نسبیت عام ( به انگلیسی: General relativity ) نظریه ای هندسی برای گرانش است که در سال ۱۹۱۵[ ۱] توسط آلبرت اینشتین منتشر شد و توصیف کنونی گرانش در فیزیک نوین است. این نظریه تعمیمی بر نظریهٔ نسبیت خاص و قانون جهانی گرانش نیوتون است که توصیف یکپارچه ای از گرانش به عنوان یک ویژگی هندسی فضا–زمان ارائه می دهد.
این نظریه، گرانش را به عنوان یک عامل هندسی و نه یک نیرو بررسی می کند. در این نظریه، فضا–زمان توسط هندسهٔ ریمانی بررسی می شود. خمش فضازمان مستقیماً با انرژی و تکانهٔ کل ماده و تابش موجود متناسب است. این رابطه توسط سیستمی از معادلات دیفرانسیل با مشتقات پاره ای به نام معادلات میدان اینشتین نمایش داده می شوند. پایهٔ نظری گرانش در کیهان شناسی، این نظریه و تعمیم های آن است.
نظریهٔ اینشتین جنبه های اخترفیزیکی مهمی دارد. مثلاً این نظریه وجود سیاهچاله ها را به عنوان وضعیت پایانی ستاره های بزرگ پیش بینی می کند. شواهد گسترده ای موجود است که تابش بسیار شدید منتشرشده از برخی انواع اجسام اخترفیزیکی ناشی از وجود سیاهچاله ها است. مثلاً ریزاختروش ها و هستهٔ کهکشانی فعال، به ترتیب نتیجهٔ وجود سیاهچاله های ستاره وار و سیاه چاله های کلان جرم هستند. خم شدن نور بر اثر گرانش می تواند منجر به پدیدهٔ همگرایی گرانشی شود که بر اثر آن چندین تصویر از یک جسم اخترفیزیکی دوردست در آسمان دیده می شود. نسبیت عام همچنین وجود امواج گرانشی را پیش بینی می کند که مشاهدهٔ آن ها برای نخستین بار در سال ۲۰۱۶ و پس از گذشت صد سال از پیش بینی اینشتین در مورد وجود این امواج، به کمک تأسیسات لایگو ( LIGO ) صورت پذیرفت، [ ۲] [ ۳] هرچند قبلاً وجود این امواج به طور غیرمستقیم تأیید شده بود. [ ۴] پروژه هایی همچون لایگو و پروژهٔ لیسایِ ناسا با هدف مشاهدهٔ مستقیم این امواج گرانشی راه اندازی شده اند. افزون بر این، نسبیت عام پایهٔ مدل های رایج کنونی کیهان شناسی، که برمبنای جهانِ در حال انبساط هستند، را تشکیل می دهد.
برخی از پیش بینی های نسبیت عام به میزان قابل توجهی با پیش بینی های فیزیک کلاسیک تفاوت دارند؛ به ویژه آن هایی که مرتبط با گذر زمان، هندسهٔ فضا، حرکت اجسام در سقوط آزاد و انتشار نور هستند. پدیده هایی چون اتساع زمان گرانشی، انتقال به سرخ گرانشی نور و تأخیر زمانی گرانشی که ناشی از کندتر بودن گذر زمان در نزدیکی میدان های گرانشی قوی است، همگرایی گرانشی که به خمیده شدن نور در یک میدان گرانشی قوی اشاره دارد و حرکت تقدیمی مدار سیارات نمونه هایی از این تفاوت ها هستند. همچنین تعریف جرم در نسبیت عام به سادگی فیزیک کلاسیک و حتی نسبیت خاص نیست، در واقع در نسبیت عام نمی توان تعریفی کلی برای جرم یک سامانه ارائه داد و تعریف های گوناگونی همچون جرم اِی دی اِم، جرم کُمار و جرم بوندی پدید آمده اند.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفاین نظریه، گرانش را به عنوان یک عامل هندسی و نه یک نیرو بررسی می کند. در این نظریه، فضا–زمان توسط هندسهٔ ریمانی بررسی می شود. خمش فضازمان مستقیماً با انرژی و تکانهٔ کل ماده و تابش موجود متناسب است. این رابطه توسط سیستمی از معادلات دیفرانسیل با مشتقات پاره ای به نام معادلات میدان اینشتین نمایش داده می شوند. پایهٔ نظری گرانش در کیهان شناسی، این نظریه و تعمیم های آن است.
نظریهٔ اینشتین جنبه های اخترفیزیکی مهمی دارد. مثلاً این نظریه وجود سیاهچاله ها را به عنوان وضعیت پایانی ستاره های بزرگ پیش بینی می کند. شواهد گسترده ای موجود است که تابش بسیار شدید منتشرشده از برخی انواع اجسام اخترفیزیکی ناشی از وجود سیاهچاله ها است. مثلاً ریزاختروش ها و هستهٔ کهکشانی فعال، به ترتیب نتیجهٔ وجود سیاهچاله های ستاره وار و سیاه چاله های کلان جرم هستند. خم شدن نور بر اثر گرانش می تواند منجر به پدیدهٔ همگرایی گرانشی شود که بر اثر آن چندین تصویر از یک جسم اخترفیزیکی دوردست در آسمان دیده می شود. نسبیت عام همچنین وجود امواج گرانشی را پیش بینی می کند که مشاهدهٔ آن ها برای نخستین بار در سال ۲۰۱۶ و پس از گذشت صد سال از پیش بینی اینشتین در مورد وجود این امواج، به کمک تأسیسات لایگو ( LIGO ) صورت پذیرفت، [ ۲] [ ۳] هرچند قبلاً وجود این امواج به طور غیرمستقیم تأیید شده بود. [ ۴] پروژه هایی همچون لایگو و پروژهٔ لیسایِ ناسا با هدف مشاهدهٔ مستقیم این امواج گرانشی راه اندازی شده اند. افزون بر این، نسبیت عام پایهٔ مدل های رایج کنونی کیهان شناسی، که برمبنای جهانِ در حال انبساط هستند، را تشکیل می دهد.
برخی از پیش بینی های نسبیت عام به میزان قابل توجهی با پیش بینی های فیزیک کلاسیک تفاوت دارند؛ به ویژه آن هایی که مرتبط با گذر زمان، هندسهٔ فضا، حرکت اجسام در سقوط آزاد و انتشار نور هستند. پدیده هایی چون اتساع زمان گرانشی، انتقال به سرخ گرانشی نور و تأخیر زمانی گرانشی که ناشی از کندتر بودن گذر زمان در نزدیکی میدان های گرانشی قوی است، همگرایی گرانشی که به خمیده شدن نور در یک میدان گرانشی قوی اشاره دارد و حرکت تقدیمی مدار سیارات نمونه هایی از این تفاوت ها هستند. همچنین تعریف جرم در نسبیت عام به سادگی فیزیک کلاسیک و حتی نسبیت خاص نیست، در واقع در نسبیت عام نمی توان تعریفی کلی برای جرم یک سامانه ارائه داد و تعریف های گوناگونی همچون جرم اِی دی اِم، جرم کُمار و جرم بوندی پدید آمده اند.
wiki: نسبیت عام