[ویکی فقه] تصور اجمالی لفظ توسط واضع هنگام وضع را وضع نوعی گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد.
وضع نوعی، مقابل وضع شخصی می باشد. تقسیم وضع به نوعی و شخصی، به لحاظ چگونگی تصور لفظ هنگام وضع صورت می پذیرد؛ به این بیان که واضع در هنگام وضع، ناگزیر از تصور لفظ و معنا است تا بتواند میان آن ها ربط ایجاد کند. وضع نوعی به این معنا است که واضع هنگام وضع، لفظ را به نفسه و به صورت تفصیلی تصور نمی کند، بلکه به وجهه و به طور اجمالی تصور می نماید، مانند: وضع هیئت ها، زیرا هیئت ها دارای معانی ربطی و غیر مستقل بوده و تصور آن ها، به صورت مستقل و تفصیلی ممکن نیست، و از این رو، لازم است هر هیئتی با ماده خاص خود تصور شود. و از آن جا که مواد نامتناهی می باشد و واضع نمی تواند یکایک آن ها را تصور نماید، ناگزیر از تصور عنوانی است که به همه آن ها اشاره داشته باشد؛ یعنی یک عنوان کلی را تصور کند و آن را آینه و نمونه افراد دیگر قرار دهد؛ برای مثال، می گوید: هر هیئتی که بر وزن «فَعَلَ» در ضمن هر ماده ای باشد، آن را برای دلالت بر نسبت بین فعل و فاعل در زمان گذشته وضع می کنم.
وضع نوعی، مقابل وضع شخصی می باشد. تقسیم وضع به نوعی و شخصی، به لحاظ چگونگی تصور لفظ هنگام وضع صورت می پذیرد؛ به این بیان که واضع در هنگام وضع، ناگزیر از تصور لفظ و معنا است تا بتواند میان آن ها ربط ایجاد کند. وضع نوعی به این معنا است که واضع هنگام وضع، لفظ را به نفسه و به صورت تفصیلی تصور نمی کند، بلکه به وجهه و به طور اجمالی تصور می نماید، مانند: وضع هیئت ها، زیرا هیئت ها دارای معانی ربطی و غیر مستقل بوده و تصور آن ها، به صورت مستقل و تفصیلی ممکن نیست، و از این رو، لازم است هر هیئتی با ماده خاص خود تصور شود. و از آن جا که مواد نامتناهی می باشد و واضع نمی تواند یکایک آن ها را تصور نماید، ناگزیر از تصور عنوانی است که به همه آن ها اشاره داشته باشد؛ یعنی یک عنوان کلی را تصور کند و آن را آینه و نمونه افراد دیگر قرار دهد؛ برای مثال، می گوید: هر هیئتی که بر وزن «فَعَلَ» در ضمن هر ماده ای باشد، آن را برای دلالت بر نسبت بین فعل و فاعل در زمان گذشته وضع می کنم.
wikifeqh: وضع_کلی