دایکندی یکی از ۳۴ ولایت افغانستان است که به مرکزیت نیلی در مرکز افغانستان موقعیت دارد. دایکندی با ولایات بامیان، غور، غزنی، ارزگان و هلمند متصل است. پهناوری دایکندی، ۱۸۰۸۸ می باشد و ۲۴۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد.
کلمه دایکندی مرکب از دو واژهٔ دای + کندی است. واژهٔ دای واژه ای ترکی است و برخی اسامی محلات که امروزه هزاره نشین است تا هنوز باقی مانده، همچون نام های دای کندی یا سرزمین کندی بای؛ کندی نیز معنای آبادی و روستا را می دهد. [ ۱]
دایکندی در مدار عرض البلد ۳۳۵۵۰۰ و طول البلد ۲۵۵۵۰۰ واقع است. [ ۲] دارای ۲۸۴۶ قریه و ۷۲۳٬۹۸۰ نفر نفوس می باشد. ولایت دایکندی از سمت شمال و غرب به ولایت غور، از شمال شرقی به ولایت بامیان، از سمت جنوب با ولایت ولایت اروزگان، از شرق با ولایت غزنی و از جنوب غربی به ولایت هلمند محدود است. [ ۳] شهر نیلی مرکز ولایت دایکندی است. ارتفاع این ولایت از سطح دریا ۲٬۲۰۰ متر و پهناوری آن ۱۸٬۰۸۸ کیلومتر مربع است که تقریباً یک سی و ششم یا ۲٫۷٪ پهناوری کل افغانستان را شامل می شود. ولسوالی گیزاب بزرگ ترین و ولسوالی نیلی کوچک ترین ولسوالی های دایکندی هستند. [ ۴]
کوه های ولایت دایکندی را بند خاکباد، توس، کافرجر و نیلی تشکیل می دهند که ارتفاع اعظمی آن به ۴٬۸۰۳ متر از سطح دریا می رسد. دریای های اصلی دایکندی هیرمند است که از وسط دایکندی می گذرد و رود نیلی که معاون آن است و از شهر نیلی می گذرد. بالای دریای نیلی سد سوختوک اعمار شده است که در سال ۲۰۲۱ افتتاح شد و ظرفیت تولید ۷۰۰ کیلووات برق را دارد. [ ۵] [ ۶]
این ولایت دارای آب و هوای متنوع، گرم و سرد، ارتفاعات و پستی های اندک و جلگه های سرسبز و به طور مجموع کوهستانی است. بیشترین مقدار بارندگی در زمستان با برفباری های بسیار سنگین صورت می گیرد. متوسط دما ۱۶ درجه سانتی گراد است. گرم ترین ماه، ماه اسد است که دمای هوا به ۳۲ درجه سانتیگراد می رسد و سردترین ماه، ماه دلو با دمای ۴ درجه سانتی گراد می باشد. میزان بارندگی به طور میانگین ۳۹۹ میلی متر در سال است. مرطوب ترین ماه، ماه حوت با ۱۰۳ میلی متر باران است و خشک ترین ماه، ماه اسد با ۱ میلی متر باران می باشد. [ ۷] [ ۸] [ ۹]
این ولایت دارای ۳رادیوی محلی با موج FM به نام های رادیو نسیم ۸۹٫۸ اف ام و رادیو دایکندی ۸۸٫۹ اف ام و رادیو آفتاب است که مرکز ولایت و چندین منطقه دیگر از ولسوالی های دیگر این ولایت را تحت پوشش قرار می دهند. اولین جریده یا نشریهٔ چاپی به نام «هفته نامه صبح دایکندی» به مدیر مسئولی علی پیام در نیلی مرکز ولایت دایکندی در سال ۱۳۸۵ راه اندازی گردید که بعد از سیزده شماره متوقف شد. همچنین در این ولایت نهاد «انجمن ژورنالیستان دایکندی» و همچنان نهاد اجتماعی و فرهنگی < کهکشان دایکندی> با نقش جوانان درسال ۱۳۹۹ شروع به فعالیت نموده است. درجلسه که بین جوانان این ولایت صورت گرفت شمس الله شمس به عنوان رئیس، مریم معصومی معاوین انتخاب شدن و هدف شان برای فعالیت های فرهنگی و زیر چتر نگه داشتن جوانان این ولایت دور افتاده هست.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفکلمه دایکندی مرکب از دو واژهٔ دای + کندی است. واژهٔ دای واژه ای ترکی است و برخی اسامی محلات که امروزه هزاره نشین است تا هنوز باقی مانده، همچون نام های دای کندی یا سرزمین کندی بای؛ کندی نیز معنای آبادی و روستا را می دهد. [ ۱]
دایکندی در مدار عرض البلد ۳۳۵۵۰۰ و طول البلد ۲۵۵۵۰۰ واقع است. [ ۲] دارای ۲۸۴۶ قریه و ۷۲۳٬۹۸۰ نفر نفوس می باشد. ولایت دایکندی از سمت شمال و غرب به ولایت غور، از شمال شرقی به ولایت بامیان، از سمت جنوب با ولایت ولایت اروزگان، از شرق با ولایت غزنی و از جنوب غربی به ولایت هلمند محدود است. [ ۳] شهر نیلی مرکز ولایت دایکندی است. ارتفاع این ولایت از سطح دریا ۲٬۲۰۰ متر و پهناوری آن ۱۸٬۰۸۸ کیلومتر مربع است که تقریباً یک سی و ششم یا ۲٫۷٪ پهناوری کل افغانستان را شامل می شود. ولسوالی گیزاب بزرگ ترین و ولسوالی نیلی کوچک ترین ولسوالی های دایکندی هستند. [ ۴]
کوه های ولایت دایکندی را بند خاکباد، توس، کافرجر و نیلی تشکیل می دهند که ارتفاع اعظمی آن به ۴٬۸۰۳ متر از سطح دریا می رسد. دریای های اصلی دایکندی هیرمند است که از وسط دایکندی می گذرد و رود نیلی که معاون آن است و از شهر نیلی می گذرد. بالای دریای نیلی سد سوختوک اعمار شده است که در سال ۲۰۲۱ افتتاح شد و ظرفیت تولید ۷۰۰ کیلووات برق را دارد. [ ۵] [ ۶]
این ولایت دارای آب و هوای متنوع، گرم و سرد، ارتفاعات و پستی های اندک و جلگه های سرسبز و به طور مجموع کوهستانی است. بیشترین مقدار بارندگی در زمستان با برفباری های بسیار سنگین صورت می گیرد. متوسط دما ۱۶ درجه سانتی گراد است. گرم ترین ماه، ماه اسد است که دمای هوا به ۳۲ درجه سانتیگراد می رسد و سردترین ماه، ماه دلو با دمای ۴ درجه سانتی گراد می باشد. میزان بارندگی به طور میانگین ۳۹۹ میلی متر در سال است. مرطوب ترین ماه، ماه حوت با ۱۰۳ میلی متر باران است و خشک ترین ماه، ماه اسد با ۱ میلی متر باران می باشد. [ ۷] [ ۸] [ ۹]
این ولایت دارای ۳رادیوی محلی با موج FM به نام های رادیو نسیم ۸۹٫۸ اف ام و رادیو دایکندی ۸۸٫۹ اف ام و رادیو آفتاب است که مرکز ولایت و چندین منطقه دیگر از ولسوالی های دیگر این ولایت را تحت پوشش قرار می دهند. اولین جریده یا نشریهٔ چاپی به نام «هفته نامه صبح دایکندی» به مدیر مسئولی علی پیام در نیلی مرکز ولایت دایکندی در سال ۱۳۸۵ راه اندازی گردید که بعد از سیزده شماره متوقف شد. همچنین در این ولایت نهاد «انجمن ژورنالیستان دایکندی» و همچنان نهاد اجتماعی و فرهنگی < کهکشان دایکندی> با نقش جوانان درسال ۱۳۹۹ شروع به فعالیت نموده است. درجلسه که بین جوانان این ولایت صورت گرفت شمس الله شمس به عنوان رئیس، مریم معصومی معاوین انتخاب شدن و هدف شان برای فعالیت های فرهنگی و زیر چتر نگه داشتن جوانان این ولایت دور افتاده هست.
wiki: ولایت دایکندی