مقدمه ای بر ویروس

ویروس ( به فرانسوی: virus ) یک عامل بیولوژیکی است که در سلول های میزبان های زنده تولید مثل می کند. برخلاف اکثر موجودات زنده، ویروس ها توانایی تقسیم شدن ندارند. هنگام آلودگی با ویروس، سلول میزبان مجبور می شود هزاران نسخهٔ مشابه از ویروس اصلی را با سرعت زیاد تولید کند. ویروس های جدید در سلول میزبان آلوده جمع می شوند اما برخلاف عوامل عفونی ساده تر، ویروس ها دارای ژنهایی هستند که به آن ها توانایی جهش و تکامل را می دهد. تا کنون بیش از ۵۰۰۰ گونه ویروس کشف شده است. [ ۱] منشأ ویروس ها مشخص نیست: بعضی از آنها ممکن است از پلاسمیدها ( قطعات دی ان ای که می توانند بین سلول های مختلف جابجا شوند ) تکامل یافته باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است از باکتری ها تکامل یافته باشند. هر ویروس از دو یا سه بخش تشکیل شده است: بخش اول ژن است که از دی ان ای یا آران ای ساخته شده است که مولکول های طولانی و دارای اطلاعات ژنتیکی هستند. بخش دوم یک لایهٔ پروتئینی است که از ژن ها محافظت می کند. برخی از ویروس ها لایه ای از جنس لیپید دارند که پوشش پروتئینی را احاطه کرده و در ترکیب با گیرنده های خاص، برای ورود به سلول میزبان جدید استفاده می شود. شکل ویروس ها از سادهٔ مارپیچی و بیست وجهی تا ساختارهای پیچیده تر را شامل می شود. اندازهٔ ویروس ها از ۲۰ تا ۳۰۰ نانومتر است که یعنی ۳۳٬۰۰۰ تا ۵۰۰٬۰۰۰ عدد ویروس در کنار در یک سانتی متر ( ۰٫۳۹ اینچ ) جا می گیرند. ویروس ها از راه های مختلفی گسترش می یابند. بسیاری از ویروس ها برای گونهٔ میزبان یا بافتی که به آن حمله می کنند اختصاص یافته اند. هر گونه ویروس برای تکثیر به یک روش خاص متکی است. ویروس های گیاهی اغلب توسط حشرات و ارگانیسم های دیگر، که به عنوان ناقل شناخته می شوند، از گیاهی به گیاهی دیگر پخش می شوند. برخی از ویروس های حیوانی از جمله ویروس های انسانی با قرار گرفتن میزبان در معرض مایعات آلوده بدن گسترش می یابند. ویروس هایی مانند آنفلوانزا هنگام سرفه یا عطسه، توسط قطرات رطوبت از طریق هوا پخش می شوند. ویروس هایی مانند نوروویروس از طریق چرخهٔ مدفوعی دهانی که شامل آلودگی دست، غذا و آب است، منتقل می شوند. روتاویروس اغلب از طریق تماس مستقیم با کودکان آلوده منتقل می شود. ویروس نقص ایمنی انسانی ( اچ آی وی ) توسط مایعات بدن منتقل شده و مثلاً در طول رابطه جنسی منتقل می شود. برخی دیگر، مانند ویروس تب دنگی، توسط حشرات خونخوار پخش می شوند. عفونت های ویروسی می توانند باعث ایجاد بیماری در انسان ها، حیوانات و حتی گیاهان شوند. با این حال، آن ها معمولاً توسط سیستم ایمنی بدن از بین می روند و ایمنی مادام العمر علیه آن ها در بدن میزبان ایجاد می شود. آنتی بیوتیک ها هیچ تأثیری روی ویروس ها ندارند، اما داروهای ضد ویروسی برای درمان عفونت های ویروسی تهدید کننده زندگی تولید شده اند. واکسن هایی که ایمنی طولانی مدت یا مادام العمر ایجاد می کنند می توانند از برخی عفونت های ویروسی جلوگیری کنند.