کشف الغمه فی معرفه الائمه

[ویکی شیعه] کشف الغمة فی معرفة الائمة (کتاب). کَشْفُ الغُمَّة فی مَعْرِفَةِ الأئمّة(ع)، کتابی در شرح حال، فضائل و معجزات چهارده معصوم(ع) نوشته بهاءالدین علی بن عیسی اربلی (درگذشته ۶۹۲ق) از عالمان دینی شیعه. نویسنده، این کتاب را با انگیزه روشن کردن حقانیت آنان بر مُبغضان و دشمنان اهل بیت و مقابله با غلوکنندگان ائمه (ع) نگاشته و در تالیف خود، استفاده از منابع اهل سنت را بر منابع شیعی مقدم داشته است.
ابوالحسن علی بن عیسی هَکّاری(د ۶۹۲ق)، مشهور به بهاءالدین اِرْبِلی محدّث و مورّخ شیعی قرن هفتم. بهاءالدین اِرْبِلی در اِرْبِل زاده شد و همانجا پرورش یافت. پدرش فخرالدین عیسی، معروف به ابن جِجْنی حاکم اربل و نواحی آن بود.

[ویکی فقه] مولف:علی بن عیسی اربلی
کتاب کشف الغمه چنان که از نامش پیداست در موضوع آشنایی با زندگی و شخصیت پیشوایان معصوم ـ علیهم السلام ـ نگارش یافته و در حقیقت یک دوره امام شناسی و مجموعه ای مستند و متقن در فضائل و مناقب اهل بیت ـ علیهم السلام ـ و یکی از مهمترین منابع شیعی در این موضوع است.
متفکر نامدار شیعه، علی بن عیسی اربلی در این کتاب با قلمی شیوا و عباراتی سهل و آسان به تشریح اعتقادات و اندیشه های کلامی شیعه می پردازد. او با طرح مسائلی همچون ضرورت امامت، تبیین جایگاه آن در جامعه اسلامی، نکته های مهم تاریخی، فضائل و مناقب، علت شهادت هر یک از ائمه اطهار ـ علیهم السلام ـ، فرزندان، سخنان آن بزرگان و ناگفته های بسیاری را برای مخاطبان موافق و مخالف خود روشن می سازد.

ندای تقریب
از مهمترین شیوه های اربلی در تنظیم و ترتیب «کشف الغمه»، احترام به آرا و افکار اهل تسنن و تقدیم منابع آنان ـ در استنادات فضائل و مناقب اهل بیت ـ علیهم السلام ـ ـ بر روایات شیعی است و این جهت در پذیرش کتاب و محتوای آن برای اهل سنت دارای اهمیت ویژه ای است. علامه شعرانی در این مورد می گوید: «کتاب کشف الغمه چون اخبار عامه و خاصه است در مناقب ائمه اثنا عشر ـ علیهم السلام ـ و عبارات آن در غایت فصاحت و مشتمل بر اشعار نیکو (است)؛ و از آن چه بر طبع گران آید و ذوق سلیم را ناگوار باشد و از اخبار بی اسناد و از توهین و سب نسبت به علمای عامه و لعن و طعن آنان خالی است و بسیار از آن ها به تبجیل و تکریم نام می برد مثلا صدیقی الفاضل فلان الحنبلی و یگانه روزگار در فضل و علم ابو عثمان جاحظ ...».

سخنی با علمای اهل سنت
اربلی هنگامی که برای تنظیم و تکمیل «کشف الغمه» به منابع اهل سنت مراجعه می کند، به غیر از مناقب و فضائل حضرت علی ـ علیه السلام ـ و امام حسن و امام حسین ـ علیهما السلام ـ، در مورد سایر ائمه ـ علیهم السلام ـ با کمبود مطلب مواجه می شود. او متوجه می گردد که آگاهان آنان نیز در این مورد سهل انگاری کرده اند به این جهت با ابراز شگفتی و اظهار تأسف از این همه بی مهری نسبت به ائمه هدی ـ علیهم السلام ـ می گوید:
«چگونه از منظر دانشمندان اهل سنت نام، یاد، شرح حال، سخنان و حسب و نسب آن گرامیان پوشیده مانده است؟! در حالی (که) آنان در طول تاریخ تلاش می کرده اند اسامی و سخنان ناقلین اخبار و اشعار و امثال را در کتاب های مفصل خود بگنجانند حتی نام و گفتار و حرکات مجانین، آوازه خوان ها، لطیفه گویان، افسانه پردازان، بذله گویان و سایر صنف های عرب در متن تألیفات و تواریخ قید شده است؛ تا آن جا که از افرادی که فقط یک بیت شعر و یا یک ضرب المثل گفته (اند)؛ به توضیح و تفصیل سخن رانده اند و در مورد آشنایی با ابعاد و نسبت اصوات آوازه خوانان و مغنیان به بحث نشسته اند؛ اما بسی شگفتی و تأسف است که مؤلفین و قلم پردازانی که به آن همه حرص و ولع این حوادث و نکات غیر مهم را ثبت کرده اند در مورد طایفه ای از عرب که جد آنان رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ، پدرشان وصی پیامبر ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ مادر آنان فاطمه ـ علیها السلام ـ و مادر بزرگشان خدیجه ـ علیها السلام ـ و دایی های آنان طیب، طاهر و قاسم و عمویشان جعفر طیار است و قرآن به پاکی و طهارت آنان شهادت داده و رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله وسلم ـ بر دوستی و مودت آنان تشویق و امر کرده است، هیچ سخنی قابل عرضه به میان نمی آورند.
من به چشم خود مشاهده کردم که در زمان ما قضات و مدرسین آنان زیارت امام موسی بن جعفر ـ علیه السلام ـ را نمی پسندیدند و برای ما جایز نمی شمردند و هرگاه ما همراه آنان بودیم و در سر راه به زیارت آن حضرت مشرف می شدیم آنان در بیرون توقف کرده و بعد با ما مراجعه می کردند. این در حالی بود که خود آنان به زیارت قبول صوفیه و برخی قبور ناشناخته می رفتند. ما به خداوند متعال از هواهای نفسانی پناه می بریم.»

شروح و تعلیقات
...

[ویکی نور] کشف الغمه فی معرفه الائمه (اربلی). کشف الغمة فی معرفة الائمة(ع)، اثر علی بن عیسی إربلی (متولد 692ق)، است.
این کتاب، به زبان عربی و در باره زندگی نامه و فضایل پیامبر اسلام(ص) و اهل بیت آن حضرت(ع) است.
مؤلف، انگیزه خود را از نگارش این کتاب، تمسک به ائمه معصومین(ع) و اظهار ارادت به آن خاندان بزرگوار دانسته است.
کتاب، در دو جزء تنظیم شده و فاقد باب بندی و فصل بندی است، منتها تمام مطالب آن، پس از مقدمه مؤلف، در ذیل شانزده عنوان کلی مختلف مطرح شده است.
مصنف، ابتدا، به شرح احوال پیامبر(ص) و زندگی نامه آن حضرت پرداخته، پس از آن، پاره ای از فضایل بنی هاشم را بیان می کند، سپس به شرح احوال حضرت امیر (ع) و به دنبال آن به شرح احوال حضرت فاطمه(س) و در پی آن به شرح احوال حضرت خدیجه(س) می پردازد، آن گاه بقیه معصومین را به ترتیب ذکر می نماید.

[ویکی نور] کشف الغمه فی معرفه الائمه (ترجمه و شرح زواره اى). کشف الغمة فی معرفة الأئمة، اثر علی بن عیسی اربلی و ترجمه فارسی علی بن حسن زواره ای با نام «ترجمة المناقب»، کتابی است که با استفاده از اقوال موجود در «کتب جمهور (اهل سنت)» گردآوری شده است
این کتاب با مقدمه میرزا ابوالحسن شعرانی و تصحیح ابراهیم میانجی منتشر شده است.
اربلی این کتاب را در سال 678ق و 687ق تألیف کرده است و زواره ای آن را در سال 938ق به نام امیر قوام الدین محمد ترجمه نموده است
مترجم انگیزه خود را در ترجمه کتاب، دسترسی راحت تر به مطالب کتاب برای فارسی زبانان دانسته است
مترجم هر صفحه از کتاب را به دو بخش تقسیم نموده است. متن عربی کتاب در بالای صفحه و ترجمه آن در پایین صفحه قرار گرفته است. ایشان در این میان مطالب تکراری را حذف نموده است
از مطالبی که در متن آمده و مترجم آن را ترجمه ننموده است می توان به «و من کتاب المناقب قال: من المراسیل فی المعجم الطبرانی بإسناده إلی فاطمة الزهراء(ع) قالت: قال:... آل أبی طالب»و به جلد اول، صفحات 316 و 317 اشاره نمود.

[ویکی نور] کشف الغمه فی معرفه الائمه (ترجمه و شرح زواره ای). کشف الغمة فی معرفة الأئمة، اثر علی بن عیسی اربلی و ترجمه فارسی علی بن حسن زواره ای با نام «ترجمة المناقب»، کتابی است که با استفاده از اقوال موجود در «کتب جمهور (اهل سنت)» گردآوری شده است.
این کتاب با مقدمه میرزا ابوالحسن شعرانی و تصحیح ابراهیم میانجی منتشر شده است.
اربلی این کتاب را در سال 678ق و 687ق تألیف کرده است و زواره ای آن را در سال 938ق به نام امیر قوام الدین محمد ترجمه نموده است.
مترجم انگیزه خود را در ترجمه کتاب، دسترسی راحت تر به مطالب کتاب برای فارسی زبانان دانسته است .
مترجم هر صفحه از کتاب را به دو بخش تقسیم نموده است. متن عربی کتاب در بالای صفحه و ترجمه آن در پایین صفحه قرار گرفته است. ایشان در این میان مطالب تکراری را حذف نموده است.
از مطالبی که در متن آمده و مترجم آن را ترجمه ننموده است می توان به «و من کتاب المناقب قال: من المراسیل فی المعجم الطبرانی بإسناده إلی فاطمة الزهراء(ع) قالت: قال:... آل أبی طالب» و به جلد اول، صفحات 316 و 317 اشاره نمود.

[ویکی نور] کشف الغمه فی معرفه الائمه (ط الحدیثه). کشف الغمة فی معرفة الأئمة، مهم ترین تألیف علی بن عیسی اربلی است که جلد اول آن را در سال 678 و جلد دوم را در سال 687، تألیف کرده است. این کتاب به لحاظ ابتکاری که در تدوین آن وجود داشت و نیز موضع متعادل مؤلف، مورد علاقه جامعه شیعه و نیز جامعه سنی محب اهل بیت قرار گرفت و کسان زیادی از دانشوران معاصر اربلی، از فقیه و شاعر و کاتب و...آن را روایت کردند. وی با استفاده از «کتب جمهور»، کتاب را تدوین کرد تا پذیرش آن آسان تر صورت گیرد
وی کتاب را با شرح حال کوتاهی از رسول خدا(ص) آغاز کرده و هدفش را صرفا تیمن و تبرک بدان یاد می کند. پس از آن، جلد نخست کتاب را به شرح احوال و مناقب امام علی(ع) اختصاص می دهد. در ادامه، فصلی در بیان زندگی حضرت فاطمه(س) داشته و آنگاه به شرح زندگی تک تک امامان تا امام دوازدهم(ع) می پردازد
عمده مطالب کتاب، نقل های کوتاه و بلندی است که از کتاب های دیگر اخذ شده است
آنچه علاوه بر تنظیم مطالب، از طرف اربلی صورت گرفته، افزودن توضیحات و احیانا پاره ای از نقدهاست. به علاوه در پایان زندگی هریک از ائمه قصیده ای در مدح و ستایش آنان سروده است. از آنجا که وی دارای شخصیت ادبی برجسته ای بوده، این اشعار، بسیار لطیف و زیبا (همراه صناعات ادبی فراوان) سروده شده است. در میان نقل ها نیز هرگاه به لغت دشواری برخورد کرده، به شرح آن پرداخته است
اربلی درباره انگیزه خود در تدوین و تألیف این اثر، اشاره به تمسخری که برخی از مردم درباره زیارت قبر موسی بن جعفر(ع) می کردند، می کند. این، در حالی است که بسیاری از همین مردم، قبور شیوخ صوفی را فراوان زیارت می کنند. او می گوید که اینان از کتبی که درباره اهل بیت نوشته شده، پرهیز دارند. با توجه به این مقدمات، او بر آن شده تا کتابی با استناد به کتب «جمهور» یا «عامه» بنویسد تا بتواند این افراد را قانع کند. درعین حال تأکید می کند که کتاب را به عنوان کتاب جدل ننوشته است
یکی از اختصارهایی که مد نظر مؤلف بوده، درباره حذف اسانید صورت گرفته است. او می گوید تنها شخصیت هایی که این حدیث را نقل کرده اند، آورده ام (نه تمام سند) تا از طولانی شدن کتاب جلوگیری کنم

[ویکی نور] کشف الغمه فی معرفه الائمه (ط. الحدیثه). کشف الغمة فی معرفة الأئمة، مهم ترین تألیف علی بن عیسی اربلی است که جلد اول آن را در سال 678 و جلد دوم را در سال 687، تألیف کرده است. این کتاب به لحاظ ابتکاری که در تدوین آن وجود داشت و نیز موضع متعادل مؤلف، مورد علاقه جامعه شیعه و نیز جامعه سنی محب اهل بیت قرار گرفت و کسان زیادی از دانشوران معاصر اربلی، از فقیه و شاعر و کاتب و...آن را روایت کردند. وی با استفاده از «کتب جمهور»، کتاب را تدوین کرد تا پذیرش آن آسان تر صورت گیرد .
وی کتاب را با شرح حال کوتاهی از رسول خدا(ص) آغاز کرده و هدفش را صرفا تیمن و تبرک بدان یاد می کند. پس از آن، جلد نخست کتاب را به شرح احوال و مناقب امام علی(ع) اختصاص می دهد. در ادامه، فصلی در بیان زندگی حضرت فاطمه(س) داشته و آنگاه به شرح زندگی تک تک امامان تا امام دوازدهم(ع) می پردازد .
عمده مطالب کتاب، نقل های کوتاه و بلندی است که از کتاب های دیگر اخذ شده است .
آنچه علاوه بر تنظیم مطالب، از طرف اربلی صورت گرفته، افزودن توضیحات و احیانا پاره ای از نقدهاست. به علاوه در پایان زندگی هریک از ائمه قصیده ای در مدح و ستایش آنان سروده است. از آنجا که وی دارای شخصیت ادبی برجسته ای بوده، این اشعار، بسیار لطیف و زیبا (همراه صناعات ادبی فراوان) سروده شده است. در میان نقل ها نیز هرگاه به لغت دشواری برخورد کرده، به شرح آن پرداخته است .
اربلی درباره انگیزه خود در تدوین و تألیف این اثر، اشاره به تمسخری که برخی از مردم درباره زیارت قبر موسی بن جعفر(ع) می کردند، می کند. این، در حالی است که بسیاری از همین مردم، قبور شیوخ صوفی را فراوان زیارت می کنند. او می گوید که اینان از کتبی که درباره اهل بیت نوشته شده، پرهیز دارند. با توجه به این مقدمات، او بر آن شده تا کتابی با استناد به کتب «جمهور» یا «عامه» بنویسد تا بتواند این افراد را قانع کند. درعین حال تأکید می کند که کتاب را به عنوان کتاب جدل ننوشته است .
یکی از اختصارهایی که مد نظر مؤلف بوده، درباره حذف اسانید صورت گرفته است. او می گوید تنها شخصیت هایی که این حدیث را نقل کرده اند، آورده ام (نه تمام سند) تا از طولانی شدن کتاب جلوگیری کنم .

[ویکی شیعه] کشف الغمه فی معرفه الائمه (کتاب). کَشْفُ الغُمَّة فی مَعْرِفَةِ الأئمّة(ع)، کتابی در شرح حال، فضائل و معجزات چهارده معصوم(ع) نوشته بهاءالدین علی بن عیسی اربلی (درگذشته ۶۹۲ق) از عالمان دینی شیعه. نویسنده، کتاب را با انگیزه روشن کردن حقانیت آنان بر دشمنان اهل بیت و مقابله با غلوکنندگان ائمه (ع) نگاشته و در تألیف خود، استفاده از منابع اهل سنت را بر منابع شیعی مقدم داشته است.
ابوالحسن علی بن عیسی هَکّاری(د ۶۹۲ق)، مشهور به بهاءالدین اِرْبِلی محدّث و مورّخ شیعی قرن هفتم. بهاءالدین اِرْبِلی در اِرْبِل زاده شد و همانجا پرورش یافت. پدرش فخرالدین عیسی، معروف به ابن جِجْنی حاکم اربل و نواحی آن بود.
این کتاب درباره زندگانی پیامبر(ص)، فاطمه زهرا(س) و ائمه اثنی عشر(ع) و مناقب و معجزات آنان نوشته شده است. مصنف همچنین اشارهای هم به حضرت خدیجه(س) دارد.

کشف الغُمَّة فی معرفة الائمة کتابی است نوشته ابوالحسن علی بن عیسی بن ابی الفتح اربلی. اربلی از ادیبان شیعی قرن هفتم هجری است که در شهر اربل، در شمال عراق به دنیا آمد و در سال ۶۹۳ هجری در بغداد بدرود حیات گفت. صاحب امل الامل از وی به عظمت یاد کرده و نوشته است: «او دانشمند، فاضل، محدث، ثقه، شاعر، ادیب و نگارنده و مجمع فضائل بود»[ ۱] وی بخش آخر جزء سوم این اثر ارزشمند را به مهدی امام دوازدهم شیعه اختصاص داده و به مباحثی چون محل تولد ایشان، زمان تولد، نسب، پدر، مادر، اسم، کنیه و لقب او پرداخته است.
ترتیب این کتاب بر طبق اسامی چهارده معصوم است. گردآورنده ابتدا به تحولات پیامبر اسلام و زندگینامه او پرداخته، پس از آن زندگی بقیه چهارده معصوم را به ترتیب آورده و در ضمن اشاره ای هم به خَدیجه دختر خویلد ( ۶۸ق ه - ۳ق ه ) نخستین همسر محمد، مادر فاطمه و اولین زن ایمان آورنده به اسلام کرده است. وی درباره پیامبر اسلام و هر یک از امامان شیعه، ابتدا نام و ولادت آنها و بعد زندگینامه آنان را به تفصیل ذکر می کند. پس از آن، به بیان فضایل و معجزات و افتخارات آنان می پردازد و فرزندان، اولاد و نسب آنها را ذکر می کند. وصیتنامه ها و جریان شهادت و وفات آنان نیز قسمتی از عناوین کتاب را تشکیل داده اند.