یادگار بزرگ مهر

یادگار بزرگمهر یا پندنامهٔ بزرگمهر بُختگان اندرزنامه ای است که از بزرگمهر بختگان، وزیر دانای انوشیروان به جای مانده است. متن با مقدمه ای در معرفی بزرگمهر از زبان خود او آغاز می گردد که در آن می آورد که این رساله را به فرمان خسرو انوشیروان تألیف کرده و در گنج شاهی نهاده است که بتواند موجب بهبود فرهنگ کسانی باشد که شایستگی پذیرش آن را دارند. سپس شرحی در بی دوامی امور گیتی و ثبات و دوام پارسایی و کارهای نیک می آورد و متذکر می شود که خود او پیوسته در پرداختن به پارسایی و پرهیز از گناه کوشا بوده است. اندرزها به صورت سؤال و جواب است سؤال ها را مؤلف خود طرح می کند و خود به آن پاسخ می گوید. در این اندرزنامه فضائل و متشابهات آنها، به برادران دروغین مصطلح شده اند مثلاً رادی یا بخشندگی فضیلت است ولی اسراف که متشابه یا برادر دروغین آن است، رذیله به شمار می رود. بعضی از اندرزهای این مجموعه از نوع اندرزهای اخلاقی تجربی و بعضی از نوع اندرزهای دینی زرتشتی است و در آن ها اصطلاحات دینی زرتشتی به کاررفته است. این اندرزنامه در دوران اسلامی نیز از شهرت و اهمیت برخوردار بوده است. و ترجمهٔ بیشتر بخش های آن به عربی در جاودان خرد آمده است. این اندرزنامه به فارسی ترجمه شده است. [ ۱]
درونمایه این کتاب در حدود ۲۶۳ پند و اندرز است. با مقایسه متن یادگار بزرگمهر با گفتاری از شاهنامه فردوسی به نام «پند دادن بوزرجمهر نوشین روان را» می توان بدین نکته پی برد که این متن پهلوی یکی از منابع شاهنامه بوده و آن را فردوسی خود یا مهربانِ سرای او از پهلوی ترجمه کرده است. [ نیازمند منبع] اگرچه در همه جا و در همه واژه ها این دو متن تطبیق کامل ندارند ولی باز تقریباً همه اندرزها و مضمون ها ( با اندک اختلافی ) با همان نظم و ترتیب متن پهلوی در شاهنامه نیز آمده است.
در ترجمه و نظم این متن پارسی میانه، بایستی فردوسی رنج فراوانی برده باشد زیرا در پایان این گفتار می گوید:
یادگار بزرگمهر جزو متون پهلوی چاپ جاماسپ جی دستور مینوچهر جی جاماسپ - اسانا است. [ نیازمند منبع]