نقد عرفان های کاذب

[ویکی فقه] عرفان کاذب را می توان این گونه تعریف کرد «راه و روش یا به طور کلی مکتب و فرقه ای که با استفاده از روش های عرفانی در مسیری غیر از رسیدن به کمال حقیقی یعنی خداوند یکتا حرکت کند و تمام زندگی را در دنیا خلاصه کرده و انسان را به جای رساندن به حقیقت عالم و خدای هستی، به امور دنیوی و خیالی سرگرم سازد.آنچه در غالب عرفان های کاذب و نوظهور دیده می شود انکار خدا، وحی ستیزی و شریعت گریزی است. برای رسیدن به مقاصد غیر الهی خود دین وحیانی را به گونه ای بشری معنا می کنند و برای تجویز لاابالی گری، خود را از دامن شریعت می رهانند. در غالب عرفان های نوظهور تناسخ جایگزین معاد و زندگی پس از مرگ می شود.
آنچه در این مقاله بدان خواهیم پرداخت، نگاهی خواهد بود به سه مبنای اساسی یعنی مبدأشناسی، فرجام شناسی و راه شناسی و مقایسه دین وحیانی با عرفان های کاذب ...مدتی است با سرد شدن تنور انسان گرایی و مکاتب مادی، بازار معنویت داغ شده است. در این میان شیادان بسیاری دکان معنویت گشوده و افرادی را بر گرد خود جمع کرده اند. عرفان راستین و عرفان دروغین در مقابل یکدیگر قرار گرفته اند. عرفان حقیقی انسان را به سوی صلاح، فلاح و خوشبختی واقعی و در یک کلمه به سوی خدا سوق می دهد و عرفان دروغین در مقابل انسان را در زندگی مادی و دنیوی غوطه ور می کند.اگر این عرفان های دروغین را با سنگ محک دین راستین بسنجیم و یا اگر در آیینه دین وحیانی به این جنبش های نوپدید بنگریم، خواهیم یافت که دین وحیانی که همان اسلام ناب محمدی است، در افقی بسیار عالی قرار دارد و این نحله های معنویت گرا در حضاضت و حقارت.دین مبین اسلام با تأکید بر وحی و عقل بهترین راه را برای رسیدن به سعادت و خوشبختی به انسان معرفی می کند.در بازار دین وحیانی هستی شناسی، مبداشناسی، انسان شناسی، راه شناسی، راهنماشناسی و فرجام شناسی ای مبتنی بر عقل و فطرت سلیم وجود دارد که در دکان عرفان های کاذب از آن خبری نیست. آنچه در این مقاله بدان خواهیم پرداخت، نگاهی خواهد بود به سه مبنای اساسی یعنی مبداشناسی، فرجام شناسی و راه شناسی و مقایسه دین وحیانی با عرفان های کاذب در این مبانی و نیز هدف این دو که برخاسته از مبانی است.
رواج عقل گرایی و مادی گرایی
از پیامدهای رنسانس و عصر روشنگری در غرب، ظهور و رواج عقل گرایی افراطی و مادی گرایی بود که ثمره نامیمون آن قطع ارتباط انسان با خدا و منحصر ساختن زندگی بشر در دنیای مادی شد تا جایی که فرهنگ سکولاریزم و لیبرالیسم تمام جوامع غرب و بیشتر شرق را فراگرفت. بشر آن چنان در زندگی دنیوی و شهوات نفسانی فرو رفت که گویا جز برای این امر بر این کره خاکی قدم نگذاشته است. سال ها و قرن ها به این شیوه زیست کرد و فطرت و روح پاک خود را لگدمال کرد تا سرانجام از این زندگی ماشینی خسته شد و برای برون رفت از این مسئله، رو به سوی معنویت نمود تا بدین وسیله روح تشنه خود را سیراب کند، شاید اواخر قرن ۱۸ را بتوان آغاز این رویکرد مبارک بشر دانست. اما بعد از این بود که هرجا معنویتی سر برمی آورد، گروهی عظیم برگرد آن جمع می شدند و آن را بسان راهی نجات بخش دنبال می کردند.آنچه ما در این نوشتار در پی تبیین آن هستیم در وهله اول این نکته است که دین وحیانی در دو عرصه مبانی و هدف گذاری می تواند، مولد عرفان کاذب باشد یا اینکه این پتانسیل در دین وحیانی وجود ندارد و هر کس که بر طریق راستین دین مشی نماید هیچ گاه به عرفان های دروغین نخواهد رسید، تنها در صورتی چنین گرایش هایی به وجود خواهد آمد که بخشی از دین نادیده گرفته شود و یا به غلط معنا گردد؛ نیز به دنبال این حقیقت خواهیم بود که از منظر مبانی چه تفاوتی بین دین وحیانی و عرفان های کاذب وجود دارد
تعریف مفاهیم
ما در این مقاله با تعریف دین و عرفان به معنای عرفان حقیقی، عرفان دروغین و همچنین به رابطه دین و عرفان پی خواهیم برد و با بررسی و تبین مبانی و هدف دین، به تبیین رابطه و تفاوت دین با عرفان های دروغین خواهیم پرداخت.برای روشن شدن بحث در ابتدا مفاهیم دین و عرفان را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
← تعریف دین
...