کتابشناسی شرح های صحیفه سجادیه

[ویکی فقه] برای کتاب صحیفه سجادیه شرح های متعددی نوشته شده است که در این مقاله به معرفی شرح های صحیفه سجادیه می پردازیم.
با تاسف فراوان به علت نبود منابع و فقدان آنها، اطلاعات ما از قرن دوم و سوم و چهارم و پنجم بسیار ناقص و نارسا است، لذا از قرن ششم آغاز می نمائیم:«قابل ذکر است که گرچه بسیاری از این شروح، در دسترس عموم نیست ولی در این نوشتار جهت تبیین گوشه ای از اهمیت و عظمت صحیفه سجادیه، به بخش مهمی از شروح و ترجمه ها اشاره می شود».
شروح قرن ششم تا نهم
قرن ششم، هفتم، هشتم و نهم:۱. شرح صحیفه حلی: به صورت تعلیقه تالیف شیخ ابوجعفر محمد بن منصور عجلی حلی (متوفی ۵۹۸ هجری قمری).۲. التبصره فی شرح الصحیفه: تالیف موفق الدین ابو العباس احمد بن یوسف بن حسن شیبانی موصلی (متوفی ۶۸۰هـ) مخلوط در کتابخانه استاد سید محمد مشکوة در دو جزء. ۳. شرح صحیفه کفعمی: شیخ نقی الدین ابراهیم بن علی بن الحسن (متوفی ۹۰۵) موسوم به الفوائد الطریفه و این کتاب جز آن دعاهایی است که در دو کتاب المصباح و البلد الامین آورده شده است.۴. شرح صحیفه کرکی: شیخ محقق نور الدین ابی الحسن علی بن عبدالعالی کرکی (متوفی ۹۰۵ هجری قمری).۵. شرح صحیفه زواره ای: مولی ابوالحسن علی بن الحسن مفسر زواره ای استاد ملا فتح الله کاشانی که در سال ۹۴۷ از تالیف آن فارغ شده است.۶. شرح صحیفه عاملی: به صورت تعلیقه تالیف شیخ عزالدین حسین بن عبدالحمد حارثی والد شیخ بهائی (متوفی ۹۸۴ هـ).۷. شرح صحیفه اصفهانی: مولی تاج الدین حسن بن محمد اصفهانی والد فاضل هندی، این شرح در کتابخانه میرزا ابوالهدی کلباسی یافت می شود.۸. شرح صحیفه بلاغی: شیخ عباس بن محمد علی نجفی که وفات والدش در سال ۱۰۰۰ رخ داده است.۹. شرح صحیفه کرکی: به صورت تعلیقه تالیف سید حسین بن حسن کرکی معروف به مجتهد نوه دختری آیة الله محقق کرکی (متوفی ۱۰۰۱ هجری قمری).
شروح قرن دهم و یازدهم
۱۰. شرح صحیفه رازی: ملا محمد سلیم رازی که در سال ۱۰۰۶ تالیف نموده است. صاحب الذریعه آن را در کتابخانه مرحوم کبه دیده است.۱۱. شرح صحیف طریحی: شیخ فخرالدین بن محمد علی طریحی نجفی (متوفی ۱۰۸۵ هـ) موسوم به النکت اللطیفه.۱۲. شرح صحیفه مشهدی: میرزا محمد بن محمدرضا مشهدی مؤلف «کنز الدقایق فی تفسیر القرآن» در چهار مجلد، تالیف (۱۰۹۱ هـ).۱۳. شرح صحیفه بلاغی نجفی: شیخ حسن بن شیخ عباس بن محمد علی بلاغی نجفی صاحب تنقیح المقال فی علم الرجال، تالیف (۱۱۰۵ هجری قمری). ۱۴. شرح صحیفه ملا محمد تقی مجلسی اصفهانی (متوفی ۱۰۷۰ هـ): که به صورت حواشی و تعلیقات بر صحیفه می باشد.۱۵. شرح حدائق الصالحین: در شرح صحیفه سجادیه تالیف شیخ بهائی عالم متغنن (متوفی ۱۰۳۱هـ) صاحب الاربعین و دهها کتاب نفیس.۱۶. شرح صحیفه میرداماد: تالیف فیلسوف نامی محمدباقر حسینی معروف به میر داماد استرآبادی اصفهانی (متوفای ۱۰۴۰هـ). این شرح بنا به استظهار مرحوم حاج آقا بزرگ مشتمل بر تحقیقات مهمه می باشد و همراه شرح جزائری به چاپ رسیده است.۱۷. شرح صحیفه خوانساری: محقق آقا حسین خوانساری (متوفی ۱۰۹۹هـ)۱۸. شرح صحیفه جزائری: تالیف سید نعمت الله جزائری (متوفی ۱۱۱۲ هجری قمری) موسوم به نور الانوار که در سال ۱۳۱۶ به چاپ رسیده است.۱۹. شرح صحیفه روغنی: ملا محمد صالح بن محمد باقر روغنی قزوینی که به صورت فارسی در سال ۱۰۷۳ تالیف نموده است. این شرح در کتابخانه آیة الله مرعشی قسمت شماره ۴۸۳۴ موجود است. ۲۰. شرح صحیفه کاشانی: ملاحبیب الله بن علی مدد کاشانی که پیش نوادگان او یافت می شود.۲۱. شرح صحیفه کاشانی محقق: محدث بن شاه مرتضی کاشانی معروف به ملا محسن فیض (متوفی ۱۰۹۱هـ)۲۲. شرح صحیفه میرزا رفیعا: سید امیر رفیع الدین معروف به میرزا رفیعا (متوفی ۱۰۹۹هـ) از معاصرین شاه صفوی.۲۳. شرح صحیفه ابوجعفر: تالیف شیخ ابوجعفر محمدبن جمال الدین (متوفی ۱۰۳۰هـ) صاحب الاستبصار.۲۴. شرح صحیفه رشتی: موسی عبدالغفار رشتی از علمای معاصر شاه عباس صفوی که گاهی از آن حاشیه صحیفه نیز تعبیر می شود.۲۵. شرح صحیفه یمن ابن مفتاح: ابوالحسن عبدالله بن ابوالقاسم زیدی یمنی صاحب المنتزع المختار در فقه زیدیه.۲۶. شرح صحیفه شهرستانی: سید امیر شرف الدین علی بن حجة الله شهرستانی حسین طباطبایی استاد علامه مجلسی.۲۷. شرح صحیفة الشهید الثانی: شیخ علی بن شیخ زین العابدین بن شیخ محمدبن شیخ حسن ابن الشهید الثانی معروف به شیخ علی.۲۸. تعلیقات شیخ بهائی بر صحیفه: و آن غیر از حدائق الصالحین می باشد که ذکر شد.۲۹. شرح صحیفه لاهیجی: قطب الدین محمدبن شیخ علی شریف لاهیجی دیلمی صاحب «محبوب القلوب» این شرح در کتابخانه آیة الله مرعشی تحت شمارة ۴۸۲۹ مضبوط است. ۳۰. شرح صحیفه رشتی: موسی عبد الغفار رشتی از علمای عصر شاه عباس صفوی.۳۱. شرح صحیفه مولانا تاج الدین: مشهور به «تاجا» پدر فاضل هندی که نسخه ای از آن در کتابخانه مرحوم میرزا ابوالهدی کرباسی در اصفهان بوده است.۳۲. شرح و ترجمه استر آبادی: شارح و مترجم آن ملا محمد استرآبادی است که خود خطاط و خوشنویس هم بوده ترجمه ای بر صحیفه نگاشته است.۳۳. شرح صحیفه رازی: ملا محمد سلیم رازی از علمای قرن ۱۱ که هم اکنون در کتابخانه آیة الله مرعشی تحت شماره ۲۳۰۶ موجود است. ۳۴. شرح صحیفه سید سرور حسین هندی.۳۵. شرح صحیفه آقا جمال خوانساری.۳۶. شرح صحیفه آقا ملا محمد صالح روغنی قزوینی ۳۷. شرح صحیفه صوفی: از محمد تقی بن مظفر صوفی قزوینی از عالمان قرن یازدهم هجری. این شرح در کتابخانه آیة الله مرعشی تحت شماره ۹۹۳۴ نگهداری می شود. ۳۸. شرح صحیفه نائینی اصفهانی: محمد بن محمدباقر حسینی اصفهانی یا مختاری سبزواری از علمای قرن یازدهم، او تعلیقات بر شرح صحیفه سید علی خان مدنی نگاشته است.
شروح قرن دوازدهم
...