سقّا را پیشگویی کرد. خانقاه بزرگی در مرو داشت و سال های آخر عمر را در همان شهر و هرات گذراند. سرانجام در مسیر بازگشت از هرات به مرو درگذشت و در همان ناحیه به خاک سپرده شد. بعدها جنازۀ او را به مرو منتقل کردند. گویا رتبةالحیات تنها اثر بازمانده و چاپ شدۀ اوست. خواجه عبدالله بَرَقی خوارزمی، خواجه حسن ازرقی بخارایی، خواجه احمد یَسَوی و خواجه عبدالخالق غُجْدَوانی، درشمار مریدان اویند.