موسیقی لهوی

[ویکی شیعه] موسیقی لَهوی نوعی از موسیقی است که انسان را از مسیر الهی و معنویت و یاد خدا دور می گرداند و او را در انجام گناه بی پروا می کند، به طوری که هنگام ارتکاب گناه اصلاً به یاد خدا نباشد یا اگر هست آن قدر ضعیف باشد که او را از گناه بازندارد. اصطلاح موسیقی از زمان عباسیان جایگزین واژه غناء شده است و امروزه موسیقی را به معنای صدای آلات موسیقی (نوازندگی) و غناء را به معنای آواز همراه با موسیقی می دانند. در فقه، به دلیل آیاتی از قرآن، بویژه آیه لهو الحدیث، و نیز روایات حرمت غناء و لهو، درباره ماهیت و معنای این دو و شمولشان بر انواع موسیقی سازی و آوازی بحث می شود. در مجموع، ویژگی لهوی بودن، برای خوانندگی و نوازندگی یا ترکیب این دو مشترک است و همه آن ها ممکن است لهوی باشند و حکم شرعی لهو به آن ها تعلق بگیرد.
واژه «موسیقی» در زمان عباسیان و با تأسیس بیت الحکمه و نهضت ترجمه، جایگزین واژه غناء شده است. امروزه واژه «موسیقی» به معنای صدای ابزارهای موسیقی و «غناء» به معنای آواز همراه با موسیقی است. در قرآن، واژه غناء نیامده است و در کتب فقهی، به تبع روایات حرمت غناء، با استفاده از همین واژه درباره انواع موسیقی سخن گفته می شود؛ بویژه در کتاب ها یا سرفصل «مَکاسِب مُحَرَّمه» (کسب و کارهای حرام). برخی از فقهاء متقدم، مفهوم غناء را شامل موسیقی (ساز) هم می دانند. از جمله شیخ طوسی می گوید: «غناء حرام است؛ چه صدای آوازخوان باشد و چه صدای آلات موسیقی مانند نی و عود و تنبور».
با ظهور ابزار جدید موسیقی، فقیهان متأخر نیز درباره ماهیت غناء بحث کرده اند و آن را شامل موسیقی دانسته اند؛ از جمله، میرزا یوسف آقا مجتهد اردبیلی، از فقهای قرن چهاردم هجری، درباره حکم شنیدن غناء از طریق گرامافون و تلفن بحث می کند که آیا غناء از عوارض صوت است، آیا حقیقت صوت، فقط صدای حاصل از انسان است یا شامل صدای دیگر صاحبان روح مانند ملک و جن و حتی صدای حاصل از اجسام و جمادات می شود یا خیر؟ ابن خلدون نیز درباره هنر و مهارت موسیقی (صناعة الغناء) سخن گفته است و آن را از جنس تقطیع صوت می داند که می تواند در کلام و صوت انسان (مانند شعر) و نیز آلات موسیقی جاری گردد.