[ویکی فقه] معجم الأدباء (کتاب). یاقوت در مقدمه کتاب خود «معجم الادباء» را گاه ارشاد الاریب فی معرفة الادیب نامیده ولی در مواضع دیگر نامهای مختلفی به آن داده است. چون اخبار الادباء، کتاب الادباء، معجم الادباء و نیز اخبار النحویین.
وی در کتاب خود از نحویان و لغت شناسان و نسب شناسان و اخباریان و مورخان و وراقان معروف و کاتبان مشهور و صاحبان رسایل مدون و خطاطان حکایت کرده و کوشیده است تاریخ ولادت و وفات و آثار هر یک از آنها را ذکر کند و نیز نسب آنان را تا جایی که برایش ممکن بوده بر شمارد و نیز شماری از شعرهایشان را بیاورد ولی با هدف ایجاز مطلب، اسانید روایات را حذف کرد، ولی منابع هر روایت را آورده است. شرح حال برخی را به تفصیل آورده چون شرح حال صاحب بن عباد و ابو حیان توحیدی و محمد بن جریر طبری و...یاقوت عنوان ها را به ترتیب حروف هجا آورد، هر چند این ترتیب به دقت رعایت نشده است، زیرا گاهی شرح حال شاعران را نیز در زمره شرح حال ادیبان آورده است. یاقوت از سن بیست سالگی نگارش معجم الادباء را آغاز کرده است. برخی عناوین این کتاب مفقود شده اند.تعداد منابعی که یاقوت از آنها در تالیف این اثر بهره برده نزدیک به ۲۵۰ منبع است ولی البته همه منابع نیست. وی از معاصران خود فراوان سخن پرسیده یا از آثار آنان سود برده است.منابع مهم او عبارتند از: فهرست ابن ندیم، تیمیة الدهر ثعالبی، تاریخ بغداد خطیب، تاریخ دمشق ابن عساکر، تاریخ نیشابور حاکم، معجم الشعراء مرزبانی، نشوار المحاضرة تنوخی، طبقات النحویین زبیدی، و کتابهایی چون تاریخ اصفهان و تاریخ بیهق و تاریخ خوارزم و غیره. گاه نیز از مؤلفی نام می برد ولی از کتاب او نامی نمی برد.
وی در کتاب خود از نحویان و لغت شناسان و نسب شناسان و اخباریان و مورخان و وراقان معروف و کاتبان مشهور و صاحبان رسایل مدون و خطاطان حکایت کرده و کوشیده است تاریخ ولادت و وفات و آثار هر یک از آنها را ذکر کند و نیز نسب آنان را تا جایی که برایش ممکن بوده بر شمارد و نیز شماری از شعرهایشان را بیاورد ولی با هدف ایجاز مطلب، اسانید روایات را حذف کرد، ولی منابع هر روایت را آورده است. شرح حال برخی را به تفصیل آورده چون شرح حال صاحب بن عباد و ابو حیان توحیدی و محمد بن جریر طبری و...یاقوت عنوان ها را به ترتیب حروف هجا آورد، هر چند این ترتیب به دقت رعایت نشده است، زیرا گاهی شرح حال شاعران را نیز در زمره شرح حال ادیبان آورده است. یاقوت از سن بیست سالگی نگارش معجم الادباء را آغاز کرده است. برخی عناوین این کتاب مفقود شده اند.تعداد منابعی که یاقوت از آنها در تالیف این اثر بهره برده نزدیک به ۲۵۰ منبع است ولی البته همه منابع نیست. وی از معاصران خود فراوان سخن پرسیده یا از آثار آنان سود برده است.منابع مهم او عبارتند از: فهرست ابن ندیم، تیمیة الدهر ثعالبی، تاریخ بغداد خطیب، تاریخ دمشق ابن عساکر، تاریخ نیشابور حاکم، معجم الشعراء مرزبانی، نشوار المحاضرة تنوخی، طبقات النحویین زبیدی، و کتابهایی چون تاریخ اصفهان و تاریخ بیهق و تاریخ خوارزم و غیره. گاه نیز از مؤلفی نام می برد ولی از کتاب او نامی نمی برد.
[ویکی فقه] معجم الادباء (ابهام زدایی). معجم الادباء ممکن است عنوان برای کتاب های ذیل باشد: • معجم الأدباء (کتاب)، تألیف یاقوت حموی در معرفی نحویان و لغت شناسان و نسب شناسان و اخباریان و مورخان و وراقان معروف و کاتبان مشهور• ترجمه معجم الادباء، ترجمه دکتر عبد المحمد آیتی از معجم الادباء اثر یاقوت حموی
...
...
wikifeqh: معجم_الادباء
[ویکی نور] معجم الادباء (ترجمه). معجم الأدباء (ترجمه)، اثر یاقوت حموی رومی است که به خامه ادیب و مترجم توانا، عبدالمحمد آیتی، از عربی به فارسی درآمده و این، نخستین ترجمه این اثر به زبان فارسی است
این اثر، تذکره ای است مفصل در شرح احوال اهل ادب، اعم از شاعران، نحویان، لغت شناسان، نسب شناسان، اخباریون، مورخان، مفسران، قراء، وراقان، کاتبان و خطاطان مشهور، از قرون اولیه هجری تا زمان حیات مؤلف در 626ق
نثر پخته و فصیح آیتی، که همواره از ذوق چاشنی دارد و گاه بعضی از عبارات آن به پاره های موزون می ماند، در عین استواری، چندان روان است که خاص و عام، پیر و جوان و منتهی و مبتدی را بر دل می نشیند. این نثر، پیش از این نیز، از جمله در ترجمه «کلام الله مجید»، «نهج البلاغه»، «صحیفه سجادیه»، «شاهنامه بنداری»، «تاریخ ادبیات» حنا فاخوری، «الحوادث الجامعة» ابن فوطی، خوش درخشیده است
این اثر، بر مبنای تصحیح احسان عباس - با تلخیص و پیرایش - ترجمه شده است. این تلخیص و پیرایش - هرچند، به نوشته مترجم بیشتر متوجه اشعار است نه مطالب تاریخی - موجب می شود که پژوهشگر فارسی زبان از مراجعه به متن عربی، آن هم در بهره ای از اثر که اخذش به احاطه و تسلط بر زبان عربی نیاز جدی دارد، معاف نماند
مترجم در مقدمه ای که به کتاب افزوده، تصریح کرده است که شرح حال یاقوت و معرفی «معجم الأدباء» (مندرج در مقدمه) و پانوشت های کتاب را یکسره از تحقیق احسان عباس برگرفته است. عبارت «مرا حقی در آن نیست» در این مقدمه (ص 9) از امانت داری مترجم حکایت دارد. در این چاپ، متن عربی برخی از ابیات در متن و ترجمه فارسی آن ها در پانوشت قرار گرفته و اعلام مذکور در متن که مترجم به ضبط تلفظ صحیح آن ها اهتمام بلیغ داشته، به تفکیک کسان، کتاب ها و مکان ها، در پایان جلد دوم فهرست شده است
در بررسی اجمالی کتاب، نکته ای چند به نظر می رسد که عبارتند از:
این اثر، تذکره ای است مفصل در شرح احوال اهل ادب، اعم از شاعران، نحویان، لغت شناسان، نسب شناسان، اخباریون، مورخان، مفسران، قراء، وراقان، کاتبان و خطاطان مشهور، از قرون اولیه هجری تا زمان حیات مؤلف در 626ق
نثر پخته و فصیح آیتی، که همواره از ذوق چاشنی دارد و گاه بعضی از عبارات آن به پاره های موزون می ماند، در عین استواری، چندان روان است که خاص و عام، پیر و جوان و منتهی و مبتدی را بر دل می نشیند. این نثر، پیش از این نیز، از جمله در ترجمه «کلام الله مجید»، «نهج البلاغه»، «صحیفه سجادیه»، «شاهنامه بنداری»، «تاریخ ادبیات» حنا فاخوری، «الحوادث الجامعة» ابن فوطی، خوش درخشیده است
این اثر، بر مبنای تصحیح احسان عباس - با تلخیص و پیرایش - ترجمه شده است. این تلخیص و پیرایش - هرچند، به نوشته مترجم بیشتر متوجه اشعار است نه مطالب تاریخی - موجب می شود که پژوهشگر فارسی زبان از مراجعه به متن عربی، آن هم در بهره ای از اثر که اخذش به احاطه و تسلط بر زبان عربی نیاز جدی دارد، معاف نماند
مترجم در مقدمه ای که به کتاب افزوده، تصریح کرده است که شرح حال یاقوت و معرفی «معجم الأدباء» (مندرج در مقدمه) و پانوشت های کتاب را یکسره از تحقیق احسان عباس برگرفته است. عبارت «مرا حقی در آن نیست» در این مقدمه (ص 9) از امانت داری مترجم حکایت دارد. در این چاپ، متن عربی برخی از ابیات در متن و ترجمه فارسی آن ها در پانوشت قرار گرفته و اعلام مذکور در متن که مترجم به ضبط تلفظ صحیح آن ها اهتمام بلیغ داشته، به تفکیک کسان، کتاب ها و مکان ها، در پایان جلد دوم فهرست شده است
در بررسی اجمالی کتاب، نکته ای چند به نظر می رسد که عبارتند از:
wikinoor: معجم_الأدباء_(ترجمه)
[ویکی فقه] معجم الادباء (کتاب). یاقوت در مقدمه کتاب خود «معجم الادباء» را گاه ارشاد الاریب فی معرفة الادیب نامیده ولی در مواضع دیگر نامهای مختلفی به آن داده است. چون اخبار الادباء، کتاب الادباء، معجم الادباء و نیز اخبار النحویین.
وی در کتاب خود از نحویان و لغت شناسان و نسب شناسان و اخباریان و مورخان و وراقان معروف و کاتبان مشهور و صاحبان رسایل مدون و خطاطان حکایت کرده و کوشیده است تاریخ ولادت و وفات و آثار هر یک از آنها را ذکر کند و نیز نسب آنان را تا جایی که برایش ممکن بوده بر شمارد و نیز شماری از شعرهایشان را بیاورد ولی با هدف ایجاز مطلب، اسانید روایات را حذف کرد، ولی منابع هر روایت را آورده است. شرح حال برخی را به تفصیل آورده چون شرح حال صاحب بن عباد و ابو حیان توحیدی و محمد بن جریر طبری و...یاقوت عنوان ها را به ترتیب حروف هجا آورد، هر چند این ترتیب به دقت رعایت نشده است، زیرا گاهی شرح حال شاعران را نیز در زمره شرح حال ادیبان آورده است. یاقوت از سن بیست سالگی نگارش معجم الادباء را آغاز کرده است. برخی عناوین این کتاب مفقود شده اند.تعداد منابعی که یاقوت از آنها در تالیف این اثر بهره برده نزدیک به ۲۵۰ منبع است ولی البته همه منابع نیست. وی از معاصران خود فراوان سخن پرسیده یا از آثار آنان سود برده است.منابع مهم او عبارتند از: فهرست ابن ندیم، تیمیة الدهر ثعالبی، تاریخ بغداد خطیب، تاریخ دمشق ابن عساکر، تاریخ نیشابور حاکم، معجم الشعراء مرزبانی، نشوار المحاضرة تنوخی، طبقات النحویین زبیدی، و کتابهایی چون تاریخ اصفهان و تاریخ بیهق و تاریخ خوارزم و غیره. گاه نیز از مؤلفی نام می برد ولی از کتاب او نامی نمی برد.
نقایص
معجم الادباء را نخستین بار خاور شناس بزرگ انگلیسی د. س. مار گلیوت، چاپ کرد. او یک نسخه از کتاب را که در کتابخانه بریل یافته بود اساس کار خود قرار داد. این نسخه پر از غلط و خطا بود. او به ناچار برای تصحیح آن از کتابهایی که از یاقوت نقل کرده بودند چون الوافی بالوفیات صفدی، فوات الوفیات کتبی، روضات الجنات خوانساری و نیز کتابهایی که یاقوت از آنها نقل کرده بود استفاده نمود. چاپ مارگلیوت هفت جلد است و در قاهره به سال ۱۹۰۷ م به طبع رسیده است.سپس ابراهیم یازجی نیمی از کتاب را تصحیح کرد که در سال ۱۹۰۶ مرگش در رسید. نصف باقی را نسطاس حمصی تصحیح کرد. همین ناشر چاپ دوم کتاب خود را آغاز کرد. این چاپ در سالهای ۱۹۲۵ و ۱۹۲۷ م در قاهره صورت گرفت و ۱۰۴۱ شرح حال را در برداشت.بار سوم کتاب معجم الادباء در زمره مطبوعات دار المامون، به همت احمد فرید رفاعی، در بیست جزء و ده مجلد منتشر شد. آخرین چاپ کتاب به اهتمام و تصحیح دکتر احسان عباس در هفت مجلد (شش جلد متن کتاب و جلد هفتم شامل یک مؤخره مفصل در شرح حال یاقوت و آثار او) توسط انتشارات دار الغرب الاسلامی، بیروت به سال ۱۹۹۳ م به طبع رسیده است.
منابع
...
وی در کتاب خود از نحویان و لغت شناسان و نسب شناسان و اخباریان و مورخان و وراقان معروف و کاتبان مشهور و صاحبان رسایل مدون و خطاطان حکایت کرده و کوشیده است تاریخ ولادت و وفات و آثار هر یک از آنها را ذکر کند و نیز نسب آنان را تا جایی که برایش ممکن بوده بر شمارد و نیز شماری از شعرهایشان را بیاورد ولی با هدف ایجاز مطلب، اسانید روایات را حذف کرد، ولی منابع هر روایت را آورده است. شرح حال برخی را به تفصیل آورده چون شرح حال صاحب بن عباد و ابو حیان توحیدی و محمد بن جریر طبری و...یاقوت عنوان ها را به ترتیب حروف هجا آورد، هر چند این ترتیب به دقت رعایت نشده است، زیرا گاهی شرح حال شاعران را نیز در زمره شرح حال ادیبان آورده است. یاقوت از سن بیست سالگی نگارش معجم الادباء را آغاز کرده است. برخی عناوین این کتاب مفقود شده اند.تعداد منابعی که یاقوت از آنها در تالیف این اثر بهره برده نزدیک به ۲۵۰ منبع است ولی البته همه منابع نیست. وی از معاصران خود فراوان سخن پرسیده یا از آثار آنان سود برده است.منابع مهم او عبارتند از: فهرست ابن ندیم، تیمیة الدهر ثعالبی، تاریخ بغداد خطیب، تاریخ دمشق ابن عساکر، تاریخ نیشابور حاکم، معجم الشعراء مرزبانی، نشوار المحاضرة تنوخی، طبقات النحویین زبیدی، و کتابهایی چون تاریخ اصفهان و تاریخ بیهق و تاریخ خوارزم و غیره. گاه نیز از مؤلفی نام می برد ولی از کتاب او نامی نمی برد.
نقایص
معجم الادباء را نخستین بار خاور شناس بزرگ انگلیسی د. س. مار گلیوت، چاپ کرد. او یک نسخه از کتاب را که در کتابخانه بریل یافته بود اساس کار خود قرار داد. این نسخه پر از غلط و خطا بود. او به ناچار برای تصحیح آن از کتابهایی که از یاقوت نقل کرده بودند چون الوافی بالوفیات صفدی، فوات الوفیات کتبی، روضات الجنات خوانساری و نیز کتابهایی که یاقوت از آنها نقل کرده بود استفاده نمود. چاپ مارگلیوت هفت جلد است و در قاهره به سال ۱۹۰۷ م به طبع رسیده است.سپس ابراهیم یازجی نیمی از کتاب را تصحیح کرد که در سال ۱۹۰۶ مرگش در رسید. نصف باقی را نسطاس حمصی تصحیح کرد. همین ناشر چاپ دوم کتاب خود را آغاز کرد. این چاپ در سالهای ۱۹۲۵ و ۱۹۲۷ م در قاهره صورت گرفت و ۱۰۴۱ شرح حال را در برداشت.بار سوم کتاب معجم الادباء در زمره مطبوعات دار المامون، به همت احمد فرید رفاعی، در بیست جزء و ده مجلد منتشر شد. آخرین چاپ کتاب به اهتمام و تصحیح دکتر احسان عباس در هفت مجلد (شش جلد متن کتاب و جلد هفتم شامل یک مؤخره مفصل در شرح حال یاقوت و آثار او) توسط انتشارات دار الغرب الاسلامی، بیروت به سال ۱۹۹۳ م به طبع رسیده است.
منابع
...
wikifeqh: معجم_الأدباء_(کتاب)
[ویکی نور] معجم الادباء (یاقوت حموی). معجم الأدباء، اثر یاقوت حموی رومی، با تحقیق دکتر احسان عباس، تذکره ای است مفصل در شرح احوال اهل ادب، اعم از شاعران، نحویان، لغت شناسان، نسب شناسان، اخباریون، مورخان، مفسران، قراء، وراقان، کاتبان و خطاطان مشهور، از قرون اولیه هجری تا زمان حیات مؤلف در 626ق
کتاب به زبان عربی و در قرن هفتم هجری نوشته شده است.
نویسنده در مقدمه کتاب خود، گاه آن را «إرشاد الأریب فی معرفة الأدیب» نامیده، ولی در مواضع دیگر، نام های مختلفی به آن داده است، چون: «معجم الأدباء»، «أخبار الأدباء»، «کتاب الأدباء» و نیز «أخبار النحویین» و ابن شعار آن را «معجم أئمة الأدباء» نامیده است. ابن المستوفی گوید که مؤلف، کتاب خود را «إرشاد الأریب إلی معرفة الأدیب» نامیده بود، ولی بعد آن را «إرشاد الألباء إلی معرفة الأدباء» نامید
کتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز و مطالب در هفت جلد، تنظیم شده است.
نویسنده در کتاب خود، از نحویان، لغت شناسان، نسب شناسان، اخباریان، مورخان، وراقان معروف، کاتبان مشهور، صاحبان رسایل مدون و خطاطان حکایت کرده و کوشیده است تاریخ ولادت و وفات و آثار هریک از آن ها را ذکر کند و نیز نسب آنان را تا جایی که برایش ممکن بوده، برشمارد و نیز شماری از شعرهایشان را بیاورد، ولی به قصد ایجاز مطلب، اسانید روایات را حذف کرده، ولی منابع هر روایت را آورده است. همچنین شرح حال برخی را به تفصیل آورده، چون شرح حال صاحب بن عباد، ابوحیان توحیدی، ابوالفتح بن عمید و وزیر، مهلبی، محمد بن جریر طبری و شافعی
کتاب به زبان عربی و در قرن هفتم هجری نوشته شده است.
نویسنده در مقدمه کتاب خود، گاه آن را «إرشاد الأریب فی معرفة الأدیب» نامیده، ولی در مواضع دیگر، نام های مختلفی به آن داده است، چون: «معجم الأدباء»، «أخبار الأدباء»، «کتاب الأدباء» و نیز «أخبار النحویین» و ابن شعار آن را «معجم أئمة الأدباء» نامیده است. ابن المستوفی گوید که مؤلف، کتاب خود را «إرشاد الأریب إلی معرفة الأدیب» نامیده بود، ولی بعد آن را «إرشاد الألباء إلی معرفة الأدباء» نامید
کتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز و مطالب در هفت جلد، تنظیم شده است.
نویسنده در کتاب خود، از نحویان، لغت شناسان، نسب شناسان، اخباریان، مورخان، وراقان معروف، کاتبان مشهور، صاحبان رسایل مدون و خطاطان حکایت کرده و کوشیده است تاریخ ولادت و وفات و آثار هریک از آن ها را ذکر کند و نیز نسب آنان را تا جایی که برایش ممکن بوده، برشمارد و نیز شماری از شعرهایشان را بیاورد، ولی به قصد ایجاز مطلب، اسانید روایات را حذف کرده، ولی منابع هر روایت را آورده است. همچنین شرح حال برخی را به تفصیل آورده، چون شرح حال صاحب بن عباد، ابوحیان توحیدی، ابوالفتح بن عمید و وزیر، مهلبی، محمد بن جریر طبری و شافعی
wikinoor: معجم_الأدباء_(یاقوت_حموی)
