نقد الاصول الفقهیه

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] نقد الأصول الفقهیة (کتاب). «نقد الاصول الفقهیه»، از اولین آثار فیض کاشانی است که در سال ۱۰۳۴ ق در یک مجلد و به زبان عربی تالیف شده است. این اثر مشتمل بر خلاصه مباحث اصول فقه است و فیض یک دوره اصول فقه را با بیان نظرات و آراء مختلف و استدلال بر رای خود آورده است.
کتاب مشتمل بر یک مقدمه و خاتمه و سه بخش است. مقدمه؛ شامل تعریف علم اصول فقه و برخی مفاهیم دیگر است. خاتمه نیز در مبحث تعارض ادله است. مطالب هر بخش در چند اصل بیان گردیده که مجموع اصول کتاب، ۷۰ اصل می باشد. مطالبی که تحت عنوان «اصل» آمده، همان مباحث اساسی علم اصول است. مطالب دیگری نیز با عناوین: تنبیه، تذنیب و تفریع ذکر شده است؛ در ذیل عناوین «تنبیه» و «تذنیب» مطالب مرتبط با همان اصل مورد بحث قرار گرفته، و در ذیل عنوان «تفریع» نیز مسائل فقهی که استنباط آن مسائل متوقف بر توجه و درک آن اصل بوده، بیان شده است.

[ویکی نور] «نقد الاصول الفقهیه»، از اوّلین آثار فیض کاشانی است که در سال 1034ق در یک مجلد و به زبان عربی تألیف شده است. این اثر مشتمل بر خلاصه مباحث اصول فقه است و فیض یک دوره اصول فقه را با بیان نظرات و آراء مختلف و استدلال بر رأی خود آورده است.
کتاب مشتمل بر یک مقدمه و خاتمه و سه بخش است. مقدمه؛ شامل تعریف علم اصول فقه و برخی مفاهیم دیگر است. خاتمه نیز در مبحث تعارض ادلّه است. مطالب هر بخش در چند اصل بیان گردیده که مجموع اصول کتاب، 70 اصل می باشد. مطالبی که تحت عنوان «اصل» آمده، همان مباحث اساسی علم اصول است. مطالب دیگری نیز با عناوین: تنبیه، تذنیب و تفریع ذکر شده است؛ در ذیل عناوین «تنبیه» و «تذنیب» مطالب مرتبط با همان اصل مورد بحث قرار گرفته، و در ذیل عنوان «تفریع» نیز مسائل فقهی که استنباط آن مسائل متوقف بر توجّه و درک آن اصل بوده، بیان شده است.
با تطبیق همه جانبه کتاب با دیگر کتاب های تألیف شده، در علم اصول چنین به نظر می رسد که به لحاظ محتوایی شباهت زیادی به «معالم الاصول»، تألیف حسن بن زین الدین عاملی فرزند شهید ثانی دارد. فیض در آن جا که نظرات مختلف پیرامون هر اصل و سپس استدلال مخالفین را ذکر نموده، در بسیاری از موارد، احتجاج مخالفین همان است که در کتاب معالم ذکر شده؛ و حتی در برخی موارد، عبارات هم عیناً همان عبارات صاحب معالم است. در موارد دیگر هم عبارات ایشان در بیان احتجاج مخالفین خلاصه تر از عبارات صاحب معالم است. همین طور پاسخ ایشان به مخالفین نیز در برخی از موارد شبیه پاسخ صاحب معالم یا عیناً همان پاسخ است.
مختار فیض در هر اصل هم بیشتر همانند مختار صاحب معالم است، و استدلال ایشان بر مختار خود در مواردی خلاصه ای از استدلال صاحب معالم است. و در مواردی نیز ایشان تحقیقات صاحب معالم را نقل کرده و سپس آن را موجّه دانسته است.
اگر چه نقد الاصول شباهت های زیادی به کتاب معالم الاصول دارد، لکن وجوه افتراق آن با این کتاب نیز متعدّد است. برخی وجوه افتراق چنین است:

[ویکی نور] نقد الاصول الفقهیه (چاپ کنگره فیض). «نقد الاصول الفقهیه (چاپ کنگره)»، از جمله آثار فیض کاشانی است که در یک مجلد با چاپ زیبا و با تصحیح آقای امامی کاشانی منتشر شده است. کتاب شناسی این اثر در چاپ دیگر کتاب ذکر شده است و در این مقاله تنها به برخی ویژگی های این چاپ اشاره می شود.
مصحح کتاب، در مقدمه این چاپ، چهار اثر اصولی: 1- نقد الاصول الفقهیة، 2- الاصول الاصیلة، 3- سفینة النجاة، 4- الحق المبین فی کیفیة التفقه فی الدین و در ادامه سیر تحول فکری فیض کاشانی در زمینه علم اصول فقه را مورد بررسی قرار داده است.
در میان نسخ موجود کتاب، از نسخه کتابخانه حضرت آیه الله مرعشی نجفی که به لحاظ قدمت، صحت و اصالت و اعتبار، نسبت به سایر نسخ دارای مزیت است، استفاده بیشتری شده است؛ اما به جهت این که این نسخه نیز دارای کاستی ها و افتادگی هایی بوده، برای تصحیح ضمن توجه به همه نسخه ها، هیچ کدام از آنها به عنوان نسخه اصل قرار نگرفته است. همچنین در مواردی که مؤلّف از کتاب های دیگر نقل کرده است، متن مصحَّح آن آثار نیز مورد توجه بوده و در تصحیح لحاظ گردیده اند. عناوین و برخی عبارات که داخل آمده است، از سوی مصحّح افزوده شده است. نمونه های از تصاویر نسخ نیز در انتهای مقدمه محقق آمده است.
در بخش تحقیق، منابع آیات و روایات و نیز ارجاعات نقل قول ها، در پاورقی گزارش شده اند. در برخی از موارد که رأی خاصّی در متن آمده، ولی ذکری از قائل نرفته است، نمونه هائی از قائلین به رأی مذکور، در پاورقی گزارش شده است.
در انتهای اثر نمایه آیات، روایات، آثار، اعلام، مفاهیم و مصادر تحقیق آمده است.

[ویکی فقه] نقد الاصول الفقهیه (کتاب). «نقد الاصول الفقهیه»، از اولین آثار فیض کاشانی است که در سال ۱۰۳۴ ق در یک مجلد و به زبان عربی تالیف شده است. این اثر مشتمل بر خلاصه مباحث اصول فقه است و فیض یک دوره اصول فقه را با بیان نظرات و آراء مختلف و استدلال بر رای خود آورده است.
کتاب مشتمل بر یک مقدمه و خاتمه و سه بخش است. مقدمه؛ شامل تعریف علم اصول فقه و برخی مفاهیم دیگر است. خاتمه نیز در مبحث تعارض ادله است. مطالب هر بخش در چند اصل بیان گردیده که مجموع اصول کتاب، ۷۰ اصل می باشد. مطالبی که تحت عنوان «اصل» آمده، همان مباحث اساسی علم اصول است. مطالب دیگری نیز با عناوین: تنبیه، تذنیب و تفریع ذکر شده است؛ در ذیل عناوین «تنبیه» و «تذنیب» مطالب مرتبط با همان اصل مورد بحث قرار گرفته، و در ذیل عنوان «تفریع» نیز مسائل فقهی که استنباط آن مسائل متوقف بر توجه و درک آن اصل بوده، بیان شده است.
گزارش محتوا
← شباهت با معالم الاصول
در تصحیح کتاب یک نسخه خطی کامل و بدون افتادگی مورد استفاده قرار گرفته است. در پانوشت صفحات، حواشی مختصری که در نسخه خطی موجود بوده با عنوان «حاشیه النسخه» ذکر گردیده است؛ همچنین لغات مشکل متن توضیح، و عبارات مختصر و احیانا دشوار متن با استفاده از کتاب معالم الاصول و حواشی ملا صالح مازندرانی و ملا میرزای شیروانی بر معالم الاصول و... کمی شرح و بسط داده شده است. منابع و مآخذ آیات و احادیث موجود در متن کتاب و همین طور منابعی که مؤلف در متن کتاب بدان استشهاد جسته، استخراج و در ذکر شده است. فهرست مطالب در ابتدا و در انتهای اثر آمده است.

پیشنهاد کاربران

بپرس