یاسین

در اخبار بسیاری از طریق خاصه و عامه آمده است که �یس� یکی از نام های حضرت محمد ( صلی الله علیه و آله وسلّم ) است و �آل یس� اهل بیت آن حضرتند که حق تعالی در قرآن بر ایشان سلام فرستاده است و فرموده است که: �سَلامٌ عَلی اِلْ یاسین �در حدیثی از حضرت صادق ( علیه السّلام ) آمده است که یکی از نام های حضرت محمد ( صلی الله علیه و آله وسلّم ) یس است و در معنای آن می فرمایند: �یس� یعنی ای سامع و شنونده وحی من!درباره این اسم گفته اند که مخفف �یا سید المرسلین� و یا �یا سامع الوحی� بوده است.
در دعای ندبه خطاب به امام عصر ( عجّل اللّه تعالی فرجه الشریف ) عرض می کنیم: �یا بن یس و الذاریات؛ ای فرزند یس، یعنی ای فرزند پیامبر. �

این روایت دلالت بر این دارد که یاسین یکی از اسامی پیامبر ( ص ) است . نام گذاری به نام محمد جایز و به نام یاسین مکروه است . علامه مجلسی در شرح این روایت متذکر شده اند: ممکن است گفته شود که نام گذاری به اسامی انبیا جایز و مستحب ، ولی نام گذاری به القاب انبیا که برای تعظیم و بزرگداشت آن ها اطلاق شده مانند رسول و نذیر و بشیر و طه و یس مکروه می باشد. ( 2 )
این روایت گر چه از نظر سند مرفوعه است و به همین دلیل فقیهان آن را معتبر نمی دانند، اما عقل انسان حکم می کند که در چنین مواردی که محدویت و تنگنایی وجود ندارد با استفاده از اسامی زیبا و با معنای بسیاری که وجود دارد و بکارگیری آنها هم هیچ منعی ندارد، جانب احتیاط را رعایت کرده و از این اسم استفاده نکنیم.
1. فروع کافی، ج 6، ص 20.
2. مرآة العقول ، ج ، ص 36 .

پاسخ اجمالی
در باره نام گذاری "یاسین " در بعضی از روایت مطالبی آمده که حاکی از عدم رضایت ائمه ( ع ) از استفاده این نام برای افراد است از جمله می توان به این روایت اشاره کرد که امام صادق ( ع ) فرمود به مردم اجازه داده شده است که نام محمد را بر روی افراد بگذارند اما چه کسی به آنان اجازه داده است که نام "یاسین" را روی افراد بگذارند در حالی که این اسم پیامبر اسلام ( ص ) است. [1]
این روایت گر چه از نظر سند مرفوعه است و به همین دلیل فقیهان آن را معتبر نمی دانند، اما عقل انسان حکم می کند که در چنین مواردی که محدویت و تنگنایی وجود ندارد با استفاده از اسامی زیبا و با معنای بسیاری که وجود دارد و بکارگیری آنها هم هیچ منعی ندارد، جانب احتیاط را رعایت کرده و از این اسم استفاده نکنیم.
لذا مراجع تقلید نیز در این زمینه می گویند، گذاردن این نوع اسامی بر روی فرزندان به خودی خود اشکال ندارد، ولی بهتر است از اسامی دیگر استفاده شود.
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[2]
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای ( مد ظله العالی ) :
فى نفسه اشکال ندارد.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی ( مد ظله العالی ) :
اشکال ندارد.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی ( مد ظله العالی ) :
بدون کلمه موعود مانعی ندارد.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی ( مد ظله العالی ) :
اشکال ندارد، ولی بهتر است که از اسامی دیگر استفاده کنند.

[1]. الکلینی، أبو جعفر محمد بن یعقوب الکافی، ج‏6، ص: 20، حدیث13 ، عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ صَفْوَانَ رَفَعَهُ إِلَى أَبِی جَعْفَرٍ أَوْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ هَذَا مُحَمَّدٌ أُذِنَ لَهُمْ فِی التَّسْمِیَةِ بِهِ فَمَنْ أَذِنَ لَهُمْ فِی یس یَعْنِی التَّسْمِیَةَ وَ هُوَ اسْمُ النَّبِیِّ ( ص ) ، نشر دار الکتب الإسلامیة ‏، چاپ چهارم 1407 ه ق ، 8 جلدی.
[2]. استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه ای، سیستانی، صافی گلپایگانی و مکارم شیرازی ( مد ظلهم العالی ) ،

پاسخ اجمالی
در روایات سفارش شده است که هر وقت از رسول خدا ( ص ) نامی به میان آمد و از او یاد کردید، بر او صلوات بفرستید. در روایت آمده است که رسول خدا ده نام دارد که پنج تای آن در قرآن آمده است. یکی از این نام ها یاسین است. اهل بیت ( ع ) نیز آل یاسین هستند. از این رو پس از قرائت اولین آیه سوره "یس" که با �یس و القرآن الحکیم� آغاز می شود، صلوات فرستادن امری پسندیده است. هر چند که دلیل خاص و حدیثی در این باره نیامده است.
همچنین در برخی از روایات �امام مبین� در آیه 12 سوره یس به حضرت امیر المؤمنین علی ( ع ) تفسیر شده است. از این رو درود بر او و یاد وی کردن نیز امری نیکو و پسندیده است.
پاسخ تفصیلی
قرآن کریم پیرامون حفظ حرمت رسول اکرم ( ص ) می فرماید: �همانا خداوند و فرشتگان او بر پیامبر درود می فرستند، ای کسانی که ایمان آورده اید بر پیامبر درود فرستید و سلام گویید و تسلیم فرمانش باشید�. [1]
مضمون این آیه نشانگر جایگاه والای رسول اکرم ( ص ) در پیشگاه خداوند است، به گونه ای که خدا و فرشتگانش بر او درود می فرستند و خداوند فرمان می دهد که دیگران نیز با آنها هماهنگ شده و بر او درود و سلام بفرستند.
در روایات آثار و برکات بسیاری برای صلوات شمرده شده است. امام باقر ( ع ) یا امام صادق ( ع ) می فرماید: "در میزان ( ترازوی اعمال ) در روز رستاخیز چیزی سنگین تر از صلوات بر محمد و آل محمد نیست و در آن روز شخصی را می آورند و اعمالش را در میزان می گذارند، ولی سبک است، آن گاه پاداش صلوات او بروز کند و آن را در میزانش می نهند، ترازوی اعمالش پر بار و سنگین می گردد". [2]
در احادیث معصومین ( ع ) بر فرستادن صلوات هر گاه نام مبارک پیامبر اکرم ( ص ) برده شد، تأکید شده است. حتی آمده است در وسط نماز هم اگر کسی نام مبارک پیامبر را بشنود، مستحب است صلوات بفرستد.
در حدیثی از امام باقر ( ع ) روایت شده است: "بی گمان رسول خدا ( ص ) ده اسم دارد که پنج تا از آنها؛ یعنی محمد، احمد، عبدالله، یاسین و نون در قرآن آمده است و پنج تا از آنها؛ یعنی فاتح، خاتم، کافی، مقفى و حاشر در قرآن نیست". [3]
از این رو یکی از القابی که برای اهل بیت پیامبر اکرم به کار می بریم �آل یاسین� است. زیارتی نیز با نام �زیارت آل یاسین� در کتاب های دعا ذکر شده است که از توقیعات امام مهدی ( عج ) است. [4]
آیه 130 سوره صافات هم در یکی از قرائت ها �آل یاسین� قرائت شده است. �سلام علی آل یاسین� امام صادق ( ع ) در ذیل این آیه از پدرانش نقل می کند که حضرت علی ( ع ) فرمود: "یس محمد ( ص ) است و ما آل یس هستیم". [5]
امام رضا ( ع ) می فرماید: "خداوند به محمد ( ص ) و آل محمد ( ص ) فضیلتی داده است که احدی به کنه آن نمی رسد، مگر این که اهل تعقل باشد و آن این است که خداوند تنها بر انبیای خود سلام می دهد و می فرماید: "سلام بر نوح باد در میان جهانیان"[6] و: �سلام بر ابراهیم� و: �سلام بر موسی و هارون� و نمی فرماید: سلام بر آل نوح و یا سلام بر آل ابراهیم و . . . ، ولی می فرماید: "سلام بر آل یاسین؛ یعنی آل محمد ( ص ) . . . ". [7]
بنابر شواهد و دلایلی که ذکر شد؛ یاسین از نام های رسول اکرم ( ص ) است و پس از شنیدن نامی از نام های رسول اکرم ( ص ) فرستادن صلوات مستحب است؛ هر چند در خصوص آیه اول سوره �یس� حدیثی وارد نشده و سفارشی به خصوص نشده است که بعد از تلاوت این آیه صلوات بفرستید، ولی طبق ادله عامی که ذکر شد، پس از تلاوت این آیه، ذکر صلوات نیکو است.
در برخی از روایات �امام مبین� که در آیه 12 سوره یس آمده است، به امیر المؤمنین علی ( ع ) تفسیر شده است. در حدیثی از امام باقر ( ع ) نقل شده که فرمود: �هنگامی که این آیه نازل شد ابوبکر و عمر برخاستند و عرض کردند: ای پیامبر آیا منظور از آن تورات است؟ فرمود: نه عرض کردند: انجیل است فرمود: نه عرض کردند: مراد قرآن است؟ فرمود: نه در این حال حضرت علی ( ع ) نزد پیامبر آمد. هنگامی که چشم رسول خدا ( ص ) به او افتاد. فرمود: امام مبین این مرد است او است امامی که خداوند متعال علم همه چیز را در او جمع فرمود �. [8]
بر طبق این روایات یاد امیر المؤمنین ( ع ) و درود و صلوات فرستادن بر او، بعد از تلاوت این آیه امری پسندیده است هر چند روایت یا حدیثی وارد نشده است که بعد از قرائت این آیه بر امیر مؤمنان درود بفرستید .
[1]. احزاب، 56.
[2]. کلینی، کافی، ج 2، ص 494، باب الصلاة علی النبی و اهل بیته ( ع ) ، ح 15، دارالکتب الاسلامیة، تهران، 1365.
[3]. صدوق، الخصال، ج 2، ص 426، انتشارات جامعه مدرسین قم، 1403 هـ ق.
[4]. شیخ طبرسی، احتجاج، ج 2، ص 316، دار النعمان، النجف الاشرف، 1386 ق.
[5]. طباطبائی، محمد حسین، المیزان، ج 17، ص 165، چاپ پنجم، دار الکتب الاسلامیة، تهران، 1375ش.
[6]. صافات، 79.
[7]. شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا ( ع ) ، ج 1، ص 236، جهان، 1378 ق.
[8]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 18، ص 335، دار الکتب الاسلامیة، تهران، بی تا؛ و لمیزان، ج 17، ص 72.