پیرزاده نائینی

محمدعلی پیرزاده نائینی، در سال ۱۲۵۱ قمری ( ۱۸۳۶ میلادی ) زاده شد. او از عارفان روشن فکر و مشهور طریقت نوربخشیه دوره قاجار بود که اجدادش هم اهل طریقت و از مشایخ نوربخشیه بودند. پدربرزگ او در جوانی پس از ترک تجارت برای پیوستن به طریقت نوربخشیه، از مریدان عبدالوهاب نائینی ( مشهور به پیر ) شد و به همین جهت سردودمان خاندان های پیرزاده و پیرنیا گردید. محمد اسماعیل، پدر محمدعلی نیز از عارفان روزگار خویش بود که در باغ مصلای نائین به خاک سپرده شده است.
پس از مرگ پدر، محمدعلی به تهران مهاجرت کرد، در تهران از سوی عموزاده اش میرزا محسنخان مشیرالدوله و به جهت ادب و حسن محضر، با بزرگان دوره قاجار هم صحبت گردید و ملازم افرادی چون میرزا حسین خان سپهسالار، امین الضرب وامین السلطان گردید، به گونه ای که اعتمادالسلطنه در توصیف پیرزاده می نویسد: «درویش خداآفریده پیغمبر تراشیده می باشد و غالب اروپا و آسیا را گردش فرموده»
پیرزاده در طول حیاتش مورد توجه دو پادشاه قاجار نیز بوده است، ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه او را مورد تفقد قرار داده بودند.
پیرزاده در مجموع ۱۶ سال در دو سفر طولانی در فرنگ گذراند.
سفر اول: او اولین سیاحت اروپا را در سال ۱۲۸۵ قمری در پیش گرفت که به مدت ۱۳ سال طول کشید. آن سفر پس از اولین اقامت اش در تهران انجام گرفت و با همراهی میرزا حسین خان سپهسالار، به عثمانی سفر کرد و مدت زمانی در استانبول اقامت داشت. در استانبول با حاجی میرزا صفا از عارفان نامدار آن زمان آشنا گردید، از مریدان او شد و از وی دانش عرفان خود را گسترش داد. در این دوره بود که محمدعلی نائینی توسط میرزا صفا، لقب «پیرزاده» را گرفت و در خلال آن که «پیرزاده نائینی» به زیارت حج رفت و در بازگشت، به «حاجی پیرزاده نائینی» مشهور شد. پیرزاده در پایان آن سفر، از راه شامات و بیت المقدس به ایران بازگشت و به تهران عزیمت کرد و در آن، جا با بنان السلطنه شیبانی ازدواج کرد.
در زمان بازگشت پیرزاده به تهران حسین خان سپهسالار، صدراعظم شده بوده و به جهت دوستی با پیرزاده، مدتی را نزد هم در خانه صدراعظم می گذرانند. در این دوره، سپهسالار با توصیه حاجی پیرزاده نائینی، مدرسه و مسجد سپهسالار را در تهران بنا می نهد.