[ویکی فقه] ترکمنستان یکی از کشورهای اسلامی در منطقه آسیای مرکزی است که در غرب با ایران و دریای خزر، در شرق با کشور ازبکستان، در شمال با قزاقستان، و در جنوب با افغانستان همسایه است.
مساحت این کشور ۴۸۸۱۰۰ کیلومتر مربع و جمعیت آن بیش از پنج میلیون تن است. بیشتر ساکنان این کشور ترکمن هستند و ازبک ها و روس ها نیز بخشی از جمعیت آن را در بر می گیرند. مسلمانان ترکمنستان بیشتر مذهب حنفی دارند و اندکی از آنان شیعه هستند و اقلیتی از مسیحیان ارتدکس نیز در آن زندگی می کنند. زبان رسمی این کشور ترکمنی است و زبان روسی نیز از زبان های رایج در آن است. (تصویر شماره۲۲)
واژه ترکمن
واژه ترکمن از ریشه ترکی به معنای «ترک مانند» نخستین بار در باره اقوامی از قبایل ترک که مسلمان شده بودند، به کار رفت. این قبایل بخشی از ترکان اوغوز بودند که در حدود سده چهارم ق. به مرزهای ماوراء النهر رسیده بودند و در سرزمین های شمال رود سیحون و دریاچه آرال می زیستند و باج گزار دولت سامانی بودند. سپس به تدریج به ماوراء النهر و خراسان وارد شدند. غز ها در دهه دوم سده پنجم ق. از جیحون گذشتند و وارد ماوراء النهر و خراسان شدند و با وجود درگیری های فراوان با غزنویان، به تدریج در این منطقه ساکن گشتند و شماری از آنان، یعنی سلجوقیان، با شکست دولت غزنوی در نبرد دندانقان به سال ۴۳۱ق. حکومتی بزرگ تشکیل دادند و سراسر ایران را تصرف کردند. پس از حکومت سلجوقیان، سرزمینی که امروزه خاک کشور ترکمنستان را تشکیل می دهد، مدتی حکومت خوارزمشاهیان (۴۹۰-۶۲۸ق.) را از سر گذراند و در سده هفتم ق. با حمله مغول زیر سلطه ایلخانان درآمد و در سده هشتم ق. حکومت تیموریان (۷۷۱-۹۱۳ق.) را تجربه کرد. در سده نهم ق. و دهم ق./چهاردهم و پانزدهم م. اقوامی از ترکان اوغوز به این سرزمین کوچ کردند و قومی را تشکیل دادند که با عنوان ترکمن شناخته می شود. این واژه در کاربرد تازه خود بیشتر بدانان اشاره دارد. از جمله این قبایل، می توان به قبایل ارزای، گوکلان، سالور، ساریق، تکه، و یموت اشاره کرد که امروزه در کشور ترکمنستان و مناطق ترکمن نشین ایران سکونت دارند.
ورود ازبکان به ماوراء النهر
ورود ازبکان به ماوراء النهر در سده دهم ق. سرآغاز عصری جدید در تاریخ ترکمن ها بود. از این دوران تا سلطه روسیه بر ترکمنستان، ترکمن ها هم با حکومت های ایران در دوران صفویه ، افشاریه و قاجار و هم با خانات خیوه در نبرد بودند. در نیمه دوم سده نوزدهم م. روس ها سلطه خود را بر ماوراء النهر و سرزمین های ترکمن ها که به دلیل جنگ و اختلاف قبیله ای ناتوان شده بودند، گستراندند و به سال ۱۸۸۱م. در نبرد گوگ تپه ترکمن ها را شکست دادند. به سال ۱۸۸۴م. مرو را نیز تصرف کردند. با پیشروی روسیه در این مناطق، دولت ایران نیز ناچار به پذیرش قرارداد آخال به سال ۱۲۹۹ق./۱۸۸۱م. و دست کشیدن از بخشی از سرزمین های مورد ادعای خود شد. بدین سان، بخشی گسترده از خاک ترکمنستان امروزی زیر تسلط حکومت روسیه درآمد و مناطق ترکمن نشین میان ایران و روسیه تقسیم شد. در دوره انقلاب کمونیستی در روسیه نیز حاکمیت این کشور بر ترکمنستان ادامه یافت. دولت مستقلی که به سال ۱۹۱۸م. با شکست بلشویک ها در ترکمنستان ایجاد شد، چندان دوام نیافت و با تصرف این مناطق به دست بلشویک ها به سال ۱۹۲۰م. پایان یافت. بدین سان، ترکمنستان بخشی از منطقه خودمختار ترکستان شوروی شد که از سال ۱۹۲۴م. به پنج جمهوری سوسیالیستی ترکمنستان ، تاجیکستان ، ازبکستان و قزاقستان تقسیم گشت. با فروپاشی روسیه به سال ۱۹۹۱م. ترکمنستان استقلال یافت و کشور جمهوری ترکمنستان با قانون اساسی تازه تاسیس شد.
حج گزاری ترکمنستان
...
مساحت این کشور ۴۸۸۱۰۰ کیلومتر مربع و جمعیت آن بیش از پنج میلیون تن است. بیشتر ساکنان این کشور ترکمن هستند و ازبک ها و روس ها نیز بخشی از جمعیت آن را در بر می گیرند. مسلمانان ترکمنستان بیشتر مذهب حنفی دارند و اندکی از آنان شیعه هستند و اقلیتی از مسیحیان ارتدکس نیز در آن زندگی می کنند. زبان رسمی این کشور ترکمنی است و زبان روسی نیز از زبان های رایج در آن است. (تصویر شماره۲۲)
واژه ترکمن
واژه ترکمن از ریشه ترکی به معنای «ترک مانند» نخستین بار در باره اقوامی از قبایل ترک که مسلمان شده بودند، به کار رفت. این قبایل بخشی از ترکان اوغوز بودند که در حدود سده چهارم ق. به مرزهای ماوراء النهر رسیده بودند و در سرزمین های شمال رود سیحون و دریاچه آرال می زیستند و باج گزار دولت سامانی بودند. سپس به تدریج به ماوراء النهر و خراسان وارد شدند. غز ها در دهه دوم سده پنجم ق. از جیحون گذشتند و وارد ماوراء النهر و خراسان شدند و با وجود درگیری های فراوان با غزنویان، به تدریج در این منطقه ساکن گشتند و شماری از آنان، یعنی سلجوقیان، با شکست دولت غزنوی در نبرد دندانقان به سال ۴۳۱ق. حکومتی بزرگ تشکیل دادند و سراسر ایران را تصرف کردند. پس از حکومت سلجوقیان، سرزمینی که امروزه خاک کشور ترکمنستان را تشکیل می دهد، مدتی حکومت خوارزمشاهیان (۴۹۰-۶۲۸ق.) را از سر گذراند و در سده هفتم ق. با حمله مغول زیر سلطه ایلخانان درآمد و در سده هشتم ق. حکومت تیموریان (۷۷۱-۹۱۳ق.) را تجربه کرد. در سده نهم ق. و دهم ق./چهاردهم و پانزدهم م. اقوامی از ترکان اوغوز به این سرزمین کوچ کردند و قومی را تشکیل دادند که با عنوان ترکمن شناخته می شود. این واژه در کاربرد تازه خود بیشتر بدانان اشاره دارد. از جمله این قبایل، می توان به قبایل ارزای، گوکلان، سالور، ساریق، تکه، و یموت اشاره کرد که امروزه در کشور ترکمنستان و مناطق ترکمن نشین ایران سکونت دارند.
ورود ازبکان به ماوراء النهر
ورود ازبکان به ماوراء النهر در سده دهم ق. سرآغاز عصری جدید در تاریخ ترکمن ها بود. از این دوران تا سلطه روسیه بر ترکمنستان، ترکمن ها هم با حکومت های ایران در دوران صفویه ، افشاریه و قاجار و هم با خانات خیوه در نبرد بودند. در نیمه دوم سده نوزدهم م. روس ها سلطه خود را بر ماوراء النهر و سرزمین های ترکمن ها که به دلیل جنگ و اختلاف قبیله ای ناتوان شده بودند، گستراندند و به سال ۱۸۸۱م. در نبرد گوگ تپه ترکمن ها را شکست دادند. به سال ۱۸۸۴م. مرو را نیز تصرف کردند. با پیشروی روسیه در این مناطق، دولت ایران نیز ناچار به پذیرش قرارداد آخال به سال ۱۲۹۹ق./۱۸۸۱م. و دست کشیدن از بخشی از سرزمین های مورد ادعای خود شد. بدین سان، بخشی گسترده از خاک ترکمنستان امروزی زیر تسلط حکومت روسیه درآمد و مناطق ترکمن نشین میان ایران و روسیه تقسیم شد. در دوره انقلاب کمونیستی در روسیه نیز حاکمیت این کشور بر ترکمنستان ادامه یافت. دولت مستقلی که به سال ۱۹۱۸م. با شکست بلشویک ها در ترکمنستان ایجاد شد، چندان دوام نیافت و با تصرف این مناطق به دست بلشویک ها به سال ۱۹۲۰م. پایان یافت. بدین سان، ترکمنستان بخشی از منطقه خودمختار ترکستان شوروی شد که از سال ۱۹۲۴م. به پنج جمهوری سوسیالیستی ترکمنستان ، تاجیکستان ، ازبکستان و قزاقستان تقسیم گشت. با فروپاشی روسیه به سال ۱۹۹۱م. ترکمنستان استقلال یافت و کشور جمهوری ترکمنستان با قانون اساسی تازه تاسیس شد.
حج گزاری ترکمنستان
...
wikifeqh: کشور_ترکمنستان