گیرنده انسولین

گیرنده انسولین ( انگلیسی: Insulin receptor ) یک گیرندهٔ سطحی سلول است که با اتصال به انسولین، فاکتور رشد شبه انسولین ۱ و فاکتور رشد شبه انسولین ۲ فعال می شود و متعلق به خانوادهٔ بزرگ تیروزین کینازهای گیرنده ای است. [ ۴]
گیرنده انسولین نقش بسیار مهمی در تنظیم قند خون ایفا می کند، فرآیندی عملکردی که تحت شرایط خاص ممکن است منجر به طیف وسیعی از تظاهرات بالینی از جمله دیابت و سرطان شود. [ ۵] [ ۶] پیام دهی انسولین، دسترسی سلول های بدن به گلوکز خون را کنترل می کند. هنگامی که انسولین کاهش می یابد، به ویژه در کسانی که حساسیت زیادی به انسولین دارند، سلول های بدن شروع به انتقال و مصرف چربی هایی می کنند که نیازی به انتقال از طریق غشاء ندارند. به این ترتیب، انسولین تنظیم کننده مهمی در فرایند سوخت وساز چربی نیز هست. از نظر بیوشیمیایی، گیرنده انسولین توسط یک ژن رمزگذاری می شود که «INSR» نام دارد و طی یک پیرایش دگرسان به یکی از دو ایزوفرم IR - A یا IR - B مبدل می شود. [ ۷] رویدادهای پایین دستی پس از ترجمهٔ هر یک از ایزوفرم ها، منجر به تشکیل پروتئولیتیکی زیرواحدهای آلفا و بتا می شوند که پس از ترکیب، در نهایت قادر به هومو یا هترودایمرسازی برای تولید گیرنده انسولین تراغشایی ۳۲۰ کیلو دالتونی با پیوندهای دی سولفید هستند. [ ۷]
در ابتدا، رونویسی پیرایش های دگرسان مشتق شده از ژن «INSR» برای تشکیل یکی از دو ایزومر مونومریک ترجمه می شود: IR - A که در آن اگزون ۱۱ حذف شده است، و IR - B که در آن اگزون ۱۱ گنجانده شده است. گنجاندن اگزون ۱۱ منجر به افزودن ۱۲ اسید آمینه در جایگاهِ بالادستِ محل برش پروتئولیتیک فیورین درون زاد می شود.
به دنبال دایمریزاسیون گیرنده، پس از برش آنزیمی زنجیره های آلفا و بتا، ۱۲ اسید آمینه اضافی یادشده در پایانه - C زنجیرهٔ آلفا باقی می مانند ( به آن αCT می گویند ) و احتمالاً بر تعامل میان لیگاند و گیرنده اثر می گذارند. [ ۸]
هر مونومر ایزومری به لحاظ آرایش ساختاری، از ۸ دومِـین مجزا، یک دومِـین توالی سرشار از لوسین ( L1، ریشه های ۱ تا ۱۵۷ ) ، یک ناحیه غنی از سیستئین ( CR، ریشه های ۱۵۸ تا ۳۱۰ ) ، یک توالی سرشار از لوسین دیگر ( L2، ریشه هیا ۳۱۱ تا ۴۷۰ ) ، سه دومین فیبرونکتین نوع ۳ با نام های «FnIII - 1» ( ریشه های ۴۷۱ تا ۵۹۵ ) ، «FnIII - 2» ( ریشه های ۵۹۶ تا ۸۰۸ ) و «FnIII - 3» ( ریشه های ۸۰۹ تا ۹۰۶ ) سازمان دهی شده است. علاوه بر اینها، یک دومِـین تونهاده ( ID، ریشه های ۶۳۸ تا ۷۵۶ ) در درون دومِـین «FnIII - 2» وجود دارد که حاوی جایگاه تجزیه و شکافت فیورین آلفا/بتا است که منجر به تشکیل دومِـین های IDα و IDβ می گردد. در زنجیره بتای پایین دستِ دومِـین FnIII - 3 یک مارپیچ تراغشایی ( TH ) و ناحیه کنارغشایی درون سلولی ( JM ) قرار دارد، درست در بالادستِ دومِـین کاتالیتیک درون سلولیِ تیروزین کیناز ( TK ) که مسئول مسیرهای پیام رسانی درون سلولی بعدی است. [ ۹]