هیپوکالمی

منظور از هیپوکالمی ( به انگلیسی: Hypokalemia ) کاهش سطح خونی یون پتاسیم در بدن است. میزان طبیعی پتاسیم خون معمولاً ۳٫۵ تا ۵٫۰ mmol/Lاست که کاهش آن را هیپوکالمی می خوانند. هیپوکالمی می تواند از اثرات جانبی برخی داروها باشد. [ ۱] [ ۲]
یون پتاسیم ( K+ ) اصولاً یک یون داخل سلولی است ( ۹۵٪ آن ) لذا در پلاسمای خون نسبتاً در سطح پائینی قرار دارد ( تا ۵٫۰ mmol/L ) ولی درون سلول ها تجمع زیادی دارد ( در حدود ۱۰۰ mmol/L ) . پتاسیم در ایجاد پتانسیل عمل سلول های عصبی و قلبی بسیار مهم است همچنین در انتقال مواد از غشای سلول.
بهترین منابع غذایی پتاسیم؛ آرد سویا، لوبیا سفید، عدس، موز و اسفناج می باشد. ولی در بیشتر موادغذایی وجود دارد.
کاهش پتاسیم خون ( هایپوکالمی ) در مواردی همچون کاهش دریافت غذایی و در وضعیت کاتابولیک، سیروز کبدی یا آسپیراسیون رخ می دهد. همچنین از طریق افزایش دفع از دستگاه گوارش ( اسهال، استفراغ، ساکشن شیره معده، سوء جذب، تومور معده، و شیمی درمانی ) ، دفع از کلیه ها ( مصرف دیورتیک تیازیدی، سندروم کوشینگ، افزایش دفع آلدوسترون، کاهش منیزیم خون، لوکمی حاد و نفریت ) نیز سطح پتاسیم خون را کاهش میدهد. علاوه بر این مصرف بعضی داروها ، همچون داروهای مدر فاقد قابلیت احتباس یون پتاسیم نیز باعث کاهش سطح پتاسیم خون می شوند. از برخی داروهایی که موجب هیپوکالمی می شوند می توان به مدرهای لوپ هنله ( مانند فوروزماید ) ، آمینوگلیکوزیدها ( مانند جنتامایسین و توبرامایسین ) ، آمفوتریسین بی و داروهای دیگری مانند استروئیدها، شیرین بیان و گاهی آسپرین اشاره کرد. [ ۱] [ ۳]
علائم کمبود آن در بدن شامل موارد زیر است: خستگی، انقباض و ضعف عضلانی، خواب آلودگی، یبوست، نامنظمی ضربان قلب و تأخیر در تخلیه معدی. کاهش بیشتر سطح پتاسیم به فلج شل، تتانی بینجامد. تغییرات ECG در هیپوکالمی عبارتند از موج T مسطح یا معکوس و موج U ( موجی که بعد از T دیده می شود. )
در موارد خفیف درمان عامل ایجادکننده مانند اسهال کافی است یا مصرف مواد حاوی پتاسیم مانند موز و پرتقال ولی در موارد شدید کلریدپتاسیم وریدی می تواند مفید باشد. در نتیجه با تجویز دارو قابل پیشگیری و درمان است و برای بیمار مشکل ساز نیست.