هلیم

این غذا معمولاً به عنوان صبحانه یا در ماه محرم یا در ماه رمضان به عنوان افطاری و سحری مصرف می شود و با سرشیر، دارچین، کنجد، شکر و گوشت ریزشدهٔ مرغ یا بوقلمون تزئین می گردد.
یک پیمانه هلیم داری ۱۵۰ کالری و در صورت مخلوط شدن با شکر، می تواند تا ۳۰۰ کالری انرژی داشته باشد.
در ایران، هلیم قزوین شهرت زیادی دارد. به طوری که هلیم قزوین در فهرست میراث ملی ناملموس کشور قرار گرفته است و در شهرهای دیگر مانند تهران، هلیم را با عنوان تبلیغاتی «هلیم قزوین» به فروش می رسانند.
هلیم شوشتر از قرنهای گذشته تا کنون یکی از هلیم های مشهور ایران بوده است که به طور سنتی در شهر شوشتر پخته شده و معمولاً همراه با سرشیر یا گاهی شکر و دارچین میل می شود. جمال الدین حلاج شیرازی نویسنده قرن ۹ هجری، در ذکر غذاهای معروف هر شهر در آن زمان، هلیم ( هریسه ) را غذای معروف شوشتر دانسته و در شعری چنین می سراید:

علاوه بر نوع معمول هلیم گندم که سفیدرنگ است، نوع دیگری از هلیم سنتی به نام قُلقُل نیز در شوشتر پخته می شود که زرد رنگ است و حبوبات نیز در پخت آن به کار می رود. مهارت پخت قُلقُل به شماره ۱۹۹۴ در فهرست میراث ناملموس ایران ثبت شده است. در بخش هایی از جنوب و غرب ایران، هلیم به صورت هلیم تلفظ می شود.
هاریسا ( خوراک ) ، نوعی هلیم است که در ارمنستان و کردستان تهیه می شود و در کردی به آن هه لیسه یا هه ریسه گفته می شود. ارمنی ها آن را با گوشت مرغ، گوسفند یا گاو، و کُردها آن را با گوشت بوقلمون یا گوسفند درست می کنند و با روغن سرو می کنند.
در افغانستان خوراک مشابهی تهیه می شود که غلور نام دارد. غلور ترش از رایج ترین انواع آن است. انواع دیگر آن عبارتند از غلور ترش مرغ، غلور ترش گوشت تازه، غلور ترش کوفته، غلور ترش قورمه، غلور ترش سفر و اشکنه غلور ترش. غلور هم چنین در استان خراسان جنوبی و استان سیستان و بلوچستان طبخ می شود.

۱. معنای لغوی حلیم:
این لغت، ریشه در فرهنگ عربی دارد. از حِلم، به معنای بردباری و شکیبایی و صبر و تحمل، ماخوذ گشته است. پس، یکی از صفات مطلق پروردگار متعال است. و مومنان، به داشتن این صفت نیکو، دعوت شده اند.
بنابر تفسیر مفسران قرآنی و روایی، از این لغت، منظور از حلم پروردگار، مهلت دادن به بنده ی گناهکار است، تا از خطای خود دست کشیده و به سمت پروردگار منان بازگردد و توبه نماید.
و منظور از حلم مومن، گذشتن و چشم پوشی کردن از اشتباهات بندگان خدا است. در واقع مومن می بخشد تا بخشیده شود. و خداوند متعال در قرآن کریم، برای بخشیدن و چشم پوشی کردن از اشتباهات بندگان نسبت به همدیگر، پاداش های وصف ناشدنی ذکر کرده است . همچنین، لغت حلم، به صبر مومن در برابر مصایب و مشکلات روزگار، نیز، اطلاق می گردد.
۲. معنای لغوی هلیم:
این واژه، ریشه در فرهنگ فارسی دارد. و بنابر فرهنگ لغات فارسی، هلیم، بر گرفته از غذایی گوشتی به نام هلام است. آن، غذایی است که از گندم و گوشت و شیر له شده و کوبیده شده درهم ساخته میشود. غذایی گرم و مقوی است که حالت آش دارد. مخصوص افطار در ماه مبارک رمضان، یا مخصوص فصل پاییز، جهت مصونیت از بیماری های شایع در این فصل است. این غذا را می توان با دارچین، یا خامه صرف کرد.
نکته. بنابر تعاریف بالا، به کاربردن حلیم، به جای هلیم، غلط است. اما به دلیل رواج این غلط، برخی منابع، این غلط رایج را پذیرفته اند. و به غذای هلیم، حلیم گویند.