نبی

[ویکی فقه] نبی کسی است که طرف وحی قرار گیرد، اگر چه مأمور به تبلیغ نباشد. و نبی را برای اینکه خبردهنده است به آنچه عقل های پاک به سوی آن آرام می گیرند، «نبیّ» می گویند.
راغب می گوید: «نبوّت» سفارت بین خدا و بین خردمندان از بندگان او برای برطرف کردن علّت آنان در امر معاش و معاد است. و نبی را برای اینکه خبردهنده است به آنچه عقل های پاک به سوی آن آرام می گیرند، «نبیّ» می گویند. و صحیح است که فعیل به معنی فاعل باشد؛ یعنی خبردهنده، چنان که در قرآن مجید می فرماید: (نَبِّئْ عِبادِی اَنِّی اَنَا الْغَفُورُ الرَّحِیمُ)؛ «بندگانم را آگاه کن که من بخشنده مهربانم!»

[ویکی الکتاب] معنی نَّبِیَّ: پیامبر (کلمه نبی بر وزن فعیل از ماده نبأ (خبر) است ، و اگر پیامبر را نبی نامیدهاند بدین جهت است که ایشان به وسیله وحی خدا از عالم غیب خبردار هستند بعضی گفتهاند : کلمه مذکور ماخوذ از نبوة به معنای رفعت است ، و انبیاء را به خاطر رفعت مقامشان نبی خواند...
معنی نُّبُوَّةَ: پیامبری (یا از کلمه نبی بر وزن فعیل از ماده نبأ (خبر) است ، و اگر پیامبر را نبی نامیدهاند بدین جهت است که ایشان به وسیله وحی خدا از عالم غیب خبردار هستند ویا ماخوذ از نبوة به معنای رفعت است ، و انبیاء را به خاطر رفعت مقامشان نبی خواندهاند )
معنی نَّبِیُّونَ: پیامبران (کلمه نبی بر وزن فعیل از ماده نبأ (خبر) است ، و اگر پیامبر را نبی نامیدهاند بدین جهت است که ایشان به وسیله وحی خدا از عالم غیب خبردار هستند بعضی گفتهاند : کلمه مذکور ماخوذ از نبوة به معنای رفعت است ، و انبیاء را به خاطر رفعت مقامشان نبی خوا...
معنی نَبِیُّهُمْ: پیامبرشان (کلمه نبی بر وزن فعیل از ماده نبأ (خبر) است ، و اگر پیامبر را نبی نامیدهاند بدین جهت است که ایشان به وسیله وحی خدا از عالم غیب خبردار هستند بعضی گفتهاند : کلمه مذکور ماخوذ از نبوة به معنای رفعت است ، و انبیاء را به خاطر رفعت مقامشان نبی خو...
معنی نَّبِیِّینَ: پیامبران (کلمه نبی بر وزن فعیل از ماده نبأ (خبر) است ، و اگر پیامبر را نبی نامیدهاند بدین جهت است که ایشان به وسیله وحی خدا از عالم غیب خبردار هستند بعضی گفتهاند : کلمه مذکور ماخوذ از نبوة به معنای رفعت است ، و انبیاء را به خاطر رفعت مقامشان نبی خوا...
معنی ذِی ﭐلْقَرْنَیْنِ: لقب یکی از اولیاء الهی علیهم السلام (در روایتی از امام صادق علیه السلام درمورد ذی القرنین علیه السلام آمده است که کارهائی میکرد که از بشر عادی ساخته نیست و شخصی از حضرت علی (علیهالسلام) پرسید : آیا ذو القرنین پیغمبر بود ؟ در پاسخ فرمود : نه ، ولی بن...
ریشه کلمه:
نبو (۸۰ بار)

«نبیّ» بنا بر یک تفسیر، به معنای کسی است که از وحی الهی آگاه است و خبر می دهد، و بنا بر تفسیر دیگر، به معنای شخص عالی مقام است، این از نظر لغت. اما از نظر تعبیرات قرآنی، و لسان روایات، بعضی معتقدند: «نبیّ» دریافت وحی می کند ولی موظف به ابلاغ آن نیست، بلکه تنها برای انجام وظیفه خود او است، و یا اگر از او سؤال کنند پاسخ می گوید. به تعبیر دیگر، «نبیّ» همانند طبیب آگاهی است که در محل خود آماده پذیرایی بیماران است، او به دنبال بیماران نمی رود، ولی اگر بیماری به او مراجعه کند از درمانش فروگذار نمی کند.
از روایاتی که در این زمینه به ما رسیده و مرحوم «کلینی» در کتاب «اصول کافی» در باب «طبقات الانبیاء و الرّسل» و باب «الفرق بین النبیّ و الرّسل» آورده چنین استفاده می شود: «نبی» کسی است که تنها حقایق وحی را در حال خواب می بیند (همانند رؤیای ابراهیم(علیه السلام)) و یا علاوه بر خواب در بیداری هم صدای فرشته وحی را می شنود. البته، آنچه در این روایات وارد شده، با تفسیری که گفتیم، منافات ندارد; چرا که ممکن است مأموریت های متفاوت پیامبر و رسول تأثیر در نحوه دریافت آنها از وحی داشته باشد، و به تعبیر دیگر، هر مرحله ای از مأموریت، همراه با مرحله ویژه ای از وحی است (دقت کنید).
این لفظ که بر وزن فعیل است اگر به معنی فاعل باشد معنایش خبر دهنده است زیرا که نبی از جانب خدا خبر می‏دهد مثل . به بندگان من خبرده که فقط منم غفور رحیم و نیز از . معلوم می‏شود که نبی رسالت دارد نه فقط حامل خبر است. و اگر به معنی مفعول باشد معنایش خبرداده شده است که نبی از جانب خدا خبر داده می‏شود مثل . خدای علیم و خبیر به من خبر داد ولی ظاهرا مراد از آن در قرآن مجید معنای فاعلی است لذا آن را در صحاح و قاموس و مصباح و اقرب الموارد «اَلْمُخْبِرُ عَنِ اللهِ» معنی کرده‏اند پس فرق رسول و نبی همان است که در «رسل» گفته شد و آن اینکه: به رسول وحی می‏رسد و صدا را می‏شنود و فرشته وحی پیش او آید و نبی آن است که با وحی یا خواب و یا ایجاد صدا، فرمان خدا به او رسد وگرنه رسول و نبی هردو مأمور تبلیغ اند و از قرآن مجید نمی‏شود به دست آورد که کسی نبی باشد ولی مأمور تبلیغ نباشد بحث مفصل این مطلب در «رسل» گذشته است. *** نبی در اصل نَبی‏ء است همزه آن مبدل به یاء شده و ادغام گردیده است بعضی آن را از نبوت گرفته‏اند که به معنی رفعت و بلندی است راغب گوید: نبی با تشدید از نبی‏ء با همزه ابلغ است که آن به رفعت دلالت دارد. جمع نبی نبیون و انبیاء آمده مثل . . فرق بین نبی و رسول در «رسل» فرق مابین رسول و نبی مشروحا گفته شد، غرض در اینجا بیان نسبت میان رسول و نبی است در مجمع ذیل آیه 52 حج و در المیزان ج 2 ص 150 گفته نسبت رسول و نبی اعم و اخص مطلق است هر رسول نبی است ولی لازم نیست هر نبی رسول باشد. ناگفته نماند: قطع نظر از آنکه در فرق ما بین رسول و نبی گفته شد و در «رسل» گذشت، پیامبران به عنوان اولی همه نبی اند و همه مُخْبِر عَنِ الله‏اند و این وصف به همه آنها اعم از رسول و نبی شامل است مثلا در آیات: . . . ایضا . . لفظ «اَلنَّبیینَ» شامل همه پیامبران است اعم از رسول و نبی، آنچه رسول دارد و نبی ندارد فقط دیدن فرشته وحی است ولی نبی به عنوان اولی شامل همه است، از لحاظ مصداق اگر کسی نبی نباشد رسول هم نیست. به خلاف عکس آن علی هذا آیه . معنی اش آن است که بعد از آنحضرت مُخْبِرعَنِ الله و پیامبری نخواهد آمد نه اینکه خاتم النبیین است نه خاتم الرسولان زیرا چنانکه گفتیم نبی نبودن توأم با رسول نبودن است. در کافی باب الْفَرْقِ بَیْنَ الرَّسُولِ وَ النَّبِیِ... از امام باقر «علیه‏السلام» در باره آیه . نقل شده: «اَلنَّبِیُ‏ٌ الَّذی یَری فی مَنامِهِ وَ یَسْمَعُ الصَّوْتَ وَ لایُعا یِنُ الْمَلَکَ. وَ الرَّسُولُ الَّذی یَسْمَعُ الَّصْوتَ وَیَریَ فِی الْمَنامِ وَ یُعایِنُ الْمَلَکَ» بنابراین روایت صحیح، خاصه رسول فقط دیدن ملک است و لذا آن اخص از نبی است.

رجوع شود به:پیامبر