نسخ به اخف

[ویکی فقه] نسخ حکمی شرعی با جای گزینی حکمی آسان تر را نسخ به اخف گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد.
نسخ به اخف، از اقسام نسخ به بدل و مقابل نسخ به اثقل و نسخ به مساوی بوده و عبارت است از نسخ حکم شرعی به وسیله شارع، همراه با جای گزین نمودن حکمی که آسان تر و راحت تر از حکم منسوخ می باشد، مانند آن که در صدر اسلام هر مسلمانی ملزم بود در مقابل ده نفر جنگ کند، سپس شارع، این حکم را نسخ نمود و تنها مقاتله در مقابل دو نفر را جای گزین آن کرد. این نوع از نسخ به اتفاق همه علما جایز بوده و واقع هم شده است، مانند: نسخ حکم حرمت هم بستری با همسر در شب های ماه رمضان و جای گزینی حکم جواز هم بستری در این شب ها، به دلیل آیه مبارکه: (أُحِلَّ لَکُمْ لَیْلَةَ الصِّیامِ الرَّفَثُ إِلی نِسائِکُمْ).
نکته
حکمت نسخ به اخف، ایجاد احساس راحتی و رضایت بیش تر در مکلف است.