[ویکی فقه] نسخ قرآن به قیاس. نسخ حکم قرآنی با قیاس فقهی (تمثیل منطقی) را نسخ قرآن به قیاس گویند.
«قیاس» در لغت به معنای اندازه گیری و برابرکردن است؛ چنان که در جمله «قست الارض بالقصبة» به معنای اندازه گیری، و در جمله «فلان لایقاس بفلان» به معنای مساوات و برابرکردن است.و در اصطلاح فقها عبارت است از سرایت دادن حکمی ثابت در شیء، توسط مجتهد ، به شیئی دیگر، به سبب علت وجود آن حکم در هر دو شیء. شیئی که حکم در آن ثابت است « اصل » و شیئی که حکم مذکور به آن سرایت داده می شود « فرع »، و علت موجود در هر دو «وصف جامع» نامیده می شود.
حجیت قیاس
شیعه امامیه فقط قیاس منصوص العلّه را حجّت می داند و حجیت بقیه اقسام قیاس را منکر است. مذاهب چهارگانه اهل سنّت قیاس را حجّت می دانند. علت آن که در روایات شیعه به شدّت از پیروی قیاس نهی شده، آن است که عقل بشر در بسیاری از موارد، راهی به استنباط علل احکام ندارد و نمی تواند قیاس صحیح را از فاسد تشخیص دهد؛ لذا شارع اسلام ، استدلال به قیاس را بر مجتهد به طور کلی تحریم کرده است تا در فتاوای خود دچار لغزش نشود.
نسخ قرآن
درباره نسخ قرآن ، تنها خود قرآن یا سنّت متواتر می تواند ناسخ باشد و لاغیر؛ ولی اکثر اهل سنّت معتقدند اگر قیاس قطعی باشد، می تواند ناسخ قرآن شود.
«قیاس» در لغت به معنای اندازه گیری و برابرکردن است؛ چنان که در جمله «قست الارض بالقصبة» به معنای اندازه گیری، و در جمله «فلان لایقاس بفلان» به معنای مساوات و برابرکردن است.و در اصطلاح فقها عبارت است از سرایت دادن حکمی ثابت در شیء، توسط مجتهد ، به شیئی دیگر، به سبب علت وجود آن حکم در هر دو شیء. شیئی که حکم در آن ثابت است « اصل » و شیئی که حکم مذکور به آن سرایت داده می شود « فرع »، و علت موجود در هر دو «وصف جامع» نامیده می شود.
حجیت قیاس
شیعه امامیه فقط قیاس منصوص العلّه را حجّت می داند و حجیت بقیه اقسام قیاس را منکر است. مذاهب چهارگانه اهل سنّت قیاس را حجّت می دانند. علت آن که در روایات شیعه به شدّت از پیروی قیاس نهی شده، آن است که عقل بشر در بسیاری از موارد، راهی به استنباط علل احکام ندارد و نمی تواند قیاس صحیح را از فاسد تشخیص دهد؛ لذا شارع اسلام ، استدلال به قیاس را بر مجتهد به طور کلی تحریم کرده است تا در فتاوای خود دچار لغزش نشود.
نسخ قرآن
درباره نسخ قرآن ، تنها خود قرآن یا سنّت متواتر می تواند ناسخ باشد و لاغیر؛ ولی اکثر اهل سنّت معتقدند اگر قیاس قطعی باشد، می تواند ناسخ قرآن شود.
wikifeqh: نسخ_قرآن_به_قیاس