کالکوژن

کالکوژن به عناصر گروه ۱۶ جدول تناوبی گفته می شود. این گروه به خانوادهٔ اکسیژن نیز معروف هستند. این خانواده از اکسیژن، گوگرد، سلنیوم، تلوریم و عنصر رادیواکتیو پولونیوم تشکیل شده است. عنصر لیورموریوم سنتزشده نیز پیش بینی می شود که در این گروه قرار بگیرد. اغلب با اکسیژن جدای از سایر کالکوژن ها برخورد می شود و گاهی نیز از محدوده نام کالکوژن های جدا می شود به دلیل رفتار شیمیایی متفاوتی که نسبت به سایر کالکوژن ها مانند سلنیوم، سولفور، پولونیوم و تلوریوم نشان می دهد. کالکوژن از ترکیب کلمهٔ یونانی khalkόs ( χαλκός ) به معنای مس ( این کلمه همچنین برای آلیاژمس و آلیاژ قلع نیز استفاده می شد، هر فلزی در معنی خیالی، سنگ معدنی یا سکه ) و کلمه یونانی لاتینی شده genēs به معنی تولید شده یا به دنیا آمده ایجاد شده است. سولفور از روزگار باستان شناخته شده است و اکسیژن در قرن ۱۸ به عنوان یک عنصر شناخته شد. سلنیوم، تلوریوم و پولونیوم نیز در قرن ۱۹ و لیورمیوم در سال ۲۰۰۰ شناخته شدند. همه کالکوژن ها ۶ الکترون ظرفیتی دارند. رایج ترین حالت اکسیداسیونی +۲٬۲، +۴، +۶ است. کالکوژن ها و مخصوصاً سبکترین آن ها شعاع اتمی نسبتاً کوچکی دارند. کالکوژن های سبک در حالت عنصریشان اغلب غیرسمی و عنصر مهم برای حیات هستند در حالی که سنگین ترها معمولاً سمی هستند. همهٔ کالکوژن ها نقش کوچکی در فعالیت های بیولوژیکی دارند مثلاً به عنوان مواد مغذی یا سم. کالکوژن های سبک مانند سولفور و اکسیژن به صورت خالص اغلب مفید هستند. سلنیوم ماده مغذی بسیار مهمی، اما معمولاً سمی است. تلوریوم اغلب تأثیرات ناخوشایندی دارد و پولونیوم به دلیل سمیت شیمیایی و خاصیت رادیواکتیویته آن همیشه بسیار خطرناک است.
گروه کالکوژن ها ( به انگلیسی: Chalcogens ) شانزدهمین ستون در جدول تناوبی و یکی از گروه های جدول تناوبی عناصر است که شامل عناصر زیر می شود:
• اکسیژن
• گوگرد
• سلنیم
• تلوریم
• پولونیم
• لیورموریوم