واجب معلق

[ویکی فقه] فعل حاصل در آینده، و دارای وجوب فعلی را واجب معلّق گویند.
واجب معلّق، مقابل واجب منجّز، عملی است که وجوب آن فعلی، و واجب آن استقبالی باشد، مانند این که شخصی در ابتدای ماه رمضان مستطیع گردد، که وجوب حج بر او فعلیت می یابد، اما با توجه به این که مراسم حج در ماه ذی الحجه است، با این که وجوب فعلیت یافته، اما واجب، معلق می باشد؛ به بیان دیگر، واجب معلق آن است که وجودش بر امری خارج از اختیار متوقف باشد، مانند: نماز روز آینده که تحقق آن بر فرا رسیدن وقت آن متوقف است و جابه جایی زمان هم در دست مکلف نیست.
نکته اول
در میان اصولی ها درباره امکان و وقوع واجب معلق اختلاف است؛ عده ای مانند مرحوم «صاحب فصول» به وقوع و امکان واجب معلق معتقدند، و برخی مانند: مرحوم «مظفر» آن را محال می دانند.
نکته دوم
انگیزه ای که سبب شده مرحوم «صاحب فصول» به واجب معلق معتقد شود حل مشکلاتی است که در فقه برای فقها پیش آمده است، مانند: وجوب تهیه مقدمات حج پیش از فرا رسیدن زمان حج و پس از استطاعت، و یا مانند: وجوب یادگیری احکام نماز پیش از فرا رسیدن وقت آن. اما راه های دیگری نیز برای حل مشکلات فقهی وجود دارد، مانند: قول به واجب مشروط بنا بر مبنای مرحوم «شیخ انصاری»، که شرط را شرط ماده می داند نه هیئت یا شرط متأخر، و یا حکم عقل به حفظ اغراض مولا.