پیدایش اهل حدیث

[ویکی فقه] «اهل حدیث » یکی از جریان های مهم اعتقادی در اسلام است که در ذیل به چگونگی پیدایش آنان می پردازیم.
در ابتدای اسلام، تنها تعدادی انگشت شمار حدیث درباره تشبیه وجود داشت که برخی از آنها دارای معنای باطنی یا تأویل عقلی بوده و برخی نیز از اساس، جعلی بودند؛ اما پس از چندی ابن خزیمه در کتاب «التوحید»، چندین هزار احادیث جعلی درباره تشبیه جمع آوری کرد که بر اساس آنان، فرقه ای به نام مشبّهه شکل گرفتند. به عموم فرقه هایی که در توحید به تشبیه قائل شدند، مشبهه می گویند. آنان - بدون توجه به معنای باطنی و یا جعلی بودن روایت - می پنداشتند خدا را ظاهری مثل آدمی است؛ دارای رخساری مانند رخسار انسان، چشم و گوش، و جسمی با دست و پا و... !
فرقه اهل حدیث
اموری از این دست که همگی برگرفته از جمود بر ظاهر احادیث و نیز اعتماد بر احادیث جعلی بود، به تدریج بدان منجر شد که نظم دینی بخش وسیعی جامعه اسلامی آن روز بر محور چنین تفکری سازمان دهی شده و بدین سان بود که فرقه «اهل حدیث» شکل گرفتند.
پیدایش اهل حدیث
ناگفته نماند، اگر بخواهیم تاریخ پیدایش و تحولات فکری گروهی را که اکنون «سلفیه» خوانده می شوند به چند مرحله زمانی تقسیم کنیم، ظهور اهل حدیث را باید یکی از نقاط عطف این جریان فکری بدانیم. اهل حدیث که ریشه های فکری آنها، قبل از ظهور اندیشه های کلامی احمد بن حنبل (م ۲۴۱ق) وجود داشت و افرادی مانند واصل بن عطاء (م ۱۳۰ق) نیز در جهت مقابل آن بودند، با ورود احمد بن حنبل به عرصه گفت وگوهای اعتقادی میان اهل سنت و تدوین آثاری، نظیر «السنّة»، به یک مکتب فکری مستقل با اصول معین تبدیل گردید. این گروه خود را پیروان اصلی و انحصاری سنت رسول خدا (صلی الله علیه وآله) دانستند و خویش را اهل سنت و اهل نجات نامیدند. و حدیث «الاعتصام بالسّنة نجاةُ» را مبنای فکری و عمل خویش قرار داده و بر مبنای روایت: «الذّبُ عَن السنّة افضل من الجهاد فی سبیل الله» (دفاع از سنت برتر از جهاد با خداست)، به دفاع از عقاید خویش به عنوان عقیده اهل سنت پرداختند.
مهم ترین دوره رواج حدیث
...