[ویکی فقه] یکی از صفات برجسته و اخلاق کریمه پیغمبر خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) که در تمام مراحل زندگی ایشان نمود داشت، وفا به عهد و مهربانی بود، که تمام طبقات اجتماعی جامعه آن روز به خصوص، یاران و پیروان ایشان از آن بهره مند بودند.
اگر فردی از اصحابش در میدان جنگ کشته می شد، هرگز از اطفال و بازماندگان او غفلت نمی کرد و از هر جهت در تسلیت، آرامش و آسایش آنان می کوشید. به کسانی که در راه اسلام، فداکاری و استقامت فوق العاده نشان می دادند، عواطف بیشتری ابراز می کرد. ایشان برای تفقد و دل جویی از ام حبیبه که در راه اسلام غربت و مصیبت دیده بود، نامه ای به پادشاه حبشه نوشت و در حالی که شوهر او به کفر باز گشته بود؛ لذا بنا بر قانون اسلام ازدواج آنها منفسخ شد. پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) ام حبیبه را برای همسری و ازدواج در نظر گرفت و به نجاشی دستور داد که او را پس از اجرای مراسم عقد با سایر مسلمانان که در حبشه بودند به مدینه اعزام کند.
متعهد به پیمان قبل از اسلام
شهر مکه از دیر باز مرکز تجارت و داد و ستد در شبه جزیره و اطراف آن بود و مردم از نقاط مختلف به مکه می آمدند تا تجارت کنند، کالایی بخرند و یا بفروشند. بیست سال قبل از بعثت پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) درست در دورانی که پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) بیست سال داشت، بعضی از ساکنین مکه با استفاده از حق سکونت و یا مثل آن به مردم دیگر مناطق و مسافرین ظلم می کردند؛ از جمله آنان عاص بن وائل پدر عمروعاص بود که حق شخصی را پایمال کرد و آن شخص به داد خواهی بالای کوه ابوقبیس رفت و از جوان مردان دادخواهی کرد. مردانی که در آن جا بودند، تحریک شدند و در خانه عبدالله بن جدعان جمع شدند و پیمان بستند برای یاری محرومان، که نبی خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) در آن شرکت داشتند که بعد از آن جلسه، طبق مفاد آن پیمان، رفتند و پول آن شخص را گرفته و به او باز گردانند.
وفا و اجر عظیم
ابن عباس نقل می کند که وقتی آیه شریفه «اوفوا بعهدی اوف بعهدکم» نازل شد؛ رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) فرمود: «حضرت آدم در آستانه رحلت از دنیا فرزند خویش شیث را جانشین خود کرد و از مردم خواست که به او وفادار بمانند؛ ولی پس از مرگ آدم مردم به عهدخویش وفا نکردند،... و سپس فرمود: من نیز بزودی از میان شما می روم و با شما درباره علی بن ابی طالب عهد می بندم... و به تحقیق تجدید عهد می کنم درباره علی بن ابی طالب که هر کس عهدش را بشکند خود را شکسته و هر کس وفادار به آنچه خداوند با او عهد بسته بماند به زودی اجر عظیم نصیبش خواهد شد.
امانتداری و وفای به عهد پیامبر
...
اگر فردی از اصحابش در میدان جنگ کشته می شد، هرگز از اطفال و بازماندگان او غفلت نمی کرد و از هر جهت در تسلیت، آرامش و آسایش آنان می کوشید. به کسانی که در راه اسلام، فداکاری و استقامت فوق العاده نشان می دادند، عواطف بیشتری ابراز می کرد. ایشان برای تفقد و دل جویی از ام حبیبه که در راه اسلام غربت و مصیبت دیده بود، نامه ای به پادشاه حبشه نوشت و در حالی که شوهر او به کفر باز گشته بود؛ لذا بنا بر قانون اسلام ازدواج آنها منفسخ شد. پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) ام حبیبه را برای همسری و ازدواج در نظر گرفت و به نجاشی دستور داد که او را پس از اجرای مراسم عقد با سایر مسلمانان که در حبشه بودند به مدینه اعزام کند.
متعهد به پیمان قبل از اسلام
شهر مکه از دیر باز مرکز تجارت و داد و ستد در شبه جزیره و اطراف آن بود و مردم از نقاط مختلف به مکه می آمدند تا تجارت کنند، کالایی بخرند و یا بفروشند. بیست سال قبل از بعثت پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) درست در دورانی که پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) بیست سال داشت، بعضی از ساکنین مکه با استفاده از حق سکونت و یا مثل آن به مردم دیگر مناطق و مسافرین ظلم می کردند؛ از جمله آنان عاص بن وائل پدر عمروعاص بود که حق شخصی را پایمال کرد و آن شخص به داد خواهی بالای کوه ابوقبیس رفت و از جوان مردان دادخواهی کرد. مردانی که در آن جا بودند، تحریک شدند و در خانه عبدالله بن جدعان جمع شدند و پیمان بستند برای یاری محرومان، که نبی خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) در آن شرکت داشتند که بعد از آن جلسه، طبق مفاد آن پیمان، رفتند و پول آن شخص را گرفته و به او باز گردانند.
وفا و اجر عظیم
ابن عباس نقل می کند که وقتی آیه شریفه «اوفوا بعهدی اوف بعهدکم» نازل شد؛ رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) فرمود: «حضرت آدم در آستانه رحلت از دنیا فرزند خویش شیث را جانشین خود کرد و از مردم خواست که به او وفادار بمانند؛ ولی پس از مرگ آدم مردم به عهدخویش وفا نکردند،... و سپس فرمود: من نیز بزودی از میان شما می روم و با شما درباره علی بن ابی طالب عهد می بندم... و به تحقیق تجدید عهد می کنم درباره علی بن ابی طالب که هر کس عهدش را بشکند خود را شکسته و هر کس وفادار به آنچه خداوند با او عهد بسته بماند به زودی اجر عظیم نصیبش خواهد شد.
امانتداری و وفای به عهد پیامبر
...
wikifeqh: وفای_به_عهد_در_سیره_نبوی