مقیاس زمانی زمین شناسی

مقیاس زمانی زمین شناسی ( به انگلیسی: geologic time scale، یا geological time scale، ( GTS ) ) تقسیم بندی تاریخ زمین به بخش هایی از زمان شامل ابردوران، دوران، دوره، دور و عصر است. این مقیاس زمانی با استفاده از اصول تعیین سن نسبی ایجاد شده است. به عبارت دیگر، مقیاس زمانی زمین شناسی، سیستم اندازه گیری اتفاقات مختلفی است که در دوران زندگی زمین رخ داده است. تمام اتفاقات مختلف، اعم از انقراض ها، پیدایش ها و رخ دادهای زمین شناسی در آن، مشخص است. از آنجا که تفسیر تاریخ زمین، یکی از هدف های اساسی دانش زمین شناسی است، نیاز به مقیاسی جهت تفسیر زمین شناختی تاریخ زمین، وجود دارد که آن را مقیاس زمانی زمین شناسی می نامند.
در زمین شناسی مدرن، از همان اوایل تقسیم سکانس های ناحیه ای چینه شناسی به واحدهای بزرگ و قابل تشخیص از یکدیگر، بر اساس فسیل ها معمول بوده است. چینه شناسان ابتدا مرز بین دوره ها را بر اساس ناپیوستگی مشخص در آثار جانوری و گیاهی قرار می دادند. بسیاری از این مرزها امروزه نیز صحیح به نظر می رسند، زیرا بعضی از آن ها تغییرات تکاملی یا انقراضی مشخصی را در موجودات نشان می دهند که در طی دوره کوتاهی از زمان در مقیاس جهانی صورت گرفته است. البته باید دانست که مقیاس زمانی زمین شناسی نسبی است و پس از کشف تعیین زمان به روش رادیواکتیو توانستند این مقیاس را با زمان مطلق که بر حسب سال تعیین می شود، ارتباط دهند. [ ۱]
از اواخر قرن ۱۷ میلادی، محققان زمین شناسی به دنبال کشف الگویی در سنگ ها بودند تا تشخیص واحدهای سنگی در نقاط مختلف آسان تر گردد. در زمانی که اکثر محققان معتقد بودند که لایه های سنگی نتیجه طوفان نوح است، ویلیام اسمیت نقشه بردار و زمین شناس انگلیسی برای تشخیص واحدهای سنگی که در مسیر نقشه برداری خود قرار داشت به توالی برگشت ناپذیر و یکتای فسیل های جانوری و گیاهی در هر لایه اشاره کرد و بدین ترتیب وی به طور غیرمستقیم به تعیین سن نسبی واحدهای سنگی پرداخت. هم زمان با اسمیت محققان دیگری در فرانسه به مطالعه توالی فسیل ها پرداختند و الگویی در این باره ارائه دادند. از جمله این محققان ژرژ کوویه بود که با توسعه ایده تغییر در فسیل ها و پیدایش آن ها توانست نتایجی در خصوص تحولات در طول تاریخ زمین شناختی زمین به دست آورد. بدین ترتیب با گذشت زمان با بررسی آثار حوادث زیستی مانند انقراض ها و ظهور جانداران مختلف در لایه های سنگی ( فسیل ها ) ، حوادث زمین ساختی بزرگ مانند کوه زایی ها و آتشفشان ها، حوادث فرازمینی مانند برخورد شهاب سنگ ها، چرخه های میلانکوویچ و نیز با استفاده از ابزارهای تعیین سن مطلق، گام های اساسی در جهت تعیین مقیاس جهانی زمان زمین شناسی برداشته شد. جدیدترین مقیاس های زمانی زمین شناسی توسط کمیسیون بین المللی چینه شناسی تهیه می شود. [ ۲]