نهم

نهم (موسیقی). نهم ( انگلیسی: Ninth ) فاصله ای در موسیقی کلاسیک است که از ترکیب یک اکتاو و یک «فاصلهٔ دوم» به وجود می آید. در دوران قواعد مشترک فاصلهٔ نهم، فاصله ای «نامطبوع» در تنالیته شناخته می شد. از آنجا که «نهم» یک فاصلۀ دوم بیشتر از اکتاو است، از سطح تراکم کمتری در «صدادهی»[ الف] برخوردار است.
فاصلۀ «نهم بزرگ» از ترکیب یک «اکتاو» و یک دوم بزرگ به وجود می آید و معکوس آن هفتم کوچک است. دارای ۱۴ نیم پرده ( یک اکتاو و ۲ نیم پرده ) است و فاصلۀ آن در اعتدال مساوی از نتِ پایه، ۱۴۰۰ سنت است.
این فاصله در سازهای انتقالی نیز کاربرد دارد. مانند کلارینت باس که یک «نهم بزرگ» بم تر از نتِ نوشته شده صدا می دهد.
فاصلۀ «نهم کوچک» از ترکیب یک «اکتاو» و یک دوم کوچک به وجود می آید و معکوس آن هفتم بزرگ است. دارای ۱۳ نیم پرده ( یک اکتاو و یک نیم پرده ) است و فاصلۀ آن در اعتدال مساوی از نتِ پایه، ۱۳۰۰ سنت است.
نهمِ افزوده، فاصله ای است که با افزودنِ نیم پرده کروماتیک به فاصلۀ «نهم بزرگ» به وجود می آید و دارای ۱۵ نیم پرده ( یک اکتاو و ۳ نیم پرده ) است.
«آکورد نُه» بر سه نوع استوار است. نهم نمایان ( 9 ) ، نهم بزرگ ( M9 ) و نهم کوچک ( m9 ) . نتِ نهم در هیچ کدام از آکوردها تغییر نمی کند ولی ترکیب آن متفاوت است:
• آکورد «نهم نمایان» که روی درجۀ پنجم گام ماژور قرار می گیرد.
• آکورد «نهم بزرگ» که روی درجۀ تونیک یک گام ماژور قرار می گیرد.
• آکورد «نهم کوچک» که روی درجۀ تونیک یک گام مینور قرار می گیرد.