نَصیبین شهری قدیمی و مرزی در
جنوب ترکیه است. این شهر در
استان ماردین ترکیه واقع شده و ۸۴ هزار نفر
جمعیت دارد. این شهر مکان روی دادن
نبرد نصیبین بوده است.
شهر
قامشلی که در آن طرف خط مرزی و در
سوریه واقع شده در اصل ادامه شهر نصیبین است و این دو، در اصل یک شهر ( میراث دار شهر باستانی نصیبین ) هستند که مرز از میانشان گذشته است. امروزه جمعیت قامشلی بیشتر از نصیبین شده است.
• ۲۱۷ در تابستان سال ۲۱۷ میلادی جنگ سنگینی میان اردوان پنجم، واپسین شاه اشکانی و
ماکرینوس سردار رومی آغاز شد که نتیجه اش شکست سنگین رومیان و پرداخت غرامتی برابر ۲۰۰ میلیون
سیسرون یا ۵۰ میلیون
دینار بود.
• ۲۳۰
لشکر ساسانی به نواحی تحت حکمرانی
امپراتوری روم در
جزیره میانرودان یورش بردند و شهر نصیبین را محاصره کردند ولی نتوانستند این شهر را تسخیر کنند. [ ۳]
• حدود ۲۳۷ تا ۲۳۸
اردشیر بابکان پادشاه ساسانی حملات جدیدتری علیه
پادشاهی روم آغاز کرد و شهرهای نصیبین و حران را فتح نمود. [ ۳]
پیشینه این شهر به سه هزار سال پیش بازمی گردد و در سال ۹۰۱ پیش از میلاد از آن به عنوان یک سکونتگاه
آرامی یاد شده است. نصیبین در سده های چهارم و پنجم میلادی، به همراه ادسا، یکی از مراکز اصلی آموزش و پرورش سریانی ها بود.
این شهر در زمان ساسانیان از دژهای مهم ایران به شمار می رفت و ۱۲ هزار ایرانی ( به گفته طبری، ایرانیانی نژاده و اهل خاندان ) ، از شهرهای
اصطخر و اصفهان و دیگر نقاط ایران در شهر نصیبین سکونت یافته بودند[ ۴] و نوادگان آنان تا سده هفتم میلادی هنوز در همان جا بودند. [ ۵] همچنین در زمان صدر اسلام
مالک اشتر نخعی از سوی علی بن ابی طالب، استاندار و کارگزار جزیره و نصیبین بوده است. [ ۶]
نصیبین که همان شهر نسیبیس رومی ها است و مطابق روایات یاقوت گل های سفید و چهل هزار باغ آن مشهور بود و جغرافی نویسان یونانی آن را سوکورس یا مکدونیس می گفتند.
ابن حوقل که در سال ۳۵۸ در آن شهر بوده گوید مهم ترین و نیکوترین نقاط جزیره است و غله و حبوبات از گندم و جو بسیار دارد. آب ان از درهٔ کوه بالوسا می باشد و اگر وحشت عقرب های آنجا نبود نیکوترین بلاد بود. مقدسی گوید از موصل بزرگ تر است و نیز از گرمابه های خوب و کاخ های زیبا و بازارهایی که از یک دروازه تا دروازهٔ دیگر امتداد داشته تمجید نموده است. ابن جبیر که نصیبین را در سال ۵۸۰ هجری دیده باغ های آن را ستوده گوید: مسجد آن دو حوض دارد و روی رود هرماس پلی است که از سنگ های خارا بنا گردیده، بیمارستان و مدارس و ساختمان های خوب دیگر نیز دارد. ابن بطوطه که در قرن هشتم نصیبین را دیده گوید: قسمت عمدهٔ شهر خرابست. [ ۷]