پاستل

پاستل ( به فرانسوی: Pastel ) یا گچ رنگ[ ۱] خمیره ای از ماده های رنگی آمیخته با گچ و صمغ است که به صورت چوبچه درآمده است. واژهٔ پاستل مأخوذ از «پاستِلّو» در زبان ایتالیایی، به معنای خمیر به دست آمده و پاستل به معنای خمیر مدادرنگی است؛ اما در واقع پاستل یک ابزار هنری برای طراحی و تشکیل شده از پودر خالص رنگدانه و چسباننده است. رنگدانه های مورد استفاده در گچ رنگ همان هایی است که در ساخت دیگر وسایل رنگ آمیزی همانند رنگ و روغن به کار برده می شوند.
پاستل شامل رنگ دانه های پودری است که به هم چسبیده اند. این رنگدانه ها اساساً همان هایی هستند که برای دیگر ابزارهای نقاشی مانند آبرنگ، اکریلیک و مدادرنگی نیز به کار می روند. اما پاستل به دلیل تأثیری که از خود بر کاغذ باقی می گذارد به تکنیکی خاص و متفاوت تر نیاز دارد.
همهٔ پاستل ها ویژگی های یکسانی ندارند.
برخلاف سایر رنگ های مایع، سرعت و احتمال تخریب و از بین رفتن رنگ های پاستل در صورت تماس با سطح نقاشی، بسیار زیاد است. در این حالت می توان پس از اتمام نقاشی از اسپری فیکساتیو استفاده کرد.
کاغذهایی که برای نقاشی با پاستل مورد استفاده قرار می گیرند، بافت ها و وزن های متفاوت و بسیاری دارند اما در مجموع از کاغذهایی که برای نقاشی با اکریلیک یا آبرنگ انتخاب می شوند، زبرتر و ناهموار تر هستند، زیرا پاستل به راحتی و به طور کامل به صفحه های صاف نمی چسبد.
کاغذهای پاستل همچنین رنگ های متنوعی نیز دارند و دلیل انتخاب کاغذ رنگی برای نقاشی با پاستل، میزان اشباع و چگالی عالی آن ها است.
انواع پاستل های روغنی و مدادهای شمعی به شکل قلمی و استوانه ای هستند و از رنگدانه به اضافه روغن های گیاهی، که به آن ها خاصیت چسبندگی می بخشد، تشکیل شده اند. بعضی از لوله های استوانه ای نرم تر از بقیه هستند که این به دلیل تفاوت های کمی است که در ترکیبات آن ها وجود دارد؛ از این جهت کیفیت رنگ پاستل نیز رابطهٔ مستقیمی با استفاده از رنگ دانه های طبیعی دارد.
پاستل ها در چهار نوع وجود دارند: سخت، نرم، مدادی و روغنی. نرمی و سختی این ماده به میزان چسب مورد استفاده بستگی دارد.
پاستل های نرم، چسب کمتر و رنگدانهٔ بیشتری دارند. آن ها معمولاً شکل استوانه ای دارند. این نوع شکل سنتی پاستل است و بیشتر از انواع دیگر مورد استفاده قرار می گیرد. آن ها شامل مقدار زیادی رنگدانه هستند که با حداقل چسب ممکن در کنار هم قرار گرفته اند. شکنندگی و بافت نرم آن ها باعث می شود که به خوبی ترکیب شوند. پاستل های نرم در طیف وسیع تری از رنگ نسبت به دیگر پاستل ها موجود است.

پاسْتِل (pastel)
در هنر، مادۀ گچی مرکب از گرد رنگ و صمغ؛ به اثری که با پاستل کشیده می شود نیز پاستل می گویند. پاستل نوعی نقاشی با رنگ خشک است، و سطحی خاکه ای پدید می آورد که به راحتی آسیب می بیند و حفظ آن دشوار است. روزالبا کارّی یرا (۱۶۷۵ـ۱۷۵۷)، لاتور، شاردن، دگا، و مری کَسِت از هنرمندانی اند که نقاشی های پاستلی آنان شهرت دارد. استفاده از گچ رنگی سابقه ای دیرینه دارد، و بسیاری از نقاشان قدیم اروپا (ازجمله هولباین در طراحی هایش از تک چهره) برای افزایش جلوۀ طراحی از آن سود می جستند. واتو گچ های قرمز، سیاه، و سفید را به زیبایی به کار می برد. نقاشی ظریف تر با پاستل را رزالبا کارّی یرا، نقاش ونیزی، در فرانسۀ قرن ۱۸ رواج داد. لاتور برجسته ترین نقاش پاستل کار بود، اما شاردن نیز آن را بسیار مؤثر به کار می برد. لیوتار از دیگر پاستل کاران ورزیده به شمار می رود. در دوران معاصر، دگا، تولوز لوترک، میله، و ویسلر از آن بهره برده اند؛ به ویژه دگا در برخی از زیباترین نقاشی هایش از صحنه های باله، و در اتودهایش از پیکر برهنه، آن را به دلیل سرعت و آزادی عملی که به نقاش می دهد و جلوه های باطراوت و تابناکی که به اثر می بخشد، باب طبع خود یافته است.