پژوهشی پیرامون تاریخ تفسیر قران

[ویکی فقه] پژوهشی پیرامون تاریخ تفسیر قرآن (کتاب). «پژوهشی پیرامون تاریخ تفسیر قرآن کریم» تالیف سهراب مروتی پیرامون یکی از موضوعات مهم و اساسی علوم قرآن ، یعنی مساله تاریخ تفسیر قرآن نوشته شده است.
مؤلف که یکی از قرآن پژوهان معاصر می باشد در این کتاب مساله تفسیر و تاریخ آن را در سده نخست مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است. وی مطالب کتاب را در پنج فصل بیان نموده که در فصل اول به کلیات پرداخته و در آن تفسیر و اهمیت آن را تشریح نموده، در فصل دوم پیدایش تفسیر که مربوط به زمان پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم می باشد را بررسی، و در فصل سوم تفسیر در زمان صحابه و ویژگی های تفسیر آنان و در فصل چهارم، تفسیر در دوران تابعین که دوره گسترش تفسیر می باشد را توضیح داده است. وی در فصل پنجم که فصل آخر می باشد به تحلیل نهایی از مباحث گذشته پرداخته، علل عدم دسترسی مردم به روایات تفسیری را بیان می نماید. با توجه به محدوده تحقیق کتاب که مربوط به صد سال اول هجرت می باشد و توضیحات ارائه شده درباره دوره تفسیر صحابه و تابعین و بررسی اوضاع سیاسی اجتماعی هردوره که نقش مهمی در پیدایش شیوه های تفسیری داشته، کتاب می تواند منبع خوبی برای بحث تفسیر در سده نخست باشد.
ساختار کتاب
کتاب دارای پنج فصل می باشد که فهرست مطالب آن به قرار زیر است: فصل اول: کلیات شامل: تعریف تفسیر، اهمیت تفسیر و نقد و بررسی تاریخ تفسیر. فصل دوم: دوره پیدایش تفسیر شامل: اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، پیامبر و تفسیر قرآن و نمونه هایی از تفسیر پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم فصل سوم: دوره شکل گیری تفسیر شامل: اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، صحابه و تفسیر قرآن، اهمیت تفسیر صحابه، ویژگیهای تفسیر در عصر صحابه، جریان متصل به وحی و نبوت و جریان عمومی تفسیر. فصل چهارم: دوره گسترش تفسیر شامل: اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، تابعین و تفسیر قرآن، منابع و مصادر تفسیر تابعین، ویژگیهای تفسیر تابعین و پیدایش مکاتب تفسیری. فصل پنجم: تحلیل نهایی شامل: تحلیل نهایی تاریخ تفسیر در دوره پیدایش، علل عدم دسترسی مردم به روایات تفسیری و تحلیل تاریخ تفسیر در دوره های شکل گیری و گسترش.
ویژگی ها
۱- در هردوره از دورانهای تفسیر، ابتدا اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آن دوره را مورد بررسی قرار می دهد. ۲- در هردوره ای، پس از ذکر افراد معروف و مفسرین شایسته آن دوره، نمونه های از آیات تفسیر شده را ذکر می نماید. ۳- در فصل چهارم: پیرامون گسترش تفسیر بحث نموده و می گوید این دوره مربوط است به دوره تابعین، لذا منابع و مصادر تفسیری و ویژگیهای تفسیر آنها را بیان می نماید. ۴- در همین فصل مکاتب تفسیری بوجود آمده در عصر تابعین را که عبارتند از مکتب تفسیری مکه ، مدینه ، کوفه و بصره ذکر و مهمترین و معروفترین مفسران هرکدام از مکاتب را همراه با شرح مختصری از زندگی آنان نام می برد. ۵- در فصل سوم: به دوره شکل گیری تفسیر که دوران صحابه می باشد پرداخته که پس از ذکر ویژگیهای تفاسیر این دوره، نمونه های از آیات تفسیر شده توسط حضرت علی علیه السّلام و امام حسن علیه السّلام و امام حسین علیه السّلام و امام سجاد علیه السّلام را ذکر می نماید. ۶- در فصل دوم: پیرامون دوره پیدایش تفسیر سخن گفته، نقش پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم در تفسیر قرآن و مقدار آیات تفسیر شده توسط آن حضرت را توضیح می دهد.
نسخه شناسی
...