موانع معرفت خدا

[ویکی فقه] عواملی همچون عادات ذهنی، خوف از مخالفت اجتماع و هراس از مسئولیت و محدودیت، مانع شناخت خداوند می شود در این نوشتار به توضیح موانع شناخت خداوند می پردازیم.
پیروی از هوای نفس به معنای مخالفت با فرمان عقل، شرع و یا وجدان اخلاقی است. هر گاه کسی آن چه را که به واسطه نور عقل و یا هدایت شرع و وجدان اخلاقی خود نادرست می داند انجام دهد قوای ادراکی و قوه عاقله او دچار رکود و ناتوانی می شود و از درک حقایق و حتی روشن ترین حقیقت یعنی خدای عالم عاجز می شود.
← هوای نفس در قرآن
یکی از موانع شناخت، محبت افراطی است. به طور کلی می توان گفت محبت خارج از اندازه قوای ادراکی و شناخت فرد را مختل می کند هر گاه فردی به شخص، مقام یا شی ای محبت بیش از حد داشته باشد نخواهد توانست زشتی ها کمبودها و مضار محبوب خود را ببیند و بپذیرد و سخن مخالفان محبوب خود را نیز نخواهد شنید امیرالمؤمنین علی (علیه السّلام) می فرمایند: «عین المحب عمیة عن معایب المحبوب و اذنه صماء عن قبح مساویه؛ چشم محب از دیدن عیوب محبوب نابیناست و گوشش از زشتی بدی های او ناشنواست».بنابراین می توان گفت شناخت موضوعات مورد علاقه و محبت شدید دشوار است چنان که مشهور است «حب الشی یعمی و یصم» از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) نیز روایتی به همین مضمون نقل شده است به همین ترتیب می توان گفت وقتی چیزی مورد علاقه شدید باشد نه تنها شناخت آن دشوار می شود بلکه شناخت مخالفان آن نیز دشوار خواهد بود زیرا شخص محب همواره به مخالفان محبوب خود به دیده تردید و گاه دشمنی نظر می کند و نمی تواند محاسن و فواید مخالفان را بشناسد.
← قضاوت دنیاپرستان
نگاه سطحی و نزدیک بین، مانع شناخت عمیق امور است انسان هایی که دچار قضاوت عجولانه هستند و به ظنون خود در قضاوت بسنده می کنند به معرفت یقینی و استواری دست نمی یابند و آنان که حواس محدود بشری را یگانه ابزار شناخت می دانند از شناخت حقایق برتر از حس محرومند. وجه مشترک این گونه افراد را می توان سطحی نگری و نزدیک بینی نامید.
← سطحی نگری در قرآن
...