[ویکی فقه] کتاب عمل یا نامه اعمال انسان،نام کتابی است غیر مادّی که
اعمال انسان در آن ثبت و ضبط می شوند.
خداوند بر هر انسانی دو
فرشته گمارده است تا اعمال او را حفظ کنند و در نامه عملش بنویسند.
هنگام شب، این دو فرشته، جای خود را به دو فرشته دیگر می دهند فرشته جانب راست،
اعمال نیک را می نویسد و فرشته جانب چپ،
اعمال بد را. فرشته راست، فرمانده فرشته چپ است. وقتی انسان کار نیک می کند، فرشته راست بی درنگ آن را می نویسد؛ ولی وقتی
گناه می کند، فرشته راست به فرشته جانب چپ فرمان می دهد که هفت ساعت درنگ کند تا شاید صاحب گناه،
توبه کند .
قرآن کریم از نامه عمل آدمی با عناوین «زُبُر» و «طائر» نیز یاد کرده است
اقسام نامه اعمال
.اعمال انسان در سه کتاب نوشته می شوند: یکی در کتابی که ویژه اعمال خود او است و دوم، در کتابی که ویژه اعمال امّت است، و سوم در کتابی که اعمال همه انسان ها در آن نوشته می شوند .نامه هر کس همراه او است و در
قیامت در برابرش گشوده می شود و اعمال ریز و درشت خود را می بیند و بهانه ای برایش نمی ماند .در قیامت، نامه اعمال
نیکوکاران را به دست راست آنها می سپارند و نامه اعمال بدکاران را به دست چپ آنها می دهند و این از نشانه هایی روشن برای بازشناختن خوبان از بدان است
[ویکی شیعه] نامه اَعمال، نامه ای که تمام کارهای خوب و بد انسان را در آن نوشته و در
آخرت به دست او می دهند. طبق روایات، دو فرشته بر شانه راست و چپ هر فردی قرار دارند. یکی از آنها کارهای خوب و دیگری کارهای بد را ثبت می کنند. بر پایه
آیات قرآن، در قیامت، نامه اعمال نیکوکاران را به دست راست آنان می دهند و به
بهشت فرستاده می شوند. بدکاران نیز نامه خود را با دست چپ یا از پشت سر دریافت می کنند و به
جهنم می روند.
قرآن کریم، با واژه های «کتاب»، «زبر»، «طائر» و «امام مبین» از «نامه اعمال» یاد کرده است.
مفسران با استناد به قرآن، از سه نوع نامه اعمال، ویژه افراد، امت ها و همه انسان ها نام می برند.
در اینکه جنس «نامه اعمال»، چیست، چند نظریه گفته اند، از جمله؛ چیزی شبیه نامه های مادی،
روح انسان، حقیقت اعمال یا آثار اعمال انسان ها که در قیامت آشکار می شود.
قرآن کریم، با واژه های کتاب، طائر، زبر و امام مبین از «نامه اعمال» یاد کرده است. بر پایه آیات قرآن، همه کارهای خوب و بد و کوچک و بزرگی که انسان ها در
دنیا انجام می دهند، در «نامه اعمال» ثبت شده و در قیامت به دست آنها داده می شود. در بعضی از
روایات آمده که همه گفتار و کردار انسان ها، حتی دمیدن در خاکستر نیز در آن ثبت شده است.
در اینکه جنس و حقیقت نامه اعمال چیست، چند نظریه وجود دارد؛
[ویکی اهل البیت] یکی از مسلمات اعتقادات
اسلامی که در آیات و
روایات فراوانی بر آن تاکید شده، این است که تمامی اعمال ما از نیک و بد ثبت و ضبط میشوند و در نامه عمل ما نوشته میشوند. این که نامه اعمال چه ویژگی هایی دارد؟ و چند نوع نامه اعمال وجود دارد؟ و ماهیت آن چیست؟ و فلسفه وجودی آن چه چیزی میتواند باشد؟ سئوالاتی است که پاسخ آنها در ادامه بیان میشود:
با توجه به آیات و روایاتی که درباره نامه اعمال سخن گفتهاند، ویژگی هایی برای آن قابل فهم است که عبارتند از:
اما پارهای از اعمال را فقط خداوند متعال ثبت میکند. از سر رحمت و ستاریت نمیگذارد که
فرشتگان او بر بعضی ار اعمال آدمی آگاهی یابند: «و کنت انت الرقیب علی من ورائهم والشاهد لما خفی عنهم و برحمتک اخفیته و بفضلک سترته؛ و تو بر من از پس آنها نگهبان بودی و شاهد آنچه بر ایشان مخفی بود و تو به رحمت خود آن را مخفی کردی و به فضل خود پوشاندی».
از آیات
قرآن کریم استفاده میشود که برای هر انسانی سه نوع کتاب یا نامه عمل وجود دارد:
اول. نامهای که مخصوص هر انسانی است و تمام جرئیات اعمال او در آن منعکس است: «وَکُلَّ إِنسَانٍ أَلْزَمْنَاهُ طَآئِرَهُ فِی عُنُقِهِ وَنُخْرِجُ لَهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ کِتَابًا یَلْقَاهُ مَنشُورًا × اقْرَأْ کَتَابَکَ کَفَی بِنَفْسِکَ الْیَوْمَ عَلَیْکَ حَسِیبًا؛ اعمال هر انسانی را به گردنش قرار داده ایم و روز قیامت کتابی برای او بیرون می آوریم که آن را در برابر خود گشوده می بیند. (این همان نامه اعمال او است، به او می گوئیم) کتابت را بخوان! کافی است که امروز خود حسابگر خود باشی!(سوره اسراء، 13-14)
تعبیر «کل انسان» (هر انسانی) و همچنین «کتابک» (نامه اعمال خودت) دلیل روشنی به این نامه اعمال اختصاصی است.
دوم. نامهای که مربوط به امت هاست که مجموعه اعمال یک امت در آن جمع است: «کُلُّ أُمَّةٍ تُدْعی إِلی کِتابِهَا»؛ هر امتی به سوی کتابش خوانده می شود.(سوره جاثیه، 28)