[ویکی فقه] ممنوعیت شکنجه (فقه). ممنوعیت شکنجه یکی از مهم ترین هنجارهای مقبول و به رسمیت شناخته شده در جامعه بین الملل می باشد که با پیدایش و شکل گیری نظام مدرن حقوق بشری در اسناد مدون مورد تایید قرار گرفته و ابزارهایی جهت حمایت از افراد در مقابل این اقدام ضد بشری (شکنجه) تدارک دیده شده است. بررسی این مساله که موضع شریعت اسلامی در قبال شکنجه چیست و روی کرد (به طور خاص فقه شیعی) در قبال این موضوع چگونه تبیین می گردد به عنوان یکی از مسائل مهم در عرصه بین المللی و ملی محسوب می شود که دارای آثار علمی و عملی فراوانی بوده و لذا باید به گونه ای جدی مورد توجه قرار گرفته و ابعاد مختلف و مسائل گوناگون مرتبط با این موضوع نیز به طور دقیق مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. آنچه در این مختصر ارایه می شود، صرفا اشاره ای کوتاه و گذرا به این مساله از منظر فقهی است.
در مصطلحات و الفاظ فقهی از شکنجه غالبا با واژه «التعذیب» بحث می شود. از لحاظ لغوی واژه «التعذیب» مصدر عذب، یعذب بوده و اصل عذاب در کلام عرب به معنی ضرب (زدن) می باشد و درتمامی عقوبت هایی که همراه درد و رنجاند به کار برده می شوند. این واژه برای بیان امور شاقه و بسیار سخت و دشوار عاریه گرفته شده است. المناوی هم این واژه را به معنی کثرت ضرب به وسیله شلاق تعریف کرده است.
محمود عبد الرحمن عبد المنعم، معجم المصطلحات و الالفاظ الفقهیه، ج۱، ص۴۷۰ به نقل از: نرم افزار نوالفقاهه ۳ فرهنگ موضوعی فقه اسلامی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، ۱۳۸۸.
جایگاه و محل بحث از شکنجه در فقه چندان روشن نبوده؛ زیرا بسیاری از فقها اصلا چنین بحثی را مطرح نکرده اند و برخی آن را نه به عنوان مساله و موضوعی مستقل، بلکه به عنوان امری فرعی و تبعی به شکلی اجمالی در خلال مباحث مختلفی چون کتاب الجهاد،
سید محمد، حسینی شیرازی، الفقه، ج۴۷، ص۱۹۷، موسوعة استدلالیة فی الفقه الاسلامی، بیروت، دارالعلوم، ۱۴۰۹ ق، الطبعة الثانیة.
به طور کلی تعذیب و ایذاء انسان نسبت به انسان دیگری به عنوان اولی در شرع، حرام بوده و نزد عقل و عقلاء قبیح و ظلم است و بنابراین هیچ کس نباید دیگر افراد بشر را به هر شکلی مورد عذاب و اذیت قرار دهد. این موضع گیری کلی در قبال تعذیب حکم تمامی فقها بوده و بر آن دلایل نقلی و عقلی متعددی اقامه می نمایند. چنین موضعی به شکل کلی شامل دو شق اول مصداق تعذیب (یعنی تعذیب انسان نسبت به انسان دیگر و انسان نسبت به حیوان) و شق اخیر آن (یعنی تعذیب افراد توسط دولت با عوامل دولتی) یا به طور دقیق تر تعذیب به معنای شکنجه به عنوان مصطلحی حقوقی می شود اما وقتی به گونه ای دقیق، نظر فقها در ارتباط با حکم شکنجه (به معنی اصطلاحی) را ملاحظه می نماییم با دو روی کرد متفاوت مواجه می شویم؛نخست روی کرد فقهایی که شکنجه افراد توسط حاکم (دولت) را تنها در برخی موارد خاص جایز می دانند.
سید محمد، حسینی شیرازی، الفقه، ج۴۷، ص۱۹۷، موسوعة استدلالیة فی الفقه الاسلامی، بیروت، دارالعلوم، ۱۴۰۹ ق، الطبعة الثانیة.
...
در مصطلحات و الفاظ فقهی از شکنجه غالبا با واژه «التعذیب» بحث می شود. از لحاظ لغوی واژه «التعذیب» مصدر عذب، یعذب بوده و اصل عذاب در کلام عرب به معنی ضرب (زدن) می باشد و درتمامی عقوبت هایی که همراه درد و رنجاند به کار برده می شوند. این واژه برای بیان امور شاقه و بسیار سخت و دشوار عاریه گرفته شده است. المناوی هم این واژه را به معنی کثرت ضرب به وسیله شلاق تعریف کرده است.
محمود عبد الرحمن عبد المنعم، معجم المصطلحات و الالفاظ الفقهیه، ج۱، ص۴۷۰ به نقل از: نرم افزار نوالفقاهه ۳ فرهنگ موضوعی فقه اسلامی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، ۱۳۸۸.
جایگاه و محل بحث از شکنجه در فقه چندان روشن نبوده؛ زیرا بسیاری از فقها اصلا چنین بحثی را مطرح نکرده اند و برخی آن را نه به عنوان مساله و موضوعی مستقل، بلکه به عنوان امری فرعی و تبعی به شکلی اجمالی در خلال مباحث مختلفی چون کتاب الجهاد،
سید محمد، حسینی شیرازی، الفقه، ج۴۷، ص۱۹۷، موسوعة استدلالیة فی الفقه الاسلامی، بیروت، دارالعلوم، ۱۴۰۹ ق، الطبعة الثانیة.
به طور کلی تعذیب و ایذاء انسان نسبت به انسان دیگری به عنوان اولی در شرع، حرام بوده و نزد عقل و عقلاء قبیح و ظلم است و بنابراین هیچ کس نباید دیگر افراد بشر را به هر شکلی مورد عذاب و اذیت قرار دهد. این موضع گیری کلی در قبال تعذیب حکم تمامی فقها بوده و بر آن دلایل نقلی و عقلی متعددی اقامه می نمایند. چنین موضعی به شکل کلی شامل دو شق اول مصداق تعذیب (یعنی تعذیب انسان نسبت به انسان دیگر و انسان نسبت به حیوان) و شق اخیر آن (یعنی تعذیب افراد توسط دولت با عوامل دولتی) یا به طور دقیق تر تعذیب به معنای شکنجه به عنوان مصطلحی حقوقی می شود اما وقتی به گونه ای دقیق، نظر فقها در ارتباط با حکم شکنجه (به معنی اصطلاحی) را ملاحظه می نماییم با دو روی کرد متفاوت مواجه می شویم؛نخست روی کرد فقهایی که شکنجه افراد توسط حاکم (دولت) را تنها در برخی موارد خاص جایز می دانند.
سید محمد، حسینی شیرازی، الفقه، ج۴۷، ص۱۹۷، موسوعة استدلالیة فی الفقه الاسلامی، بیروت، دارالعلوم، ۱۴۰۹ ق، الطبعة الثانیة.
...
wikifeqh: ممنوعیت_شکنجه