کتاب المواعظ

[ویکی فقه] کتاب المواعظ (ترجمه عطاردی). آقای عزیز الله عطاردی ترجمه المواعظ شیخ صدوق را برای استفاده دوستان اهل بیت علیه السّلام به انجام رسانیده است. در این کتاب سخنان و مواعظ نبی اکرم و اهل بیت علیه السّلام جمع آوری شده تا مردم در امور دین و دنیای خود بکار بندند و از زندگی خود لذت ببرند.
ترجمه خوب به ترجمه ای اطلاق می شود که دارای دو ویژگی اساسی باشد ۱) دقت در برگردان عبارت از مبداء به مقصد و رعایت دقیق امانت ۲) روان و خوشخوان بودن متن مقصد. کمتر ترجمه ای را می توان یافت که این دو ویژگی را بطور کامل و دقیق داشته باشد به نظر میرسد ترجمه حاضر در این زمینه توفیق نسبی پیدا کرده است. به برخی از مزایای این ترجمه در دو حوزه شکلی و معنایی می پردازیم. از لحاظ شکلی: الف) آوردن متن عربی و فارسی در یک صفحه که باعث کم حجم شدن کتاب و تطبیق آسان متن فارسی و عربی ب) انتخاب قلم متناسب که خواندن آن را کاملا تسهیل کرده است ج) ارائه فهرست مختصر کامل. در حوزه محتوا: الف) دقت در انتقال محتوای مبدا به مقصد که توفیق خوبی به دنبال آورده است ب) بهره گیری از سبک و قلم بسیار روان و قابل فهم ج) بهره گیری از ادبیات نوین در به کار گرفتن معادل ها. باتوجه به مزایایی که برای این ترجمه ذکر نمودیم اگر مترجم نکاتی دیگری را رعایت می نمودند (از جمله رعایت دقیق امانت. مترجم بعضی از عباراتی را در متن ترجمه آورده اند که برای روانی و سلیس بودن، فهم روایت و روشن نمودن فضای آن مفید می باشد ولی باید آنها را در پرانتز یا کروشه قرار میدادند.) مناسب تر بود.
چند نمونه از مطالب کتاب
به عنوان نمونه: یا علی من لم یحسن وصیتة عند موته کان نقصا فی مروته و لم یملک الشفاعة «هرکس در هنگام حدود وصیت را مراعات نکند، و حقوق وراث را در نظر نگیرد، وصیت خود را کامل انجام ندهد در مردانگی او نقص بوده است، و در روز قیامت به شفاعت ما نخواهد رسید.» جمله و حقوق وراث را در نظر نگیرد مطلبی است که اضافه شده و باید در کروشه قرار گیرد تا خواننده آنرا جزو متن حدیث نداند. یا علی من خاف الناس لسانه فهو من اهل النار «آن انسانی که جامعه از زبانش آرامشی نداشته باشد و مردم از شر زبانش در امان نباشند این چنین آدمی از اهل آتش است.» جمله جامعه از زبانش آرامش نداشته باشند در متن عربی حدیث وجود ندارد در نتیجه باید آنرا در کروشه قرار داد. یا علی- فان خرجت بغیر اذنه لعنها الله و جبرئیل و میکائیل، و لا تعطی من بیت زوجها شیئا الا باذنه، و لا تبیت و زوجها علیها ساخط و ان کان ظالما لها «و اگر از خانه بیرون رفت فرشتگان او را لعنت میکنند، و بدون اجازه شوهر از مال او چیزی به دیگران ندهد، و شوهرش را همواره از خود راضی نگهدارد». که ترجمه درست این بود که میفرمودند « خدا و فرشتگان جبرئیل و میکائیل او را لعنت می کنند و جمله لا تبیت و زوجها علیها ساخط و ان کان ظالما لها اصلا ترجمه نشده و به جای ترجمه این جمله، جمله شوهرش را همواره از خود راضی نگهدارد و آورد.
ساختار کتاب
مترجمان معمولا پس از اتمام کار در مقدمه کتاب به معرفی کتاب و مؤلف و امور دیگر می پردازند که مترجم و این کتاب یک مقدمه ۱۱ صفحه ای دارند که به چگونگی راه یابی اسلام و تاریخ آن در هندوستان سپس به نقش و جایگاه میر حامد حسین مؤلف عبقات الانوار در هندوستان و فرزندان ایشان می پردازند. در آخر مقدمه می آورند که در بررسی کتب کتابخانه ناصریه لکنهو با نسخه ای خطی از آثار شیخ صدوق که آنرا اللالی القوالی نامیده مواجه می شوند و از آنجایی که در سیاهه آثار مرحوم شیخ حسین عنوانی مشاهده نمی شود و به جهت تشابه موضوع آن با نام کتاب المواعظ، وی این نسخه را باعنوان مواعظ ۱۴ معصوم چاپ می کنند. ولی بررسی نسخه شناسان نشان میدهد که این کتاب همان نوادر من لا یحضره الفقیه است و ارتباطی با کتاب مفقود المواعظ شیخ صدوق رحمة الله علیه ندارد.
نسخه شناسی
...