واحد

[ویکی فقه] وجود واحدِ دارای عنوان را واحد گویند؛ اصطلاح مورد بحث در باب اجتماع امر و نهی به کار می رود.
واحد، مقابل کثیر بوده و مقصود از آن در باب اجتماع امر و نهی، فعل واحدی است که محل اجتماع دو عنوان گردیده است. لفظ واحد در این مقام، مقابل متعدد آمده است نه مقابل کلی؛ یعنی فعل واحد باید در خارج، یک وجود داشته باشد که دو عنوان را جمع کرده است.
تبیین محل بحث
واحد گاهی مقابل کلی و گاهی مقابل متعدد به کار می رود. منظور از متعدد، دو یا چند عمل است، مانند: نماز و نظر به اجنبی و یا شنیدن غیبت، و منظور از واحد، یک عمل است که با یک وجود موجود می شود نه با دو یا چند وجود، و در باب اجتماع امر و نهی همین معنا مقصود است.بنابراین، عمل واحد در مقابل اعمال متعدد است و از این نظر، تفاوتی نیست که این عمل واحد، کلی بوده و قابل صدق بر کثیرین باشد، مانند: نماز در خانه غصبی که واحد است ولی افراد متعدد دارد، یا شخصی باشد، مانند: نماز زید در خانه غصبی که یک عمل شخصی است و بر نماز عمرو در خانه غصبی صدق نمی کند.در مقابل این نظریه که واحد، اعم از کلی و شخصی است، برخی هم چون مرحوم «صاحب معالم» نزاع را به واحد شخصی و برخی هم چون مرحوم «آقا ضیاء» آن را به واحد کلی منحصر می دانند. منظور از واحد، «واحد بالجنس» نیست، زیرا «واحد بالجنس» آن است که دو عمل تحت یک مفهوم کلی باشد، مانند: سجود برای خدا و بت، که سجود اگر چه کلی است، اما خود این طبیعت بما هی هی، تحت امر و نهی نرفته تا بر عمل واحدی، دو عنوان منطبق شود، بلکه حصه ای از این طبیعت تحت امر رفته که سجود برای خدا است، و حصه معین دیگر تحت نهی رفته که سجود برای بت می باشد و این دو هیچ گاه در وجود خارجی واحد نیستند.مرحوم «آخوند خراسانی» نزاع را در واحد جنسی و نوعی هم جاری می داند.
اقسام واحد
این اصطلاح اقسامی دارد که عبارت است از:۱. واحد بالجنس؛۲. واحد بالصنف؛۳. واحد بالنوع،۴. واحد شخصی؛۵. واحد کلی.

[ویکی الکتاب] معنی وَاحِدُ: یگانه -یکی - یک (کلمه احد صفتی است که از ماده وحدت گرفته شده ، همچنان که کلمه واحد نیز وصفی از این ماده است ،ولی بین احد و واحد فرق است ، "احد" آن یکی است که دومی ندارد چه در ذهن و چه در خارج از ذهن یعنی عقلاً دومی برای آن متصور نیست به خلاف کلمه واح...
معنی مُقَسِّمَاتِ: تقسیم کنندگان ( عبارت "فَـﭑلْمُقَسِّمَاتِ أَمْراً " به فرشتگانی اشاره دارد که کارشان این است که به امر پروردگار عمل میکنند ، و اوامر خدا را در بین خود به اختلاف مقامهایی که دارند تقسیم میکنند . امر پروردگار صاحب عرش ، در خلقت و تدبیر ، امری است واحد ...
معنی أُمَّةً: گروهی از مردم(که بواسطه دین واحد یا مکان و زمان واحد گرد هم باشند و قصد و هدف مشترکی داشته باشند) - دین (در عبارت "بل قالوا انا وجدنا اباءنا علی امة و انا علی آثارهم مهتدون "کلمه امت به معنای طریقهای است که مقصود آدمی باشد چون ماده أم ، یؤم به معنای...
معنی أَحَدٍ: یکی- یکتا (کلمه احد صفتی است که از ماده وحدت گرفته شده ، همچنان که کلمه واحد نیز وصفی از این ماده است ،ولی بین احد و واحد فرق است ، "احد" آن یکی است که دومی ندارد چه در ذهن و چه در خارج از ذهن یعنی عقلاً دومی برای آن متصور نیست به خلاف کلمه واحد که ی...
معنی وَاحِدَةٍ: یگانه -یکی - یک (کلمه احد صفتی است که از ماده وحدت گرفته شده ، همچنان که کلمه واحد نیز وصفی از این ماده است ،ولی بین احد و واحد فرق است ، "احد" آن یکی است که دومی ندارد چه در ذهن و چه در خارج از ذهن یعنی عقلاً دومی برای آن متصور نیست به خلاف کلمه واح...
معنی وَزْنَ: وزن - سنگینی - نسبت شیء اندازه گیری شده به واحد اندازه گیری - واحد اندازه گیری (در عباراتی نظیر "وَﭐلْوَزْنُ یَوْمَئِذٍ ﭐلْحَقُّ " اشاره دارد به اینکه هر قدر عمل مشتمل بر حق باشد به همان اندازه اعتبار و ارزش دارد ، و چون اعمال نیک مشتمل بر حق است از ...
معنی مُّضَاعَفَةً: دو چندان شده - چند برابر شده ( مثلا میگویند عدد دو ضعف عدد یک و عدد چهار دو ضعف آن است . و گاهی هم آن را به معنای چیزی میدانند که به انضمام چیز دیگری باعث تکرار شود ، مانند واحد که به انضمام واحدی دیگر عدد یک را تکرار میکنند ، و به این اعتبار عدد یک ...
معنی ضِعْفَ: دو برابر - نصف ( مثلا میگویند عدد دو ضعف عدد یک و عدد چهار دو ضعف آن است . و گاهی هم آن را به معنای چیزی میدانند که به انضمام چیز دیگری باعث تکرار شود ، مانند واحد که به انضمام واحدی دیگر عدد یک را تکرار میکنند ، و به این اعتبار عدد یک را ضعف و عدد د...
معنی قِبْلَةَ: قبله - نوعی مقابل هم قرار گرفتن - چیزی که آدمی رو به آن میکند (حالتی است که باعث میشود دو چیز مقابل هم قرار گیردو عبارت "و اجعلوا بیوتکم قبلة "منظورش اینست که خانههای خود را متقابل بسازید بگونهای که بعضی رو بروی بعضی دیگر و در جهتی واحد قرار بگیرند ....
معنی کَیْلٌ: وزن - واحد اندازه گیری وزن - پیمانه (در عبارت" وَنَزْدَادُ کَیْلَ بَعِیرٍ ذَ ٰلِکَ کَیْلٌ یَسِیرٌ"منظور این است که سهمیه وزنی که عزیز مصر یاهمان حضرت یوسف علی نبینا و علیه السلام برای هر نفر تعیین کرده بود یک بار شتر بوده و حال برادران می گویند می رو...
ریشه کلمه:
وحد (۱۵۳ بار)

راغب گوید: وَحْدَة به معنی انفراد است، واحد در اصل چیزی است که مطلقا جزیی ندارد، سپس آن در هر موجود بکار می‏رود. . آنگاه که گفتید: ای موسی هرگز به یک طعام (من وسلوی) صبر نخواهیم کرد. . مردم همه یک امت بودند. در آیاتیکه «واحد» وصف خداآمده مثل . . . . ظاهرا مراد واحد عددی است در مقابل خدایان بسیار،مثل . پس مراد از واحد در آیات به همتا نیست چنانکه «اَحَد» در «قُلْ هُوَاللهُ اَحَدٌ» بدان معنی است. در توحید صدوق باب 3 نقل شده که ابوجعفر هاشمی از امام جواد «علیه‏السلام» از معنی واحد پرسید امام فرمود: «اَلْمُجْتَمَعُ عَلَیْهِ بِجَمیعِ الْاَلْسُنِ بِالْوَحدانِیَّةِ» و در روایت دیگر آیه «وَلَئِنْ سَتَلْتِهُمْ مَنْ خَلَقَ السَّمواتِ وَالْاَرْضَ لَیَقُولُنَّ اللهُ» را شاهد آورده ولی روایت سوم واحد را «احد» معنی کرده است. راغب گوید: چون واحد وصف خدا آید معنایش این است :او کسی است که تجزی و تکثر در آن راه ندارد. ولی ظاهرا این سخن مورد نظر قران مجید نیست آیه اخیر و لفظ «اثنین» و ثلاثه مؤید نظر ما است. وحد: (بروزن فلس) مصدر است به معنی انفراد وتنهایی. . آن در آیه به معنی «منفرداً» است یعنی این برای آن است که چون خدا در حال انفراد و تنهایی و بی شریک خوانده می‏شد کافر می‏شدید. * . وحید به معنی واحد است گفته‏اند آن حال است از فاعل «خَلَقْتُ» و وصف خداست یعنی: بگذار مرا با آن بنده که او را به تنهایی آفریدم و در خلقت او شریکی نداشتم و به او مال فراوان دادم. مشهور است که آیه فوق با آیات بعدی که درحدود بیست آیه است در باره ولیدبن مغیره نازل شد و تهدید عجیبی در باره او است.

[ویکی اهل البیت] واحد (اسم الله). اسم صد و بیست و نهم: الواحد
لفظ واحد در قرآن سی بار آمده و در ۲۱ مورد وصف او قرار گرفته است، برخی را یادآور می شویم:
1.(وَ إِلهُکُمْ إِلهٌ واحِدٌ لا إِلهَ إِلاّ هُوَ الرَّحْمنُ الرَّحیم).(بقره/163)
«خدای شما خدای یگانه است خدایی جز او که رحمان و رحیم است نیست».
2. (لَقَدْکَفَرَ الَّذِینَ قالُوا إِنَّ اللّهَ ثالِثُ ثَلاثَة وَ ما مِنْ إِله إِلاّ إِلهٌ واحِد...).(مائده/73)
«آنان گفتند: خدا سومین سه تا است کافر شدند، وجز خدای یکتا خدایی نیست».
3. (...ءَ أَرْبابٌ مُتَفَرّقُونَ خَیرٌ أَمِ اللّهُ الواحِدُ القَهّار).(یوسف/39)

واحد (فلسفه). واحِد (فلسفه)
(در لغت به معنی؛ چیزی که تقسیم پذیر نباشد) در فلسفه، امر دارایِ وحدت. فیلسوفان اسلامی واحد را به اقسام مختلفی تقسیم کرده اند: 1. واحد یا حقیقی است یا غیرحقیقی و اعتباری. واحد غیرحقیقی در عروض وحدت نیاز به واسطه دارد و برخلاف واحد حقیقی به حسب این واسطه بر شش گونه است، زیرا این واسطه یکی از این امور است: جنس، نوع، مقدار، کیف، نسبت، شکل؛ درنتیجه، وحدت عارض بر دو امر یا چند امر بدین نام ها خوانده می شود: متجانس، متماثل، متساوی، متشابه، متناسب، متوازی. اما در واحد حقیقی، وحدت یا عین ذات شیء است که به آن «وحدت حقة حقیقیه» گویند و فقط در واجب الوجود اعتبار دارد، یا عارض بر ذات شی، است که در این صورت یا بالعموم است یا بالخصوص، یعنی وحدت عددی. واحد بالعموم یا در مقام مصداق اعتبار می شود، که در این صورت، در وجود منبسط اعتبار دارد، یا در مقام مفهوم. در این جا نیز وحدت مفهومی یا در جنس است یا نوع یا عرض که درنتیجه، وحدت جنسی، نوعی یا عرضی خواهد بود. اگر وحدت عددی باشد، طبیعتی که وحدت بر آن عارض می شود یا خود منقسم است یا غیرمنقسم. اگر منقسم باشد یا بالذات منقسم است که در این صورت مقدار است یا بالعرض منقسم که در این صورت آن جسم طبیعی است که به اعتبار مقدار تقسیم می پذیرد. اگر معروض وحدت عددی غیرمنقسم باشد، یا واحد عددی است، یا غیرواحد عددی؛ واحد عددی یا بالعدد، عبارت از امری است که وحدت و عدم انقسام عین ذات او است. واحد غیرعددی یا قراردادی و وضعی است که در این صورت نقطه است یا امر حقیقی و مجرد است که در این صورت اگر تعلق تدبیری به جسم داشته باشد، نفس و جز آن اگر باشد عقل است. در تأمل عقلانی گاه از وحدت حقة حقیقیه، به «احد» یا یگانگی تعبیر می شود، یعنی امری که امر دومی در کنار آن نمی توان اعتبار کرد، برخلاف واحد، که در کنار آن می توان امر دومی فرض کرد.
67010200

واحد (مقیاس). رجوع شود به:یکا