پایتاکاران ( به زبان ارمنی Փայտակարան - به زبان لاتین Paytakaran ) ، یکی از پانزده ایالت باستانی ارمنستان بزرگ از ۱۸۹ پیش از میلاد تا ۳۸۷ میلادی بود. قسمتی از قلمرو پایتاکاران در شمال رود کر ( قفقاز ) و قسمتی از آن قلمرو بین آن رود و رود ارس بود. پایتاکاران شمال منطقه تاریخی آتورپاتکان، جنوب شرق ایالت اوتیک، شرق پادشاهی آرتساخ بوده است. [ ۱] [ ۲] [ ۳] پایتاکاران حدوداً در محدوده دشت مغان امروزی بود. [ ۴] اکثر محققان کاسپین را با پایتاکاران که سرزمینی ما بین دو رود کُر و ارس بود یکی می دانند. [ ۵]
پایتاکاران در بین نویسندگان یونانی و رومی به نام کاسپیان شناخته شده است. پایتاکاران جزء قلمرو آلبانیای قفقاز شد و همچنین توسط خزرها مورد تاخت و تاز قرار گرفت. [ ۶] این منطقه جزء پادشاهی ماد و جزء قلمرو پادشاه ارمنستان آرتاشس اول بوده است. پومپه توانست آن منطقه را تسخیر کند ولی دیری نپایید ارمنیان توانستند آن منطقه را باز پس بگیرند. [ ۷] آن منطقه تحت لوای «موشق مامیکونیان» از خاندان مامیکونیان قرار گرفت و بعد از تجزیه ارمنستان بزرگ بین امپراتوری روم و ساسانیان در سال ۳۸۷ میلادی آن منطقه تا ۴۲۸ میلادی جزء قلمرو سلسله اشکانی ارمنستان قرار داشت. [ ۸]
از سال ۴۲۸ میلادی شهر پایتاکاران به مرزبانی آتورپاتکان پیوست. در سال ۴۵۰–۴۵۱ میلادی، در جنگهای واردانانک ( مقاومت ارمنیان در مقابل تغییر دین در سده پنجم میلادی ) ، شهر پایتاکارن به مقر استقرار نیروهای ایران مبدل شد. در دهه ۶۲۰ میلادی پایتاکاران به تصرف امپراتوری روم شرقی در آمد. در سده های ششم و هفتم میلادی به دلیل پایین رفتن سطح آب دریای خزر شهر پایتاکاران از ساحل فاصله گرفته و در نتیجه از شکوه و جلال آن کاسته می شود و به تدریج رو به نابودی می گذارد. در اواخر سده هفتم این شهر به تصرف اعراب در آمده و به خاک آتورپاتکان ضمیمه می شود.
در نیمه سده نهم میلادی شهر پایتاکاران به یکی از مراکز نبردها و جنبش بابک خرمدین در می آید. در اواخر سده نهم میلادی جزء قلمرو ساجیان ها، در دهه چهل سده دهم میلادی جزء قلمرو سالاریان ها و در اواخر سده دهم میلادی جزء روادیان ها بوده است. در نیمه دوم سده یازدهم پایتاکاران به تصرف سلجوقیان در می آید. در اوایل سده سیزدهم پایتاکاران به تصرف مغول ها و در اواخر سده سیزدهم پایتاکاران تحت قیمومیت حکومت خان های اردوی زرین در می آید؛ و در اواخر سده چهاردهم تحت سیاست های جهانگشایی تیمور لنگ قرار می گیرد. در اوخر سده هجدهم شهر پایتاکاران در قلمرو تالش ها و قره باغ کوهستانی قرار می گیرد که تالش ها در سال ۱۸۰۹ میلادی به روسیه تزاری می پیوندد. در سال ۱۸۱۳ میلادی به دنبال عهدنامه گلستان بخش شمالی شهر پایتاکاران به روسیه و بخش جنوبی به ایران، ملحق می شود. در سال ۱۸۲۶ میلادی نیز خان های تالش منحل و در نیمه دوم سده نوزدهم و اوایل سده بیستم ضمیمه ولایت باکو می شود.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفپایتاکاران در بین نویسندگان یونانی و رومی به نام کاسپیان شناخته شده است. پایتاکاران جزء قلمرو آلبانیای قفقاز شد و همچنین توسط خزرها مورد تاخت و تاز قرار گرفت. [ ۶] این منطقه جزء پادشاهی ماد و جزء قلمرو پادشاه ارمنستان آرتاشس اول بوده است. پومپه توانست آن منطقه را تسخیر کند ولی دیری نپایید ارمنیان توانستند آن منطقه را باز پس بگیرند. [ ۷] آن منطقه تحت لوای «موشق مامیکونیان» از خاندان مامیکونیان قرار گرفت و بعد از تجزیه ارمنستان بزرگ بین امپراتوری روم و ساسانیان در سال ۳۸۷ میلادی آن منطقه تا ۴۲۸ میلادی جزء قلمرو سلسله اشکانی ارمنستان قرار داشت. [ ۸]
از سال ۴۲۸ میلادی شهر پایتاکاران به مرزبانی آتورپاتکان پیوست. در سال ۴۵۰–۴۵۱ میلادی، در جنگهای واردانانک ( مقاومت ارمنیان در مقابل تغییر دین در سده پنجم میلادی ) ، شهر پایتاکارن به مقر استقرار نیروهای ایران مبدل شد. در دهه ۶۲۰ میلادی پایتاکاران به تصرف امپراتوری روم شرقی در آمد. در سده های ششم و هفتم میلادی به دلیل پایین رفتن سطح آب دریای خزر شهر پایتاکاران از ساحل فاصله گرفته و در نتیجه از شکوه و جلال آن کاسته می شود و به تدریج رو به نابودی می گذارد. در اواخر سده هفتم این شهر به تصرف اعراب در آمده و به خاک آتورپاتکان ضمیمه می شود.
در نیمه سده نهم میلادی شهر پایتاکاران به یکی از مراکز نبردها و جنبش بابک خرمدین در می آید. در اواخر سده نهم میلادی جزء قلمرو ساجیان ها، در دهه چهل سده دهم میلادی جزء قلمرو سالاریان ها و در اواخر سده دهم میلادی جزء روادیان ها بوده است. در نیمه دوم سده یازدهم پایتاکاران به تصرف سلجوقیان در می آید. در اوایل سده سیزدهم پایتاکاران به تصرف مغول ها و در اواخر سده سیزدهم پایتاکاران تحت قیمومیت حکومت خان های اردوی زرین در می آید؛ و در اواخر سده چهاردهم تحت سیاست های جهانگشایی تیمور لنگ قرار می گیرد. در اوخر سده هجدهم شهر پایتاکاران در قلمرو تالش ها و قره باغ کوهستانی قرار می گیرد که تالش ها در سال ۱۸۰۹ میلادی به روسیه تزاری می پیوندد. در سال ۱۸۱۳ میلادی به دنبال عهدنامه گلستان بخش شمالی شهر پایتاکاران به روسیه و بخش جنوبی به ایران، ملحق می شود. در سال ۱۸۲۶ میلادی نیز خان های تالش منحل و در نیمه دوم سده نوزدهم و اوایل سده بیستم ضمیمه ولایت باکو می شود.
wiki: پایتاکاران