میکروپلاستیک

پلاستیک یکی از عمده عوامل آلودگی آب دریاها و اقیانوس ها محسوب می شود. اما بر خلاف تصورات موجود تأثیرات دقیق میکروپلاستیک ها بر موجودات زنده و محیط زیست تا حدود زیادی برای دانشمندان نامشخص است. میکروپلاستیک ها اشیایی فوق العاده کوچک هستند؛ که در نزدیکی سطح بستر یا بر روی ساحل دریاها و اقیانوس ها وجود دارند. در واقع آن ها به عنوان اشیایی پلاستیکی که قطرشان کمتر از ۵ میلی متر است شناخته می شوند. مطالعات صورت گرفته در دهه ۱۹۷۰ شروع به بررسی سطح میکروپلاستیک ها در اقیانوس ها کردند و دریافتند که سطح بالایی از آن ها در اقیانوس اطلس و سواحل ایالات متحده وجود دارد. امروزه ۸ میلیون تن ضایعات پلاستیکی به اقیانوس وارد می شود. ۲۵۰ هزار تن از این پلاستیک ها در حال حاضر در دریا شناور است در حالی که بقیه آن احتمالاً ته نشینی و شسته شدن از ساحل هستند. [ ۱]
فتالات ها نوعی مواد شیمیایی مورد استفاده در پلاستیک ها برای انعطاف پذیری هستند که رشد سلولهای سرطانی سینه را افزایش می دهند. با اینحال این تحقیق در آزمایشگاه صورت گرفته است و نتایج آن به انسانها قابل تعمیم نیست. در مطالعات اخیر تأثیر میکروپلاستیک ها بر موش های آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. این تحقیق نشان داد میکروپلاستیک ها در کبد، کلیه و روده موش ها انباشته شده و سطح مولکولهای استرس اکسیداتیو را در کبد آنها بالا می برد. به نظر می رسد میکرو پارتیکل ها از قبیل میکروپلاستیک ها از روده ها وارد خون شده و به طور بالقوه به ارگانهای دیگر منتقل می شوند. [ ۲]
بیس فنول A ( یا BPA ) یکی از پلاستیک های مورد مطالعه در مواد غذایی است که معمولاً در بسته بندیهای پلاستیکی یا ظروف نگهداری مواد غذایی یافت می شود و می تواند وارد مواد غذایی شود. برخی شواهد نشان داده است که BPA می تواند در هورمونهای تولید مثل خصوصاً در زنان اختلال ایجاد کند. بر اساس آمارهای منتشر شده در حال حاضر ۹۰ درصد مرجانهای خلیج فارس از بین رفته اند و ذخایر ماهی های آن نیز به سرعت در حال کاهش است و خطر انقراض چندین گونه دریایی در این منطقه وجود دارد.
در تحقیقی برای بررسی میزان میکروپلاستیک ها در منابع آبی چهار نمونه مختلف شامل آب، رسوبات، ماهی و زالوی موجود در یک آبگیر جمع آوری گردید. آماده سازی نمونه ها و استخراج میکروپلاستیک ها با در نظر گرفتن متدهای بهینه سازی شده و مناسب برای انجام فرایند آنالیز با دستگاه تبدیل فوریه یا دستگاه FTIR انجام پذیرفت نمونه پس از آماده سازی با حساسیت و سرعت بالایی توسط دستگاه طیف سنج مادون قرمز FTIR مورد آنالیز قرار گرفت و طیف جذبی آن بدست آمد. سپس نتایج حاصل از آنالیز دستگاه FTIR به طور دقیقی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و درصد وجود هر کدام از ترکیبات پلاستیکی PE, PP, PVC, PS, PUR و استئارات زینک در نمونه تعیین گردید. با وجود مواردی که گفته شد هنوز میزان تجمع میکروپلاستیک ها در بدن آبزیان و منابع آبی مختلف و اثرات زیانبار آنها بر روی زندگی انسان ها و محیط زیست طبیعی به دلیل فقدان پروتکل های استاندارد به طور دقیق مشخص نشده است. به همین دلیل نیاز است که بررسی های دقیق تر و مطالعات گسترده تری در زمینه آلودگی منابع زیستی با میکروپلاستیک ها صورت گیرد.