همام

[ویکی فقه] همام از شیعیان امیرالمؤمنین (ع) و دوستان او و شخصی عابد بود.شهرت وی به دلیل نقل خطبه متقین از امیر المومنین است.
وی همام بن شریح بن یزید بن عمرو بن جابر بن یحیی بن اصهب بن کعب بن حارث بن سعد بن عمرو بن ذهل بن مران بن صیفی بن سعد العشیرة است.
نقل خطبه متقین
همام روزی به امیرالمؤمنین (ع)، گفت: « ای امیر مؤمنان، پرهیزگاران را برای من بستای چنانکه گویی به آنان می نگرم. » امام در پاسخ او درنگی نمود، سپس فرمود: « ای همّام از خدا بترس و نیکوکار باش که « همانا خدا با کسانی است که پرهیزگارند و آنان که نیکو کردارند. » همّام به این مقدار قانع نشد و با سوگند، بر امام اصرار ورزید. امام(ع) خدا را ستود و بر او ثنا گفت و بر پیامبر (ص) و آل او درود فرستاد، سپس خطبه معروف متقین را ایراد کرد.
سرانجام همام
گفته اند که پس از ایراد خطبه، همّام بیهوش گشت و در آن بیهوشی جان داد. امیرالمؤمنین (ع) گفت: به خدا از همین بر او می ترسیدم. سپس گفت: پندهای رسا با آنان که شنوای آن هستند چنین کند. مردی گفت: « ای امیر مؤمنان چرا با تو چنین نمی کند؟ » فرمود: وای بر تو هر اجلی را زمانی است که از آن پیشی نگیرد و سببی است که از آن درنگذرد. آرام باش و دیگر بار چنین سخن به زبان میاور که آن شیطان بود که بر زبانت دمید.

[ویکی شیعه] هَمَّام از شیعیان امام علی(ع) و شخصی عابد بود. خطبه متقین امام علی(ع) در پاسخ به درخواست همام خوانده شد. او با شنیدن اوصاف متقین از زبان امام علی(ع) بیهوش شده و درگذشت.
با وجود نام همّام در نهج البلاغه و کتاب کافی، اما در این دو کتاب، اشاره ای به نسب او نشده است.
محمد بن علی کراجکی‏، نویسنده قرن پنجم هجری، همّام را فرزند عباده بن خیثم و برادرزاده ربیع بن خیثم دانسته است.