چگالی

چگالی یادانسیته ( به انگلیسی: Density ) یک ماده ( که به آن جرم حجمی یا جرم ویژه نیز گویند ) ، جرم آن ماده به ازای حجم واحد است یا به عبارت دیگر جرم یک متر مکعب از یک جسم را گویند و آن را با نماد ρ ( رو ) نشان می دهند و از رابطه به دست می آید؛ که ρ چگالی، m جرم جسم، و V حجم جسم است.
چگالی یک ماده با تغییر دما و فشار تغییر می کند. این تغییرات معمولاً برای جامدها و مایع ها کوچک بوده ولی برای گازها بسیار بزرگ است. افزایش فشار بر روی یک جسم باعث کاهش حجم آن شده و در نتیجه باعث افزایش چگالی می شود. افزایش دمای یک ماده باعث افزایش حجم ( به جز در چند مورد استثنا ) و در نتیجه کاهش چگالی آن می شود. در بسیاری از گرمایش قسمت پایین ظرف به دلیل کاهش چگالی قسمت گرم شده، باعث ایجاد جریان همرفتی از پایین به بالا می شود.
معکوس چگالی یک ماده معمولاً حجم مخصوص خوانده می شود و معمولاً در ترمودینامیک کاربرد دارد. چگالی یک خاصیت شدتی است چرا که افزایش مقدار یک ماده باعث افزایش جرم آن می شود؛ نه چگالی.
چگالی و وزن ویژه تفاوت دارند. چگالی، جرمِ حجم واحد یا جرم ویژه است، اما وزن ویژه، وزنِ حجم واحد است. [ ۱] گاهی برای ساده سازی مقایسه چگالی در بین سیستم های یکای مختلف، به جای چگالی از «چگالی نسبی» یا «وزن مخصوص» استفاده می شود، که برابر نسبت چگالی آن ماده به چگالی یک ماده استاندارد یا مرجع است، که معمولاً «آب» را به عنوان ماده مرجع در نظر می گیرند. در نتیجه اگر چگالی نسبی یک ماده کمتر از یک باشد بر روی آب شناور می ماند.
چگالی به صورت جرم تقسیم بر حجم بدست می آید؛ ρ = m V
که در آن ρ ( رو ) دانسیته یا چگالی است؛ m جرم است و V حجم است.
یکای اس آی برای چگالی:
• کیلوگرم بر متر مکعب ( kg/m³ )
سیستم SI یکاهای متری بیرون از اس آی:
گرم بر لیتر ( g/L ) یا گرم بر دسی متر مکعب ( g/dm³ ) که از یکاهای هم ارز با کیلوگرم بر متر مکعب ( kg/m³ ) هستند و معمولاً در آزمایشگاه استفاده می شوند. به عنوان مثال چگالی آب در دمای ۴ درجه سلسیوس، ۱۰۰۰g/L است.
• کیلوگرم بر لیتر ( kg/L ) . آب عموماً چگالی ۱ kg/L دارد، که یکای مناسبی را فراهم می سازد.
• کیلوگرم بر دسی متر مکعب ( kg/dm³ )
• گرم بر میلی لیتر ( g/mL ) ،
• گرم بر سانتی متر مکعب ( g/cc یا g/cm³ ) .
این ها از نظر عددی برابرند با kg/L ( 1 kg/L = ۱ kg/dm³۱ g/cm³ = ۱ g/mL ) .

چِگالی (density)
چِگالی
مقیاسی برای فشردگی ماده. این کمیت برابر جرم ماده در واحد حجم است و برحسب کیلوگرم بر متر مکعب بیان می شود. چگالی کمیتی غیربرداری است. میانگین چگالیِ D، برای ماده ای به جرم m و حجم v از این رابطه به دست می آید:(فرمول ۱)
فرمول ۱:
چگالی نسبی نسبت چگالی مادۀ موردنظر به چگالی آب در چهار درجۀ سانتی گراد است. در عکاسی، به درجۀ کدری نگاتیو چگالی می گویند. در الکتریسیته، چگالی جریان مقدار جریانی است که از سطح مقطع واحد رسانا عبور می کند و معمولاً برحسب آمپر بر سانتی متر مربع بیان می شود.