نعنای دشتی

نعناع دشتی[ ۱] ( نام علمی: Mentha spicata ) که نام های دیگر آن سوسن عنبر، سوسنبر و پونه سنبله ای می باشد، گونه ای نعنا است با ساقه های راست و بی کرک یا تقریباً بی کرک و سبز رنگ و برگ های بی دُم برگ یا دُم برگ دار کوتاه و بی کرک و تخم مرغی ـ مستطیلی یا مستطیلی ـ سرنیزه ای که دندانه های نوک تیز یا اره ای و باریک نوک در حاشیه دارد؛ و رگبرگ های کم وبیش شبکه ای و محبوس و گل آذین آن سنبله و استوانه ای و باریک و فشرده و چرخه های گل آن از هم فاصله دار و در انتها کم فاصله است. [ ۲]
این گیاه، خواص ضد عفونیکننده و خوشبو کنندگی در دهان و گلو را داشته و همچنین در بهبود بیماری هیرسوتیسم مؤثر است. [ ۳] [ ۴] [ ۵] [ ۶] ماده مؤثر این گیاه دارویی کاروون می باشد. [ ۳]
ماده مؤثر موجود در اسانس پونه سنبله ای به طور چشمگیری خاصیت ضدعفونی کنندگی علیه باکتریهای مولد بیماری های دهانی به ویژه "Staphylococus areus" داشته و از رشد این باکتری ها در دهان جلوگیری می نماید. [ ۳] از آنجاییکه بوی بد دهان ناشی از تجمع باکتری ها و اضافی مواد غذایی است، خاصیت ضدعفونی کنندگی و خوشبو کنندگی این گیاه به واسطه مواد مؤثر و معطر آن به ویژه کاروون، سبب آن می شود که این گیاه در رفع بوی بد دهان و خوشبو کنندگی آن نقش مهمی را داشته باشد. [ ۴]
با توجه به اینکه رشد موهای زائد در خانم ها در اثر بالا رفتن هورمون های آندروژن به ویژه تستوسترون ایجاد می شود، کنترل این هورمون ها نقش مهمی در جلوگیری از این بیماری دارد. در این خصوص طی مطالعات انجام شده اسانس پونه سنبله ای با مکانیسم های زیر سبب بهبود هیرسوتیسم در زنان می شود:
• اسانس پونه سنبله ای فعالیت ضد آندروژنی داشته و بیان برخی از آنزیمهای سنتزکننده هورمون های استروئیدی مانند ۳ - بتا هیدروکسی استروئید دهیدروژناز و ۱۷ - بتا هیدروکسی استروئید دهیدروژناز را کاهش می دهد.
• همچنین مواد مؤثر پونه سنبله ای آنتاگونیست گیرنده های تستوسترون در بخش های مختلف هیپوتالاموس–هیپوفیز - غدد جنسی بوده و به این وسیله سطح تستوسترون آزاد و کل را به طور چشمگیری کاهش می دهد. علاوه بر این مواد مؤثر قطره خوراکی پونه سنبله ای با مهار رقابتی به جایگاه اتصال هورمون - گیرنده در گیرنده های حساس به آندروژن متصل شده و از اتصال آندروژن به گیرنده ها جلوگیری می نماید. [ ۵] [ ۶]