هدایه المسترشدین

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] هدایة المسترشدین. «هدایة المسترشدین فی شرح اصول معالم الدین»، به زبان عربی، تالیف شیخ محمد تقی رازی نجفی اصفهانی ایوان کیفی، از اکابر تلامذه و داماد شیخ جعفر کاشف الغطاء است.
نویسنده کتاب، به جهت شهرت این اثر، معروف به «صاحب حاشیه» یا «صاحب هدایه» است. این کتاب در موضوع اصول فقه شیعه امامیه است که در واقع شرح استدلالی کتاب «معالم الدین و ملاذ المجتهدین»، نوشته شیخ حسن بن شیخ زین الدین و از آثار بسیار ارزش مند و از مهم ترین کتاب های اصول، بین متاخرین است و همواره مورد نظر و عنایت دانشمندان بوده است. مرحوم شیخ آقا بزرگ تهرانی، می نویسد: «... این کتاب (هدایة المسترشدین)، از احاطه شیخ و تبحر و تحقیق ایشان در علم اصول حکایت می کند و همیشه آرا و نظریات شیخ مورد بحث و گفت وگوی افاضل از حوزویان بوده است.»هدایه المسترشدین را شیخ انصاری بسیار پسندید و به همین جهت با توجه به وجود این حاشیه، شیخ کتاب دیگری در مباحث الفاظ تألیف نفرمود. لذا فرائد الاصول شیخ انصاری فاقد مباحث الفاظ است و از مباحث قطع و ظن شروع می شود.

[ویکی فقه] هدایة المسترشدین (کتاب). کتاب الاجتهاد و التقلید (هدایة المسترشدین) اثر علامۀ محقق، شیخ محمد تقی بن محمد رحیم (عبد الرحیم) رازی اصفهانی نجفی (متوفای ۱۲۴۸ قمری) به زبان عربی و در موضوع فقه استدلالی می باشد.
کتاب «هدایة المسترشدین فی شرح معالم الدین»، شرح مقدمۀ کتاب معالم الدین و ملاذ المجتهدین ، تالیف شیخ جمال الدین حسن بن زین الدین شهید ثانی (متوفای ۱۰۱۱ قمری) است. این مقدمه که دارای مباحث اصولی است به نام معالم الاصول نیز نامگذاری شده و بیش از دویست سال در مدارس علوم دینی تدریس می شده است. حواشی و شروح مختلفی نیز بر آن نوشته شده که هدایة المسترشدین یکی از این شروح است.

[ویکی اهل البیت] محمدتقی فرزند عبدالرحیم، معروف به صاحب حاشیه.(م 1248 ق)
وی از اهالی «ایوان کی» بود و در اصفهان اقامت گزید و سپس به اتفاق خانواده اش مدت ها ساکن عتبات بود. وی از محضر استادانی مانند وحید بهبهانی، سید بحرالعلوم، سید صاحب ریاض و سید محسن کاظمینی (محقق اعرجی) سال ها استفاده نمود. وی پس از خاتمه تحصیلات از عراق عازم اصفهان گردید و سال ها در مجد بزرگ اصفهان، بر کرسی استادی نشست. وی پایه گذار دارالعلم نوی در اصفهان بود که اثر وجودی آن تا اکنون در آن شهر باقی است.
صاحب روضات درباره او چنین می نویسد: «او در روزگار خویش در فقه و اصول افضل دانشمندان بود، در اصول فقه استاد کل فی الکل به حساب می آید، در مراتب معقول و منقول روضه ای مملوّ از میوه های علم و کمال محسوب می شد، دل های طالبان دانش متوجه به او و گنجینه های فضل و کمال مفتوح به همت او بود. محضر او مملو از اصحاب کمال بود. در مسجد شاه اصفهان نزدیک به سیصد دانشجو در درس او شرکت می کردند و من هم از کسانی بودم که به درس او حضور می یافتم».
هدایة المسترشدین، شرحی بر وافی، رسائل در فقه، شرح اسماء الحسنی.
این کتاب در موضوع اصول فقه شیعه امامیه است که در واقع شرح کتاب معالم الدین و ملاذ المجتهدین نوشته شیخ حسن بن شیخ زین الدین (م 1011 ق) است و یکی از شروح مهم و معتبر بر این کتاب است. هدایة المسترشدین را شیخ انصاری بسیار پسندید و به همین جهت با توجه به وجود این حاشیه، شیخ کتاب دیگری در مباحث الفاظ تألیف نفرمود. لذا فرائد الاصول شیخ انصاری فاقد مباحث الفاظ است و از مباحث قطع و ظن شروع می شود.
این کتاب به همت مؤسسه نشر اسلامی در سال 1420 ق چاپ و منتشر شده است.
محمدرضا ضمیری، کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی

[ویکی فقه] هدایه المسترشدین (کتاب). کتاب الاجتهاد و التقلید (هدایة المسترشدین) اثر علامۀ محقق، شیخ محمد تقی بن محمد رحیم (عبد الرحیم) رازی اصفهانی نجفی (متوفای ۱۲۴۸ قمری) به زبان عربی و در موضوع فقه استدلالی می باشد.
نویسنده کتاب، به جهت شهرت این اثر، معروف به «صاحب حاشیه» یا «صاحب هدایه» است. این کتاب در موضوع اصول فقه شیعه امامیه است که در واقع شرح استدلالی کتاب «معالم الدین و ملاذ المجتهدین»، نوشته شیخ حسن بن شیخ زین الدین و از آثار بسیار ارزش مند و از مهم ترین کتاب های اصول، بین متاخرین است و همواره مورد نظر و عنایت دانشمندان بوده است. مرحوم شیخ آقا بزرگ تهرانی، می نویسد: «... این کتاب (هدایة المسترشدین)، از احاطه شیخ و تبحر و تحقیق ایشان در علم اصول حکایت می کند و همیشه آرا و نظریات شیخ مورد بحث و گفت وگوی افاضل از حوزویان بوده است.»هدایه المسترشدین را شیخ انصاری بسیار پسندید و به همین جهت با توجه به وجود این حاشیه، شیخ کتاب دیگری در مباحث الفاظ تألیف نفرمود. لذا فرائد الاصول شیخ انصاری فاقد مباحث الفاظ است و از مباحث قطع و ظن شروع می شود.
معرفی کتاب
کتاب «هدایة المسترشدین فی شرح معالم الدین»، شرح مقدمۀ کتاب معالم الدین و ملاذ المجتهدین ، تالیف شیخ جمال الدین حسن بن زین الدین شهید ثانی (متوفای ۱۰۱۱ قمری) است. این مقدمه که دارای مباحث اصولی است به نام معالم الاصول نیز نامگذاری شده و بیش از دویست سال در مدارس علوم دینی تدریس می شده است. حواشی و شروح مختلفی نیز بر آن نوشته شده که هدایة المسترشدین یکی از این شروح است.
تاریخ تالیف و تدوین
کتاب از سه قسمت تشکیل شده است.۱. قسمت اول: مباحث تعریف و موضوع علم اصول ، مشتق ، صحیح و اعم و اوامر و نواهی را در بر دارد و در ۱۷۲ صفحه است. این قسمت در سال ۱۲۳۷ هجری قمری تدوین شده است. جزء اول کتاب، با مقدمه ای مفصل آغاز شده که در آن، توصیفات علما در باره کتاب و شرح حال و تالیفات نویسنده ذکر شده است، ۲. قسمت دوم: شامل مباحث دلالت امر بر مرة و تکرار، فور و تراخی ، مقدمۀ واجب ، مسالۀ ضد ، اقسام واجب ( تخییری و معین و موسع و مضیق ) و مفهوم و منطوق می باشد و تا صفحۀ ۲۹۹ کتاب است. این قسمت در سال ۱۲۶۸ هجری قمری نگاشته شده است. ۳. قسمت سوم: مباحث مفهوم شرط ، وصف ، عام و خاص ، اجماع ، حجیت ظن ، نسخ ، ادلۀ عقلی ، اصالت برائت و اجتهاد و تقلید را در بر دارد و تا صفحۀ ۴۹۰ کتاب را شامل می شود. این قسمت در سال ۱۲۶۹ تالیف شده است. نگارندۀ متن ابن عباس قزوینی افشار و مسئول انتشار آن سید باقر است.همانطور که در خاتمۀ قسمت دوم کتاب و الذریعة آمده، قسمت اول و دوم به وسیلۀ خود مصنف تدوین شده، اما قسمت سوم را خواهر زادۀ مؤلف، شیخ محمد بن محمد علی، از چرک نویسهای مؤلف جمع آوری و آمادۀ چاپ نموده است. بین نگارش قسمت دوم و سوم با قسمت اول حدود سی سال تفاوت وجود دارد. قسمت اول کتاب در زمان حیات مؤلف و قسمت دوم و سوم بعد از وفات آن بزرگوار نوشته شده است.
اعتبار کتاب
...

دانشنامه آزاد فارسی

هِدایَةُ الْمُستَرشِدین
(یا: هدایة المسترشدین فی شرح معالم الدین) کتابی به عربی، در اصول فقه امامیه، تألیف صاحب هدایه. شرحی است مبسوط و بسیار معتبر و معروف بر معالم الاصول، که از ابتدا تا انتهای معالم را دربر دارد. چون مؤلف ذیل عبارت متن، شرح خود را نگاشته، این اثر به حاشیه و مؤلف آن نیز به «مُحشی معالم» معروف است. این شرح نخستین بار در ۱۲۶۹ق، چاپ سنگی شد و سپس بارها به چاپ رسیده است. میرزا ابراهیم کلباسی نیز کتابی با نام هدایت المسترشدین در اصول فقه امامیه، تألیف کرده است. محمدباقر اصفهانی، فرزند مؤلف، نیز بر بخش هایی از کتاب پدرش شرح نوشته است.

پیشنهاد کاربران

بپرس