یمین

[ویکی فقه] یَمین به معنی قَسم و سوگند است که در جمیع ابواب منازعات و در کتاب قضاء و شهادات و هم چنین در کتاب أیمان در مورد کسی که چیزی را بواسطه قسم خوردن بر خود واجب یا حرام می کند از آن بحث می شود.
قسم خورنده شرایطی دارد که بدون آنها قسم منعقد نمی شود که عبارتند از: بلوغ، عقل، اختیار، قصد و عدم منع حاکم شرع از تصرف قسم خورنده در اموالش بخاطر سفه – ورشکستگی. بنابراین قسم بچّه، دیوانه، مجنون ادواری در حال جنونش، قسم آدم مجبور و بی هوش و شخص غضبناک که غضبش شدید باشد و قصد را از او سلب کند منعقد نمی شود و هم چنین قسم آدمی که ممنوع التصرف از مالش است منعقد نمی شود و قسم فرزند با جلوگیری پدر و قسم زوجه با منع زوج منعقد نمی شود، مگر اینکه کاری که قسم بر آن خورده شده انجام واجب یا ترک حرام باشد که در این صورت بدون اذن منعقد می شود.
انواع یمین
۱- یمین تاکیدی: که جهت تأکید و تحقیق خبر به وقوع چیزی یا عدم وقوع آن در گذشته، حال و آینده است؛ مثلا بگوید والله من بدهکار نبودم (گذشته) یا بدهکار نیستم (حال) یا زید از سفر نخواهد آمد (آینده).۲- یمین مناشده: یمینی که همراه با سوال است و منظور از آن تحریک مسئول (سوال شونده) بر آوردن مقصود سائل است. برای تأکید سوال می آورد: مثلا می گوید ترا به خدا قسم می دهم جواب مرا بده.۳- یمین عقد: یمینی که تعهّد و التزام است به اینکه انسان عملی انجام بدهد یا ترک کند.
← حکم انواع یمین
...

[ویکی اهل البیت] کلیدواژه: سوگند، احکام قسم، قسم، یمین
یمین در لغت به معنای سوگند است. و در اصطلاح فقهی قسم خوردن به ذات خدا یا اسماء خاص خداوند است مثل والله بالله.
ذات خدا یعنی بدون این که قسم به اسمی از اسماء خدا باشد عباراتی می آورد که دلالت بر ذات خدا می کند مثل والذی نفسی بیده: قسم به آن کسی که جانم در دست اوست.
یمین در فقه در جمیع ابواب منازعات و در کتاب قضاء و شهادات و همچنین در کتاب ایمان در مورد کسی که چیزی را به واسطه قسم خوردن بر خود واجب یا حرام می کند از آن بحث می شود.
قسم خورنده شرایطی دارد که بدون آنها قسم منعقد نمی شود که عبارتند از: بلوغ، عقل، اختیار، قصد و عدم منع حاکم شرع از تصرف قسم خورنده در اموالش بخاطر سفه – ورشکستگی. بنابراین قسم بچّه، دیوانه، مجنون ادواری در حال جنونش، قسم آدم مجبور و بی هوش و شخص غضبناک که غضبش شدید باشد و قصد را از او سلب کند، منعقد نمی شود و همچنین قسم آدمی که ممنوع التصرف از مالش است. منعقد نمی شود و قسم فرزند با جلوگیری پدر و قسم زوجه با منع زوج منعقد نمی شود، مگر این که کاری که قسم بر آن خورده شده انجام واجب یا ترک حرام باشد که در این صورت بدون اذن منعقد می شود.
قسم اول منعقد نمی شود و اگر دروغ باشد از گناهان کبیره است و کاربرد این قسم در دادگاه است. قسم دوم هم منعقد نمی شود. کفاره و گناه نه بر قسم خورنده و نه بر مسئول (در صورتی که مخالفت کند و مقصود سائل را نیارد) نیست. قسم سوم است که منعقد می شود و وفاء به آن واجب و مخالفت با آن کفاره دارد.
قسمی که در محکمه بکار می رود و به دعاوی خاتمه می دهد، مدعی قسم می خورد و دعوا ثابت می شود مثلاً مدعی در مورد لوث (چیزی که موجب ظن به صدق ادعای مدعی می شود مثلاً قاتل با چاقو در کنار مقتول بوده یا صورتش خون آلود بوده) با پنجاه نفر قسم می خورد که مثلا زید قاتل پسرش است با قسم مدعی دعوا ثابت می شود. یا منکر قسم می خورد. مثلاً بگوید من به زید بدهکار نیستم دعوی خاتمه می یابد یا قسمی که شخص بوسیله آن چیزی را بر خود واجب می کند یا کار حرامی را ترک می کند.
قسم بغیر لفظ جلاله الله یا اسماء خاصه خداوند (اسمائی که فقط مختص خداست دیگران در آن شریک نیستند) منعقد نمی شود. باید قسم خورنده بگوید والله من به زید بدهکار نیستم. یا والله اگر کار حرامی انجام دادم ده روز روزه بگیرم. بنابراین اگر کسی قسم بخورد. اسم خدا را نیاورد مثلاً بگوید قسم به قرآن من فلان کار را انجام ندادم یا قسم به پیامبر صلی الله علیه و آله یا ائمه اطهار بیاورد. بگوید: بحق حضرت علی علیه السلام، قسمش منعقد نمی شود یعنی اگر مخالفت کرد، کفاره ندارد و اگر در دعاوی باشد به آن ترتیب اثر نمی دهند.

[ویکی الکتاب] معنی یَمِینِ: دست راست - سمت راست - خیرو سعادت - قهر و غلبه و نیرومندی - دین (جمله "قالوا انکم کنتم تاتوننا عن الیمین" کنایه از این است که شما خود را خیرخواه ما معرفی میکردید و استعمال کلمه یمین در این معنا شایع است بعضی از مفسرین گفتهاند : مراد از کلمه یمین دین ...
معنی أَیْمَانٌ: سوگندها(أیمان ، جمع یمین یعنی سوگند است ، و این معنا را از کلمه یمین به معنای دست راست گرفتهاند ، چون در بین عرب مرسوم و معمول بود که وقتی سوگندی می خوردند ، و یا عهدی میبستند ، و یا بیعتی میکردند ، و یا مثلا معاملهای انجام میدادند ، برای اینکه بفهما...
ریشه کلمه:
یمن (۷۱ بار)

تعبیر به «یمین» (دست راست) به خاطر آن است که غالباً انسان ها با دست راست می نویسند. و به معنای طرف راست بدن نیز آمده، سپس به هر چیزی که در این ناحیه قرار گیرد یمین گفته می شود.

یَمین
(یا: سوگند؛ قَسَم) در اصطلاح فقهی کسی که به لفظ الله یا اسمی که مخصوص به اوست، سوگند یاد کند تا کاری را که به نحوی انجام دادن آن از نظر شرع یا عقل رجحان دارد، انجام دهد یا کاری را که به نحوی ناپسند است ترک کند. در این صورت انجام دادن یا ندادن مورد قسم، واجب یا حرام می شود و چنانچه قسم خورنده، خلاف قسم خود عمل کند، گناهکار است و باید کفاره بپردازد. سوگند به پیامبر اکرم (ص) و امامان علیهم السلام یا قرآن، حکم سوگند واجب را ندارد. سوگند فرزند و زن بدون اجازۀ پدر و شوهر، سوگند فرد عصبانی، سوگند برای تشویق مخاطب به انجام یا ترک کاری و یا سوگند برای تأکید بر درستی خبر، پذیرفته نیست و حکم سوگند شرعی را ندارد.