[ویکی فقه] هتک قرآن. اهانت کردن به مقدسات و محترمات دینی یعنی آنچه لزوم احترامش در دین امر بدیهی باشد. مانند قرآن مجید، از گناهان کبیره و رذائل اخلاقی است.
احترام قرآن ضروری مذهب است و نزد هر مسلمانی بدیهی است که از قرآن که کلام حضرت آفریدگار است، عزیزتر و شریف تر و لازم الاحترام تر در عالم اسلام، چیزی نیست. و رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) آن را ثقل اکبر یاد فرموده که دو چیز پربها بین شما مسلمانان پس از خود می گذارم: «ان القرآن هو الثقل الاکبر و ان وصیی هذا و ابنای و من خلفهم من اصلابهم هم الثقل الاصغر؛ آنکه بزرگ تر است قرآن است، کوچک تر اهل بیت من (علی و حسن و حسین و اولاد طاهرین ایشان و سلسله ی جلیله سادات.» ضمن حدیث طولانی در باب عظمت شان قرآن، حضرت باقر (علیه السّلام) می فرماید: «روز قیامت قرآن می گوید: خدایا بعضی از بندگانت حرمت مرا نگه داشته و مرا حفظ نموده و چیزی از مرا ضایع نکرد. و بعضی دیگر مرا ضایع کرد و حق مرا خوار شمرد و مرا تکذیب نمود.»خدای تعالی می فرماید: «فیقول الله تعالی و عزتی و جلالی و ارتفاع مکانی لاثیبن علیک الیوم احسن الثواب ولا عاقبن علیک الیوم الیم العقاب؛ به عزت و جلال و رفعت مقامم سوگند، امروز بهترین ثواب را برای تو بدهم و دردناک ترین کیفر را به خاطر تو بکنم.» و حضرت صادق (علیه السّلام) فرمود: خدای جبار می فرماید: «فیقول الجبار و عزتی و جلالی و ارتفاع مکانی لاکرمن الیوم من اکرمک ولاهینن من اهانک؛ به عزت و جلالم و بلندی مقامم سوگند، هر آینه امروز گرامی می دارم کسی را که تو را گرامی داشته و خوار می کنم کسی را که تو را خوار کرده است.» بالجمله، بر هیچ مسلمانی پوشیده نیست که اهانت کردن به قرآن مجید، گناه کبیره است و اهانت به خدا و پیغمبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) است.رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) فرمود: ««قال رسول الله (صلی الله علیه و آله وسلّم) انا اول و افد علی العزیز الجبار یوم القیمة و کتابه و اهل بیتی ثم امتی ثم اسئلهم ما فعلتم بکتاب الله و باهل بیتی؛ من نخستین کسی هستم که بر خدای عزیز جبار روز قیامت وارد می شود با کتاب او و خاندانم. سپس امت من وارد می شوند، من از امتم می پرسم شما با کتاب خدا و با خاندانم چه کردید.»
ملاک اهانت به قرآن
تشخیص اهانت، با عرف است. هر گفتار و کرداری درباره ی قرآن مجید که در عرف خوار کردن آن خوانده شود و آن گفتار یا کردار را موجب هتک قرآن بدانند، حرام و کبیره است. البته این در صورتی است که اهانت به قرآن از روی استخفاف و اهانت به اصل دین و شریعت حضرت سید المرسلین (صلی الله علیه و آله وسلّم) نباشد. و همچنین اهانت به قرآن را نیز حلال نداند و گرنه عملش موجب کفر و ارتداد از دین می شود. زیرا حرمت اهانت به قرآن از ضروریات دین است.بنابراین، اگر کسی قرآن مجید را لگد مال کند، یا آن را در نجاست اندازد، چون ظاهر عملش اهانت به اصل دین و انکار حرمت قرآن مجید است، کافر و ریختن خونش مباح می شود. مگر اینکه بگوید در حال غضب و بی اختیاری بودم و درباره اش احتمال هم داده شود که از حال طبیعی بیرون بوده است.
احکام اهانت به قرآن
در این جا مناسب است به پاره ای نکات مهم درباره ی اهانت و و جوب احترام قرآن مجید تذکر داده شود:۱: جلد قرآن و غلاف آن و همچنین ورق های آن (یعنی جاهایی که خطوط قرآنی بر آن نیست مانند حواشی.) نیز مانند خطوط قرآن در حرمت هتک است. بنابراین نجس کردن آنها نیز حرام است اگر موجب هتک باشد، و در این صورت پاک کردن آن واجب می شود.۲: نوشتن قرآن با مرکب نجس حرام است و اگر با مرکب نجس نوشته گردد یا پس از نوشته شدن نجس گردد، طاهر کردن آن واجب می شود. و اگر نشود باید آن را محو کرد.۳: دادن قرآن به دست کافر حرام است. اگر موجب هتک قرآن یا مس کردن خطوط آن بشود. و بعضی از علما فرموده اند: مطلقاً جایز نیست و گرفتن آن از دست کافر واجب است.۴: هرگاه قرآن مجید، یا ورقی از آن، یا دعایی که از معصوم رسیده، یا انگشتری که بر آن اسم خدا نقش است، یا تربت حسینی (علیه السّلام) و مانند اینها از محترمات دینی و مذهبی که هتک آنها حرام و احترامش واجب است. اگر خدای نکرده در مستراح بیفتد واجب است فوراً بیرون آورده شود و طاهر گردد. هر چند مستلزم مخارج زیادی بشود و تا بیرون آورده نشد، تخلیه کردن در آن مستراح حرام است. و چنانچه بیرون آوردنش ممکن نباشد، باید آن را مسدود کنند تا در آن تخلیه نشود.آنچه از وجوب اخراج و تطهیر و غیره ذکر شد، اختصاص به صاحب آن یا نجس کننده ی آن ندارد بلکه بر هر مسلمانی که خبر شد، واجب است به وجوب کفایی. (اگر هر کس انجام دهد از دیگران ساقط می شود.) و اگر هیچ کس انجام ندهد، همه کسانی که آگاه شدند مسئول و مؤاخذند.۵: مس کردن خط قرآن برای شخص محدث، (یعنی کسی که برای نماز خواندن باید وضو و غسل داشته باشد.) حرام است. خواه به دست مس کند یا به اعضای دیگر یا به لب. (برای دانستن مدارک و روایات این احکام به کتاب طهارت وسائل الشیعه در ابواب الوضوء باب ۱۲ مراجعه شود.) و چون فروعات این حکم زیاد است برای دانستن آنها به رساله ی عروة الوثقی مراجعه شود. ۶: شیخ انصاری (علیه الرحمه) در خاتمه ی مکاسب محرمه می فرماید: جماعتی از فقها تصریح کرده اند: خرید و فروش قرآن مجید حرام است و برای مدرک این حکم، روایتی نقل نموده و مقام را گنجایش آن و بحث درباره ی آنها نیست. و بنابراین باید فقط به عنوان جلد و اوراق، قرآن را مورد خرید و فروش قرار داد نه خطوط مبارکه را. و بهترین این است که پولی که مشتری می دهد، به عنوان هدیه بدهد، نه بهای قرآن. و فروشنده هم قرآن را که می دهد، به عنوان هدیه بدهد نه فروش.
نکته پایانی
...
احترام قرآن ضروری مذهب است و نزد هر مسلمانی بدیهی است که از قرآن که کلام حضرت آفریدگار است، عزیزتر و شریف تر و لازم الاحترام تر در عالم اسلام، چیزی نیست. و رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) آن را ثقل اکبر یاد فرموده که دو چیز پربها بین شما مسلمانان پس از خود می گذارم: «ان القرآن هو الثقل الاکبر و ان وصیی هذا و ابنای و من خلفهم من اصلابهم هم الثقل الاصغر؛ آنکه بزرگ تر است قرآن است، کوچک تر اهل بیت من (علی و حسن و حسین و اولاد طاهرین ایشان و سلسله ی جلیله سادات.» ضمن حدیث طولانی در باب عظمت شان قرآن، حضرت باقر (علیه السّلام) می فرماید: «روز قیامت قرآن می گوید: خدایا بعضی از بندگانت حرمت مرا نگه داشته و مرا حفظ نموده و چیزی از مرا ضایع نکرد. و بعضی دیگر مرا ضایع کرد و حق مرا خوار شمرد و مرا تکذیب نمود.»خدای تعالی می فرماید: «فیقول الله تعالی و عزتی و جلالی و ارتفاع مکانی لاثیبن علیک الیوم احسن الثواب ولا عاقبن علیک الیوم الیم العقاب؛ به عزت و جلال و رفعت مقامم سوگند، امروز بهترین ثواب را برای تو بدهم و دردناک ترین کیفر را به خاطر تو بکنم.» و حضرت صادق (علیه السّلام) فرمود: خدای جبار می فرماید: «فیقول الجبار و عزتی و جلالی و ارتفاع مکانی لاکرمن الیوم من اکرمک ولاهینن من اهانک؛ به عزت و جلالم و بلندی مقامم سوگند، هر آینه امروز گرامی می دارم کسی را که تو را گرامی داشته و خوار می کنم کسی را که تو را خوار کرده است.» بالجمله، بر هیچ مسلمانی پوشیده نیست که اهانت کردن به قرآن مجید، گناه کبیره است و اهانت به خدا و پیغمبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) است.رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) فرمود: ««قال رسول الله (صلی الله علیه و آله وسلّم) انا اول و افد علی العزیز الجبار یوم القیمة و کتابه و اهل بیتی ثم امتی ثم اسئلهم ما فعلتم بکتاب الله و باهل بیتی؛ من نخستین کسی هستم که بر خدای عزیز جبار روز قیامت وارد می شود با کتاب او و خاندانم. سپس امت من وارد می شوند، من از امتم می پرسم شما با کتاب خدا و با خاندانم چه کردید.»
ملاک اهانت به قرآن
تشخیص اهانت، با عرف است. هر گفتار و کرداری درباره ی قرآن مجید که در عرف خوار کردن آن خوانده شود و آن گفتار یا کردار را موجب هتک قرآن بدانند، حرام و کبیره است. البته این در صورتی است که اهانت به قرآن از روی استخفاف و اهانت به اصل دین و شریعت حضرت سید المرسلین (صلی الله علیه و آله وسلّم) نباشد. و همچنین اهانت به قرآن را نیز حلال نداند و گرنه عملش موجب کفر و ارتداد از دین می شود. زیرا حرمت اهانت به قرآن از ضروریات دین است.بنابراین، اگر کسی قرآن مجید را لگد مال کند، یا آن را در نجاست اندازد، چون ظاهر عملش اهانت به اصل دین و انکار حرمت قرآن مجید است، کافر و ریختن خونش مباح می شود. مگر اینکه بگوید در حال غضب و بی اختیاری بودم و درباره اش احتمال هم داده شود که از حال طبیعی بیرون بوده است.
احکام اهانت به قرآن
در این جا مناسب است به پاره ای نکات مهم درباره ی اهانت و و جوب احترام قرآن مجید تذکر داده شود:۱: جلد قرآن و غلاف آن و همچنین ورق های آن (یعنی جاهایی که خطوط قرآنی بر آن نیست مانند حواشی.) نیز مانند خطوط قرآن در حرمت هتک است. بنابراین نجس کردن آنها نیز حرام است اگر موجب هتک باشد، و در این صورت پاک کردن آن واجب می شود.۲: نوشتن قرآن با مرکب نجس حرام است و اگر با مرکب نجس نوشته گردد یا پس از نوشته شدن نجس گردد، طاهر کردن آن واجب می شود. و اگر نشود باید آن را محو کرد.۳: دادن قرآن به دست کافر حرام است. اگر موجب هتک قرآن یا مس کردن خطوط آن بشود. و بعضی از علما فرموده اند: مطلقاً جایز نیست و گرفتن آن از دست کافر واجب است.۴: هرگاه قرآن مجید، یا ورقی از آن، یا دعایی که از معصوم رسیده، یا انگشتری که بر آن اسم خدا نقش است، یا تربت حسینی (علیه السّلام) و مانند اینها از محترمات دینی و مذهبی که هتک آنها حرام و احترامش واجب است. اگر خدای نکرده در مستراح بیفتد واجب است فوراً بیرون آورده شود و طاهر گردد. هر چند مستلزم مخارج زیادی بشود و تا بیرون آورده نشد، تخلیه کردن در آن مستراح حرام است. و چنانچه بیرون آوردنش ممکن نباشد، باید آن را مسدود کنند تا در آن تخلیه نشود.آنچه از وجوب اخراج و تطهیر و غیره ذکر شد، اختصاص به صاحب آن یا نجس کننده ی آن ندارد بلکه بر هر مسلمانی که خبر شد، واجب است به وجوب کفایی. (اگر هر کس انجام دهد از دیگران ساقط می شود.) و اگر هیچ کس انجام ندهد، همه کسانی که آگاه شدند مسئول و مؤاخذند.۵: مس کردن خط قرآن برای شخص محدث، (یعنی کسی که برای نماز خواندن باید وضو و غسل داشته باشد.) حرام است. خواه به دست مس کند یا به اعضای دیگر یا به لب. (برای دانستن مدارک و روایات این احکام به کتاب طهارت وسائل الشیعه در ابواب الوضوء باب ۱۲ مراجعه شود.) و چون فروعات این حکم زیاد است برای دانستن آنها به رساله ی عروة الوثقی مراجعه شود. ۶: شیخ انصاری (علیه الرحمه) در خاتمه ی مکاسب محرمه می فرماید: جماعتی از فقها تصریح کرده اند: خرید و فروش قرآن مجید حرام است و برای مدرک این حکم، روایتی نقل نموده و مقام را گنجایش آن و بحث درباره ی آنها نیست. و بنابراین باید فقط به عنوان جلد و اوراق، قرآن را مورد خرید و فروش قرار داد نه خطوط مبارکه را. و بهترین این است که پولی که مشتری می دهد، به عنوان هدیه بدهد، نه بهای قرآن. و فروشنده هم قرآن را که می دهد، به عنوان هدیه بدهد نه فروش.
نکته پایانی
...
wikifeqh: هتک_قرآن