ناصر کبیر علوی

[ویکی اهل البیت] کلیدواژه: قیام حسن بن علی علوی، اطروش، ناصرکبیر، علویان طبرستان، تاریخ مازندران
سومین حاکم دولت علویان طبرستان حسن بن علی معروف به ناصرکبیر بود. مدت حکومت وی در طبرستان از سال 287 تا 304 هجری به صورت ناپیوسته به مدت 18 سال ثبت شده است. وی مردی عالم و فقیه بود و شیخ طوسی او را از اصحاب امام هادی علیه السلام شمرده است از وی آثار مکتوب بسیاری نام برده شده است.
بعد از شهادت محمد بن زید علوی دومین فرمانروای علویان طبرستان، اعضای خانواده علویان و شیعیانی که پیرو ایشان بودند، ناگزیر به جنگل ها و کوهستان های منطقه طبرستان فرار کرده و پنهان شدند. در این زمان یکی از نوادگان امام علی بن حسین علیه السلام به نام ابومحمد حسن بن علی معروف به ناصرکبیر و یا ناصرالحق، ملقب به اطروش تحت عنوان خونخواهی محمد بن زید با حمایت مردم طبرستان قیام کرد.
اهالی گیلان و دیلمان و بسیاری از مردم با او بیعت کردند. همچنین بسیاری نیز از مذهب زرتشتی به دین محمدی تغییر مذهب دادند. این واقعه در سال 287 اتفاق افتاد. وی پس از قیام به سوی آمل حرکت کرد. امیرسامانی پسرعموی خود ابوالعباس بن محمد بن نوح را با سپاهی به سوی ایشان فرستاد و در نزدیکی آمل جنگ سختی بین ایشان درگرفت. در این جنگ ناصرکبیر پس از شکست در مقابل لشکر سامانی به سرزمین دیلم عقب نشینی کرد.
معتضد عباسی در سال 289 دارفانی را وداع گفت و پسرش المستعلی بالله جانشین وی شد. در این زمان امیر اسماعیل سامانی پس از تنظیم امور داخلی طبرستان حکومت آنجا به پسرعموی خود ابوالعباس عبدالله بن محمد بن نوح واگذار کرد. در همین حین ناصرکبیر نیز در پی جمع آوری لشکری جهت مبارزه با امیر سامانی بود.
در سال 290 جنگی بین ناصرکبیر و حاکم طبرستان یعنی ابوالعباس عبدالله بن محمد بن نوح درگرفت. پس از مدت 40 روز سرانجام لشکر ناصر کبیر لشکر سامانی را شکست داد. پس از آن عبدالله بن محمد بن نوح به ری رفته و در آنجا مستقر گردید.
پس از مرگ امیراسماعیل سامانی، ابوالعباس همچنان در طبرستان حکومت می کرد اما به علت اختلافاتی که میان امیرسامانی و حاکم طبرستان وجود داشت، امیر احمد سامانی شخص دیگری به نام سلام ترکی را به جای ابوالعباس جهت حکومت بر طبرستان مشخص کرد. این امر بسیار بر ابوالعباس گران آمد و درصدد قیام و آشوب بر ضد دولت احمد بن اسماعیل سامانی برآمد.
اما با سفارشات اطرافیان وی از این کار منصرف شده و پس از مدتی نیز مورد محبت و ستایش امیر سامانی قرار گرفت اما جانشین ابوالعباس در طبرستان بسیار بر مردم سخت گرفت و به ظلم و بیداد فراوان پرداخت. این عملکرد حاکم سامانی باعث شد که مردم آمل بر ضد وی قیام کنند و پس از فتح دارالحکومه وی را از شهر بیرون کردند.