فرهنگستان زبان و ادب
دانشنامه عمومی
نشانه شناسی یا نشانیک[ نیازمند منبع] ( به انگلیسی: Semiotics ) ( از یونانی σημείον ( سِمِئیون ) به معنی نشانه ) علم مطالعه نشانه ها و نمادها است.
نشانه شناسی علمی است که به بررسی انواع نشانه ها، عوامل حاضر در فرایند تولید و مبادله و تعبیر آنها و نیز قواعد حاکم بر نشانه ها می پردازد. نشانه چیزی است که بر غیر خود دلالت دارد.
دانش نشانه شناسی بررسی معناسازی، فرایند شکل گیری نشانه ها و فهم ارتباطات معنادار است. نشانه شناسی شامل مطالعه ساخت و شکل گیری نشانه ها، اشارات، دلالت ها، نام گذاری ها، قیاس ها، تمثیل ها، استعاره ها و رمزگان های ارتباطی است. نشانه ها بر پایه روش یا رمزگان مورد بهره برای انتقالشان دسته بندی می شوند که می تواند آواهای خاص، علامت های الفبایی، نمادهای تصویری، حرکات بدن یا حتی پوشیدن یک لباس ویژه باشد. هر کدام از این ها برای رساندن پیام ابتدا باید توسط گروه یا جامعه ای از انسان ها به عنوان حامل معنایی خاص پذیرفته شده باشند. [ ۱]
نشانه شناسان نشانه ها را جدا از هم مطالعه نمی کنند، بلکه توجه خود را به مطالعه شکل گیری و مبادله معنا در متون و گفتمان های مختلف و در سطوح همزمانی و در زمانی معطوف کرده اند. [ ۲]
این رشته با سخنرانی های زبان شناس سوئیسی فردینان دو سوسور در دانشگاه ژنو آغاز شد. تنها پس از مرگ او بود که به کوشش شاگردانش اندیشه های او در کتابی با نام دروسی در زبان شناسی عمومی در سال ۱۹۱۶ به چاپ رسید. افلاطون در رسالهٔ کراتیلوس رابطهٔ میان واژه و شیء را یک رابطهٔ حقیقی می دانست، ولی سوسور آن را دلبخواهانه یا اختیاری می دانست و پیوند میان واژه و شیء و همچنین واژه و مفهوم را زادهٔ یک همگرایی و همرایی اجتماعی دانست.
او در «درس زبان شناسی عمومی» در توضیح نشانه شناسی می گوید: می توان علمی را تصور کرد که به مطالعه زندگی نشانه ها در یک جامعه بپردازد. این علم بخشی از روان شناسی اجتماعی و در نتیجه روان شناسی عمومی خواهد بود. نشانه شناسی معلوم می کند که نشانه ها از چه تشکیل شده اند و چه قوانینی بر آن ها حکم فرماست.
او جستار خود را این گونه می آغازد: در همهٔ دانش ها شیء مقدم ترین بخش یک پژوهش است در حالیکه در زبانشناسی هنگامی که به سراغ واژه می رویم متوجه می شویم که برای بررسی آن واژه نخست نیاز به شناختن دیدگاهمان داریم آیا ما واژه را از دید معنایی بررسی می کنیم یا ریشه یابی یا تاریخی یا جز اینها. پس استواری ای که دانش باید به دنبال بیاورد در گام نخست به خطر می افتد. پس سوسور به دنبال ساختاری استوار به ساختار زبان می رسد آنچه بنیاد نشانه شناسی را خواهد ساخت.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفنشانه شناسی علمی است که به بررسی انواع نشانه ها، عوامل حاضر در فرایند تولید و مبادله و تعبیر آنها و نیز قواعد حاکم بر نشانه ها می پردازد. نشانه چیزی است که بر غیر خود دلالت دارد.
دانش نشانه شناسی بررسی معناسازی، فرایند شکل گیری نشانه ها و فهم ارتباطات معنادار است. نشانه شناسی شامل مطالعه ساخت و شکل گیری نشانه ها، اشارات، دلالت ها، نام گذاری ها، قیاس ها، تمثیل ها، استعاره ها و رمزگان های ارتباطی است. نشانه ها بر پایه روش یا رمزگان مورد بهره برای انتقالشان دسته بندی می شوند که می تواند آواهای خاص، علامت های الفبایی، نمادهای تصویری، حرکات بدن یا حتی پوشیدن یک لباس ویژه باشد. هر کدام از این ها برای رساندن پیام ابتدا باید توسط گروه یا جامعه ای از انسان ها به عنوان حامل معنایی خاص پذیرفته شده باشند. [ ۱]
نشانه شناسان نشانه ها را جدا از هم مطالعه نمی کنند، بلکه توجه خود را به مطالعه شکل گیری و مبادله معنا در متون و گفتمان های مختلف و در سطوح همزمانی و در زمانی معطوف کرده اند. [ ۲]
این رشته با سخنرانی های زبان شناس سوئیسی فردینان دو سوسور در دانشگاه ژنو آغاز شد. تنها پس از مرگ او بود که به کوشش شاگردانش اندیشه های او در کتابی با نام دروسی در زبان شناسی عمومی در سال ۱۹۱۶ به چاپ رسید. افلاطون در رسالهٔ کراتیلوس رابطهٔ میان واژه و شیء را یک رابطهٔ حقیقی می دانست، ولی سوسور آن را دلبخواهانه یا اختیاری می دانست و پیوند میان واژه و شیء و همچنین واژه و مفهوم را زادهٔ یک همگرایی و همرایی اجتماعی دانست.
او در «درس زبان شناسی عمومی» در توضیح نشانه شناسی می گوید: می توان علمی را تصور کرد که به مطالعه زندگی نشانه ها در یک جامعه بپردازد. این علم بخشی از روان شناسی اجتماعی و در نتیجه روان شناسی عمومی خواهد بود. نشانه شناسی معلوم می کند که نشانه ها از چه تشکیل شده اند و چه قوانینی بر آن ها حکم فرماست.
او جستار خود را این گونه می آغازد: در همهٔ دانش ها شیء مقدم ترین بخش یک پژوهش است در حالیکه در زبانشناسی هنگامی که به سراغ واژه می رویم متوجه می شویم که برای بررسی آن واژه نخست نیاز به شناختن دیدگاهمان داریم آیا ما واژه را از دید معنایی بررسی می کنیم یا ریشه یابی یا تاریخی یا جز اینها. پس استواری ای که دانش باید به دنبال بیاورد در گام نخست به خطر می افتد. پس سوسور به دنبال ساختاری استوار به ساختار زبان می رسد آنچه بنیاد نشانه شناسی را خواهد ساخت.
wiki: نشانه شناسی
دانشنامه آزاد فارسی
نشانه شناسی (semiotics)
مطالعۀ نشانه ها و رفتار نشانه دار. از بنیادگذاران آن، فردینان دو سوسور زبان شناس سوئیسی، آن را بررسی «زندگی نشانه ها در جامعه» تعریف کرده است. اگرچه این اصطلاح را جان لاک، فیلسوف انگلیسی در قرن ۱۷، به کار برده بود، طرح آن به مثابۀ شیوه ای میان رشته ای برای بررسی پدیده هایی در رشته های مختلف، در اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰م با کارهای مستقل از یکدیگرِ سوسور و فیلسوف امریکایی، چارلز سندرز پرس، صورت پذیرفت. کار پرس در این زمینه با تکیه بر منطق و اصالت عمل انجام گرفت. از دستاوردهای بزرگ او در نشانه شناسی این بود که نشانه ها را به سه نوع اصلی تقسیم کرد: ۱) تصویر، که به مورد اشاره اش شباهت دارد (مثل تابلوی خطر سقوط سنگ از کوه در جاده ها)؛ ۲) نمایه، که مورد اشاره اش را تداعی می کند (مانند دود که نشانۀ آتش است)؛ و ۳) نماد، که با مورد اشاره اش نسبت قراردادی دارد (از قبیل واژه، یا علامت های راهنمایی و رانندگی). پرس همچنین مطرح کرد نشانه هرگز نمی تواند معنی ثابتی داشته باشد، زیرا معنی همواره مشروط به شرایطی است. سوسور زبان را دستگاهی از نشانه ها می دانست. دستاوردهای او مفهوم ها و روش هایی فراهم آورده است که نشانه شناسان در نظام های دیگری به جز زبان نیز آن ها را به کار می برند. ازجملۀ آن ها تمایزی است که سوسور بین دو مؤلفۀ ناگسستنی هر نشانه قائل می شود: دال که در زبان مجموعه ای از آواهای گفتاری یا علامت های روی کاغذ است؛ و مدلول که معنا و مفهوم نهفته در نشانه است. سوسور همچنین پارول (گفتار) یا عمل گفتار فردی را، از لانگ (زبان) یا نظام بنیادین قراردادهایی که گفتارها را مفهوم می کند، جدا کرد. برای نشانه شناسان لانگ اهمیت بیشتری دارد. این توجه به ساختار نهفته در پس کاربرد نشانه ها، نشانه شناسی را با ساختارگرایی پیوند می دهد که اهتمام بر تحلیل این روابط دارد. از این رو نظریات سوسور برای ساخت گرایی، به ویژه زبان شناسی ساختاری، و پساساخت گرایی نیز اهمیت اساسی پیدا می کند. نشانه شناسان امروزه آرای پرس و سوسور را در رشته های بسیاری ازجمله زیباشناسی، مردم شناسی، روان کاوی، ارتباطات، و معناشناسی به کار می برند. از میان پرنفوذترین این دانشمندان، محققان فرانسوی ازجمله کلود لِوی استروس، ژاک لاکان، میشل فوکو، ژاک دریدا، رولان بارت، و ژولیا کریستوادرخور ذکرند.
مطالعۀ نشانه ها و رفتار نشانه دار. از بنیادگذاران آن، فردینان دو سوسور زبان شناس سوئیسی، آن را بررسی «زندگی نشانه ها در جامعه» تعریف کرده است. اگرچه این اصطلاح را جان لاک، فیلسوف انگلیسی در قرن ۱۷، به کار برده بود، طرح آن به مثابۀ شیوه ای میان رشته ای برای بررسی پدیده هایی در رشته های مختلف، در اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰م با کارهای مستقل از یکدیگرِ سوسور و فیلسوف امریکایی، چارلز سندرز پرس، صورت پذیرفت. کار پرس در این زمینه با تکیه بر منطق و اصالت عمل انجام گرفت. از دستاوردهای بزرگ او در نشانه شناسی این بود که نشانه ها را به سه نوع اصلی تقسیم کرد: ۱) تصویر، که به مورد اشاره اش شباهت دارد (مثل تابلوی خطر سقوط سنگ از کوه در جاده ها)؛ ۲) نمایه، که مورد اشاره اش را تداعی می کند (مانند دود که نشانۀ آتش است)؛ و ۳) نماد، که با مورد اشاره اش نسبت قراردادی دارد (از قبیل واژه، یا علامت های راهنمایی و رانندگی). پرس همچنین مطرح کرد نشانه هرگز نمی تواند معنی ثابتی داشته باشد، زیرا معنی همواره مشروط به شرایطی است. سوسور زبان را دستگاهی از نشانه ها می دانست. دستاوردهای او مفهوم ها و روش هایی فراهم آورده است که نشانه شناسان در نظام های دیگری به جز زبان نیز آن ها را به کار می برند. ازجملۀ آن ها تمایزی است که سوسور بین دو مؤلفۀ ناگسستنی هر نشانه قائل می شود: دال که در زبان مجموعه ای از آواهای گفتاری یا علامت های روی کاغذ است؛ و مدلول که معنا و مفهوم نهفته در نشانه است. سوسور همچنین پارول (گفتار) یا عمل گفتار فردی را، از لانگ (زبان) یا نظام بنیادین قراردادهایی که گفتارها را مفهوم می کند، جدا کرد. برای نشانه شناسان لانگ اهمیت بیشتری دارد. این توجه به ساختار نهفته در پس کاربرد نشانه ها، نشانه شناسی را با ساختارگرایی پیوند می دهد که اهتمام بر تحلیل این روابط دارد. از این رو نظریات سوسور برای ساخت گرایی، به ویژه زبان شناسی ساختاری، و پساساخت گرایی نیز اهمیت اساسی پیدا می کند. نشانه شناسان امروزه آرای پرس و سوسور را در رشته های بسیاری ازجمله زیباشناسی، مردم شناسی، روان کاوی، ارتباطات، و معناشناسی به کار می برند. از میان پرنفوذترین این دانشمندان، محققان فرانسوی ازجمله کلود لِوی استروس، ژاک لاکان، میشل فوکو، ژاک دریدا، رولان بارت، و ژولیا کریستوادرخور ذکرند.
wikijoo: نشانه_شناسی
پیشنهاد کاربران
نشانه شناسی چیست ؟
نشانه شناسی بررسی تحلیل و تفسیر کنش، دلالت پردازی《 فرایند معناسازی》 پدیده های عالم است . یکی از روش های نخستین نشانه شناسی خواندن متن بر اساس زبان زیرین است . پس نشانه شناسی، بررسی نسبت نشانه ها با یک ساختار و یک زبان زیرین است . با این تعریف است که موضوع اصلی نشانه شناسی 《فرایند معناسازی》 می شود یک نشانه شناس کنش های انسانی و آبژه های عالم را به عنوان نشانه های درون یک نظام موضوع مورد بررسی قرار می دهد و چگونگی شکل گیری معنا را در این آبژه ها و کنش ها دنبال می کند. ( مقالات کلیدی صفحه ۸ )
... [مشاهده متن کامل]
نشانه شناسی بررسی تحلیل و تفسیر کنش، دلالت پردازی《 فرایند معناسازی》 پدیده های عالم است . یکی از روش های نخستین نشانه شناسی خواندن متن بر اساس زبان زیرین است . پس نشانه شناسی، بررسی نسبت نشانه ها با یک ساختار و یک زبان زیرین است . با این تعریف است که موضوع اصلی نشانه شناسی 《فرایند معناسازی》 می شود یک نشانه شناس کنش های انسانی و آبژه های عالم را به عنوان نشانه های درون یک نظام موضوع مورد بررسی قرار می دهد و چگونگی شکل گیری معنا را در این آبژه ها و کنش ها دنبال می کند. ( مقالات کلیدی صفحه ۸ )
... [مشاهده متن کامل]
نمادشناسی
نشانه شناسی : بخشی ازدانش عمیق و گسترده ی زبانشناسی است که به بررسی مفهوم نشانه و رابطه ی دال و مدلول می پردازد. نشانه شناسی مدرن را " فردیناندو سوسور"سوئیسی به عرصه ی زبانشناسی وارد کرد. این مبحث درتفسیر آثار سینمایی بزرگانی چون " ایزنیشتاین " و " هیچکاک "به کار می رود. ( اصطلاح سینمایی )
نشانه شناسی ( در انگلیسی semiology، همچنین Semiotics و یا Semeiotics از ریشهٔ فارسی «سیمیا» یا «سیما» در فارسیامروزی و نیز در نظری دیگر از واژهٔ یونانی σημείον ( سِمِئیون ) به معنی نشانه ) مطالعه نشانه ها و نمادها است.
... [مشاهده متن کامل]
این رشته با سخنرانی های زبانشناس سوئیسی فردینان دو سوسور در دانشگاه ژنو آغاز گشت. تنها پس از مرگ او بود که به کوشش همکارانش اندیشه های او در کتابی با نام دروس زبانشناسی عمومی ( ۱ ) درسال ۱۹۱۶ به چاپ رسید. او با رد انگاره ی سنتی که رابطهٔ میان واژه و شئ را یک رابطه حقیقی می دانست ( به رساله کراتیلوس افلاطون رجوع کنید ) برای نخستین بار به دلخواه بودن آن اشاره کرد. او هر پیوند ذاتی میان واژه و شئ و همچنین واژه و مفهوم را نادرست خواند و این پیوند را زادهٔ یک همگرایی و همرایی اجتماعی دانست.
او در "درس زبانشناسی عمومی" در توضیح نشانه شناسی می گوید: می توان علمی را تصور کرد که به مطالعه زندگی نشانه ها در یک جامعه بپردازد. این علم بخشی از روان شناسی اجتماعی و در نتیجه روان شناسی عمومی خواهد بود. نشانه شناسی معلوم می کند که نشانه ها از چه تشکیل شده اند و چه قوانینی بر آن ها حکم فرماست.
او جستار خود را اینگونه می آغازد: در همهٔ دانش ها شئ مقدم ترین بخش یک پژوهش است در حالیکه در زبانشناسی هنگامی که به سراغ واژه می رویم متوجه می شویم که برای بررسی آن واژه نخست نیاز به شناختن دیدگاهمان داریم آیا ما واژه را از دید معنایی بررسی می کنیم یا ریشه یابی یا تاریخی یا جزاینها. پس استواری ای که دانش باید به دنبال بیاورد در گام نخست به خطر می افتد. پس سوسور به دنبال ساختاری استوار به ساختار زبان می رسد آنچه بنیاد نشانه شناسی را خواهد ساخت.
پیشینه
برای نخستین بار جان لاک اصطلاح «نشانه شناخت» ( ۲ ) را در سال ۱۶۹۰ در نوشتار خود با نام "رساله ای در زمینه قدرت درک انسان" ( ۳ ) به کار برد. در دیدگاه لاک دانایی به سه دسته زیر تقسیم می شود:
فیزیک: "دانش شئ ها، آنگونه که هستند، با ساختار و ویژگیها و کارکرد آنها. . . "
ورزیدن: " توانایی بکارگیری درست نیروها و کارآمدی های خود. . . "
نشانه شناخت: "انگارهٔ نشانه ها؛ که بیشتر واژه ها هستند، و نام درخور آن منطق است: روندی که در آن طبیعت نشانه ها یی که مغز آدمی در جریان فهم چیزها یا رسانیدن آگاهی به دیگران به کار می برد، سنجیده می شود. "
چارلز سندرز پرس پدر فلسفهٔ عملی و منطق دان برجسته آمریکایی، که از اندیشه های جان لاک بسیار اثر پذیرفته است، نشانه شناسی را شاخه ای از منطق می داند که در آن دانش نشانه ها بررسی می شود. از دید او نشانه شناسی روندی است که در آن ارتباطی به وسیلهٔ نشانه ها بر قرار می شود. او نشانه را هر چیزی می داند که برای کسی ( گزارشگر ) به گونه ای ( در زمینه ای ) چیز دیگری ( موضوع ) را به یاد آورد. به بیان ساده پرس پیوند میان ذهن آدمی و جهان خارج، یا فرایند دانستن را از سه راه می داند، یکم شمایلی، دوم نمایهای، و سوم نمادین.
فردیناند سوسور هم زمان با پرس در آمریکا، روش نشانه شناسی خود را در کشور سوئیس مطرح می کند. او اندیشه ای را پایه نهاد که در آن نشانه از دوگانهٔ نشانگر و نشانداده ساخته می شود. ( دوگانه ای که در آینده مورد نقد پساساختارگرایان و ساختارشکنانی چون دریدا قرار گرفت. )
چارلز و. موریس بازشناختی از "شالوده های انگارهٔ نشانه ها" ( ۱۹۳۸ ) بدست آورد. او نشانه شناسی را به سه جنبهٔ نحوی، معنایی و عملی بخش می کند.
اومبرتو اکو ( - ۱۹۳۲ ) متفکر ایتالیایی که با کتاب "انگارهٔ نشانه شناسی" خوانندگان بسیاری را با این دانش آشنا ساخت. او به روش پرس گرایش داشت. یکی از رمان هایش به نام نام گل سرخ کنایه گونه ای پرمعنی در بارهٔ نشانه شناسی است.
آلگرداس گریماس روشی ساختارمند از نشانه شناسی را گسترش داد به نام نشانه شناسی زایا ( مولد ) . او کوشید تا تمرکز را از نشانه به معنا بگرداند.
جی فارستر بر روی روشی کار می کرد که، برای بررسی سامانه های پیچیده ای که در ریشه یابی ناهنجاری های ذهنی فرد که او را در برقراری ارتباط در گروه با سختی روبرو می کرد، کاربرد داشت. برای نمونه او در نوشتهٔ خود به نام "رفتار ضد - شهودی نظام های اجتماعی" ( ۴ ) اشتباه هایی که در برقراری ارتباط در دسته های انسانی پدید می آیند را گزارش می دهد.
توماس آ. سبیوک ( - ۱۹۲۰ ) نشانه شناس پرکار و برجستهٔ آمریکایی است. او قلمرو نشانه شناسی را به نشانه ها و سامانه های نابشری نیز گستراند. برخی مطلب ها را پایه نهاد که امروزه به نام "فلسفه ذهن" شناخته می شوند و اصطلاح نشانه شناسی جانوری را آفرید. نشانه شناسی جانوری به بررسی ارتباطات و علائم ارتباطی میان جانوران می پردازد.
از دانشهایی که با نشانه شناسی در ارتباط هستند زبانشناسی، فلسفه، جامعه شناسی، روانشناسی و زیبایی شناسی را می توان نام برد.
پانویس
۱. Course in General Linguistics
۲. semeiotike
۳. An Essay Concerning Human Understanding
۴. Counterintuitive Behavior of Social Systems
۵. zoosemiotics
از ویکی پدیا
قس عربی
علم العلامات أو السمیولوجیا ( بالفرنسیة: Sémiologie ) مشتقــّـة من المصطلح الإغریقی σημεΐον ومعناه الإشارة أو العلامة أو الآیة، وهو علم یعنى بدراسة السلوک الإنسانی کأنماط ذات نتاج ثقافی منتج للمعانی. وزعموا قدیماً أن السیمیاء هو نوع من العقاقیر یتوصل به إلى قلب الأشیاء عن حقیقتها، وقد صنفها البعض کمذهب من المذاهب الفکریة، وأعتبره البعض الأخر علم طلاسم یستخدمه بعض المتصوفة لکشف الحس وظهور الخوارق وهذا ما بیّنه ابن خلدون فی مقدمته تحت عنوان «علم أسرار الحروف» وهو ما یسمى بالسیمیاء. وراح البعض إلى أنه علم من علوم اللسانیات لمعرفة دقیقة للمعانی والمتعلقة بالدال والمدلول من الالفاظ ولکن حدیثاً عرف هذا العلم بدراسة أنظمة العلامات التی أبتکرها الإنسان کنتاج له معانی ودلالات لها علاقة . . .
... [مشاهده متن کامل]
این رشته با سخنرانی های زبانشناس سوئیسی فردینان دو سوسور در دانشگاه ژنو آغاز گشت. تنها پس از مرگ او بود که به کوشش همکارانش اندیشه های او در کتابی با نام دروس زبانشناسی عمومی ( ۱ ) درسال ۱۹۱۶ به چاپ رسید. او با رد انگاره ی سنتی که رابطهٔ میان واژه و شئ را یک رابطه حقیقی می دانست ( به رساله کراتیلوس افلاطون رجوع کنید ) برای نخستین بار به دلخواه بودن آن اشاره کرد. او هر پیوند ذاتی میان واژه و شئ و همچنین واژه و مفهوم را نادرست خواند و این پیوند را زادهٔ یک همگرایی و همرایی اجتماعی دانست.
او در "درس زبانشناسی عمومی" در توضیح نشانه شناسی می گوید: می توان علمی را تصور کرد که به مطالعه زندگی نشانه ها در یک جامعه بپردازد. این علم بخشی از روان شناسی اجتماعی و در نتیجه روان شناسی عمومی خواهد بود. نشانه شناسی معلوم می کند که نشانه ها از چه تشکیل شده اند و چه قوانینی بر آن ها حکم فرماست.
او جستار خود را اینگونه می آغازد: در همهٔ دانش ها شئ مقدم ترین بخش یک پژوهش است در حالیکه در زبانشناسی هنگامی که به سراغ واژه می رویم متوجه می شویم که برای بررسی آن واژه نخست نیاز به شناختن دیدگاهمان داریم آیا ما واژه را از دید معنایی بررسی می کنیم یا ریشه یابی یا تاریخی یا جزاینها. پس استواری ای که دانش باید به دنبال بیاورد در گام نخست به خطر می افتد. پس سوسور به دنبال ساختاری استوار به ساختار زبان می رسد آنچه بنیاد نشانه شناسی را خواهد ساخت.
پیشینه
برای نخستین بار جان لاک اصطلاح «نشانه شناخت» ( ۲ ) را در سال ۱۶۹۰ در نوشتار خود با نام "رساله ای در زمینه قدرت درک انسان" ( ۳ ) به کار برد. در دیدگاه لاک دانایی به سه دسته زیر تقسیم می شود:
فیزیک: "دانش شئ ها، آنگونه که هستند، با ساختار و ویژگیها و کارکرد آنها. . . "
ورزیدن: " توانایی بکارگیری درست نیروها و کارآمدی های خود. . . "
نشانه شناخت: "انگارهٔ نشانه ها؛ که بیشتر واژه ها هستند، و نام درخور آن منطق است: روندی که در آن طبیعت نشانه ها یی که مغز آدمی در جریان فهم چیزها یا رسانیدن آگاهی به دیگران به کار می برد، سنجیده می شود. "
چارلز سندرز پرس پدر فلسفهٔ عملی و منطق دان برجسته آمریکایی، که از اندیشه های جان لاک بسیار اثر پذیرفته است، نشانه شناسی را شاخه ای از منطق می داند که در آن دانش نشانه ها بررسی می شود. از دید او نشانه شناسی روندی است که در آن ارتباطی به وسیلهٔ نشانه ها بر قرار می شود. او نشانه را هر چیزی می داند که برای کسی ( گزارشگر ) به گونه ای ( در زمینه ای ) چیز دیگری ( موضوع ) را به یاد آورد. به بیان ساده پرس پیوند میان ذهن آدمی و جهان خارج، یا فرایند دانستن را از سه راه می داند، یکم شمایلی، دوم نمایهای، و سوم نمادین.
فردیناند سوسور هم زمان با پرس در آمریکا، روش نشانه شناسی خود را در کشور سوئیس مطرح می کند. او اندیشه ای را پایه نهاد که در آن نشانه از دوگانهٔ نشانگر و نشانداده ساخته می شود. ( دوگانه ای که در آینده مورد نقد پساساختارگرایان و ساختارشکنانی چون دریدا قرار گرفت. )
چارلز و. موریس بازشناختی از "شالوده های انگارهٔ نشانه ها" ( ۱۹۳۸ ) بدست آورد. او نشانه شناسی را به سه جنبهٔ نحوی، معنایی و عملی بخش می کند.
اومبرتو اکو ( - ۱۹۳۲ ) متفکر ایتالیایی که با کتاب "انگارهٔ نشانه شناسی" خوانندگان بسیاری را با این دانش آشنا ساخت. او به روش پرس گرایش داشت. یکی از رمان هایش به نام نام گل سرخ کنایه گونه ای پرمعنی در بارهٔ نشانه شناسی است.
آلگرداس گریماس روشی ساختارمند از نشانه شناسی را گسترش داد به نام نشانه شناسی زایا ( مولد ) . او کوشید تا تمرکز را از نشانه به معنا بگرداند.
جی فارستر بر روی روشی کار می کرد که، برای بررسی سامانه های پیچیده ای که در ریشه یابی ناهنجاری های ذهنی فرد که او را در برقراری ارتباط در گروه با سختی روبرو می کرد، کاربرد داشت. برای نمونه او در نوشتهٔ خود به نام "رفتار ضد - شهودی نظام های اجتماعی" ( ۴ ) اشتباه هایی که در برقراری ارتباط در دسته های انسانی پدید می آیند را گزارش می دهد.
توماس آ. سبیوک ( - ۱۹۲۰ ) نشانه شناس پرکار و برجستهٔ آمریکایی است. او قلمرو نشانه شناسی را به نشانه ها و سامانه های نابشری نیز گستراند. برخی مطلب ها را پایه نهاد که امروزه به نام "فلسفه ذهن" شناخته می شوند و اصطلاح نشانه شناسی جانوری را آفرید. نشانه شناسی جانوری به بررسی ارتباطات و علائم ارتباطی میان جانوران می پردازد.
از دانشهایی که با نشانه شناسی در ارتباط هستند زبانشناسی، فلسفه، جامعه شناسی، روانشناسی و زیبایی شناسی را می توان نام برد.
پانویس
از ویکی پدیا
قس عربی
علم العلامات أو السمیولوجیا ( بالفرنسیة: Sémiologie ) مشتقــّـة من المصطلح الإغریقی σημεΐον ومعناه الإشارة أو العلامة أو الآیة، وهو علم یعنى بدراسة السلوک الإنسانی کأنماط ذات نتاج ثقافی منتج للمعانی. وزعموا قدیماً أن السیمیاء هو نوع من العقاقیر یتوصل به إلى قلب الأشیاء عن حقیقتها، وقد صنفها البعض کمذهب من المذاهب الفکریة، وأعتبره البعض الأخر علم طلاسم یستخدمه بعض المتصوفة لکشف الحس وظهور الخوارق وهذا ما بیّنه ابن خلدون فی مقدمته تحت عنوان «علم أسرار الحروف» وهو ما یسمى بالسیمیاء. وراح البعض إلى أنه علم من علوم اللسانیات لمعرفة دقیقة للمعانی والمتعلقة بالدال والمدلول من الالفاظ ولکن حدیثاً عرف هذا العلم بدراسة أنظمة العلامات التی أبتکرها الإنسان کنتاج له معانی ودلالات لها علاقة . . .
علمی که به مطالعه زندگی نشانه ها در یک جامعه بپردازد. این علم بخشی از روان شناسی اجتماعی و در نتیجه روان شناسی عمومی است. نشانه شناسی معلوم می کند که نشانه ها از چه تشکیل شده اند و چه قوانینی بر آن ها حکم فرماست، ( به انگلیسی :semiotics, semiology )