پرده کعبه

[ویکی فقه] گفته شده است که برای نخستین بار حضرت اسماعیل علیه السّلام پرده ای بر روی کعبه کشید. بعدها قریش این سنت را ادامه داد و پرده داری کعبه برای آنان منصبی ویژه شد. رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلّم پس از فتح مکه (۲۰ رمضان سال هشتم هجرت) پرده آن را عوض کرد. بعد از آن همیشه یکی از کارهای خلفا و امیران توجه به همین پرده و تعویض سالانه آن بوده است.
گفتنی است که پوشاندن پرده بر کعبه که بیشتر به هدف حفظ دیواره های آن از آسیب های بیرونی و نیز حرمت نهادن به آن بود، به مرور، از نظر سیاسی بسیار با اهمیت و برای بافنده آن مایه افتخار بوده است. بی تردید باید از لحاظ تخصص در بافندگی، مصر را پیشگام دانست؛ به همین دلیل حتی زمان عباسیان ، در بسیاری از سال ها، کار بافتن پرده به دست مصریان انجام می شد. در میان دولت های اسلامی، زمانی که در هر گوشه ای از دنیای اسلام دولتی حاکم بود، آنهایی موفق به داشتن این افتخار می شدند که از قدرت سیاسی بالاتری برخودار بودند. پس از امویان ، عباسیان، فاطمیان ، حاکمان یمن و زمانی نیز برخی از قدرت های پرنفوذ محلی کار تهیه پرده را بر عهده داشتند. آنان نام خویش را نیز بر پرده می نوشتند و تا مدتی که پرده برقرار بود، نام آنان نیز در منظر دید طواف کنندگان قرار داشت؛ مثلا زمانی که در آستانه قرن چهارم هجری ابوالسرایا به نام علویان در عراق قیام کرد و مدتی اوضاع را در اختیار داشت، حسین بن افطس نماینده وی در مکه، پرده ای برای کعبه فرستاد که روی آن چنین نوشته شده بود: بسم الله الرحمن الرحیم، وصلی الله علی محمد و علی اهل بیته الطاهرین الاخیار، امر ابوالسرایا الاصفر، بن الاصفر داعیة آل محمد بعمل هذه الکسوة لبیت الله الحرام.
اهمیت هنر بافندگی در پرده کعبه
گفتنی است داشتن هنر بافندگی پرده به صورت عالی نیز در این کار دخیل بوده است. بسیاری از اوقات، اعیان و اشراف نیز در هزینه پرده سهیم می شدند؛ از جمله در مصر، توسط برخی از اعیان، روستاهای زیادی وقف بافتن پرده کعبه شد. اخبار پرده کعبه از سوی خلفا، در منابع تاریخی آمده و کردی تمامی آنها را یک به یک در جلد چهارم کتاب التاریخ القویم یاد کرده است. یکی از این پرده ها ساخته شخصی با نام ابوالنصر استرآبادی است که در سال ۴۴۶ به حج فرستاده است.
فرستادن پرده توسط ایرانی ها به مکه
فردی ایرانی نیز با نام رامشیت، در سال ۵۳۲ پرده ای برای کعبه تهیه کرد. در این سال، به دلیل اختلافات ملوک، پرده ای برای کعبه ارسال نشده بود. در دوره تیموری در ایران ، برای چند سال شاهرخ فرزند تیمور پرده برای کعبه فرستاد. در این دوره و تا روی کار آمدن عثمانی ها، این ممالیک و عثمانی ها بودند که خدمت حرمین شریفین را داشته و استثنائا به دیگران اجازه می دادند که پرده برای کعبه ارسال کنند. شاید نقل این مورد مناسب باشد که در سال ۸۶۵ الملک الناصر مملوکی معروف به ابوسعید خوش قدم که در مصر به سلطنت رسید، پرده ای برای کعبه ارسال کرد. به طور معمول، هر سال، در وقت نصب پرده، مبلغی به عنوان هدیه برای خدام حرم و مردم حرمین فرستاده می شد. این نیز معمول بود که نام شخصی که پرده را اهدا می کرد، روی پرده نوشته می شد و همین در طول سال، نشان عظمت و بزرگی آن حاکم یا امیر به حساب می آمد. پرده کعبه را هر سال با محمل مصری یا محمل شامی به مکه می فرستادند. اعتبار محمل مصری از زمان دولت ممالیک بود. پس ا ز انحلال این دولت، نخستین بار سلطان سلیم محمل رومی راه انداخت و پرده کعبه را در سال ۹۲۳ با آن فرستاد. اما بعدها کار محمل رومی نگرفت و همچنان محمل شامی و مصری اعتبارشان محفوظ ماند.
دلیل تعویض پرده کعبه
...