[ویکی نور] دکتر احسان عباس، منتقد ادبی، محقق و مورخ معاصر عرب، به سال 1920م، در روستای عین غزال در منطقه حیفای فلسطین زاده شد.
آموزش ابتدایی و دبیرستانی را در عین غزال و حیفا و عکا گذرانید و از 1937 تا 1941م، در دانشکده عربی بیت المقدس به تحصیل پرداخت و گواهی تدریس در دبیرستان را اخذ کرد. پس از چند سال معلمی، به مصر رفت و در سال 1946م، از دانشگاه قاهره در رشته کارشناسی ادبیات عرب فارغ التحصیل شد.
در سال 1952م، درجه فوق لیسانس و در 1954م، دانشنامه دکتری ادبیات عرب را از همان دانشگاه دریافت کرد. مدتی در خارطوم، سودان و مدارس فلسطین و لبنان به تدریس پرداخت. در سال 1961 برای تدریس، وارد دانشگاه آمریکایی بیروت شد و چند سالی در آنجا سردبیری مجله الابحاث را عهده دار بود. مدتی نیز در دانشگاه های آمریکا کرسی تدریس داشت و از سال 1985 در اردن ساکن شد.
احسان عباس، بیشتر، کار پژوهشی خود را در زمینه های نظریه نقد، نقد عملی، تاریخ نقد ادبی عرب، تاریخ ادبیات، نقد شعر معاصر عرب، ادبیات تطبیقی و تاریخ عرب و اسلام و به ویژه ادبیات و تاریخ اندلس متمرکز کرده است.
آثار وی که بالغ بر 90 کتاب و صدها مقاله است از تصحیح متون گرفته تا نقد و تطبیق و تاریخ، همگی از ارزش علمی فراوان برخوردارند و از معتبرترین تحقیقات عربی به شمار می روند. آثار وی به لحاظ برخورداری از صحت و دقت، سندیت، روشمندی، بی طرفی، احاطه، حس تشخیص هنری درست، ذوق ناب و فرهیخته، رعایت استانداردهای عالی تحقیق، شهرت و اعتبار ویژه ای در میان دانشگاهیان و فرهیختگان عرب برای وی به ارمغان آورده است و روش وی، نمونه اعلای تحقیق آکادمیک را نشان می دهد. شاید به همین جهت است که پس از طه حسین، منتقد برجسته و ادیب روشندل جریان ساز در ادبیات عرب، نام احسان عباس در جوامع ادبی و تحقیقاتی و دانشگاهی بر سر زبان هاست و دانشجویان ادبیات عرب به آثار او توجه خاصی نشان می دهند؛ لیکن باید گفت گرچه طه حسین طرحی نو در مطالعات و تحقیقات عربی درانداخت و باب تازه ای به روش های جدید در تحقیقات ادبی گشود، ولی او تنها آغازگر و مبدع این جریان بود و شاید اعتبار کارهایش به پایه نوشته های احسان عباس نرسد، زیرا آنچه در روش و سبک احسان عباس گفتیم و علاوه بر آن ویژگی هایی همچون استناد دقیق به منابع اصیل، روشمندی احاطه بر منابع نایاب خطی، ورود به قلمروهای مغفول ادبیات قدیم (از جمله ادبیات اندلس)، احیای نقد ادبی کهن و بلاغت عربی و پرهیز از گمانه زنی های شخصی، کارهای وی را در صدر تحقیقات دانشگاهی عرب نشانده و حتی از کارهای طه حسین نیز معتبرتر و موثق تر ساخته است و برای او سبک خاصی در تحقیق ادبیات رقم زده است.
احسان عباس به تصحیح نسخه های خطی نیز همت گماشته و آثار فراوانی را تصحیح کرده است. همچنین آثار بسیاری از نویسندگان آمریکا و انگلیس را به عربی برگردانده و از این رهگذر به کسب جایزه دانشگاه کلمبیا در سال 1993 نائل آمده است.
آموزش ابتدایی و دبیرستانی را در عین غزال و حیفا و عکا گذرانید و از 1937 تا 1941م، در دانشکده عربی بیت المقدس به تحصیل پرداخت و گواهی تدریس در دبیرستان را اخذ کرد. پس از چند سال معلمی، به مصر رفت و در سال 1946م، از دانشگاه قاهره در رشته کارشناسی ادبیات عرب فارغ التحصیل شد.
در سال 1952م، درجه فوق لیسانس و در 1954م، دانشنامه دکتری ادبیات عرب را از همان دانشگاه دریافت کرد. مدتی در خارطوم، سودان و مدارس فلسطین و لبنان به تدریس پرداخت. در سال 1961 برای تدریس، وارد دانشگاه آمریکایی بیروت شد و چند سالی در آنجا سردبیری مجله الابحاث را عهده دار بود. مدتی نیز در دانشگاه های آمریکا کرسی تدریس داشت و از سال 1985 در اردن ساکن شد.
احسان عباس، بیشتر، کار پژوهشی خود را در زمینه های نظریه نقد، نقد عملی، تاریخ نقد ادبی عرب، تاریخ ادبیات، نقد شعر معاصر عرب، ادبیات تطبیقی و تاریخ عرب و اسلام و به ویژه ادبیات و تاریخ اندلس متمرکز کرده است.
آثار وی که بالغ بر 90 کتاب و صدها مقاله است از تصحیح متون گرفته تا نقد و تطبیق و تاریخ، همگی از ارزش علمی فراوان برخوردارند و از معتبرترین تحقیقات عربی به شمار می روند. آثار وی به لحاظ برخورداری از صحت و دقت، سندیت، روشمندی، بی طرفی، احاطه، حس تشخیص هنری درست، ذوق ناب و فرهیخته، رعایت استانداردهای عالی تحقیق، شهرت و اعتبار ویژه ای در میان دانشگاهیان و فرهیختگان عرب برای وی به ارمغان آورده است و روش وی، نمونه اعلای تحقیق آکادمیک را نشان می دهد. شاید به همین جهت است که پس از طه حسین، منتقد برجسته و ادیب روشندل جریان ساز در ادبیات عرب، نام احسان عباس در جوامع ادبی و تحقیقاتی و دانشگاهی بر سر زبان هاست و دانشجویان ادبیات عرب به آثار او توجه خاصی نشان می دهند؛ لیکن باید گفت گرچه طه حسین طرحی نو در مطالعات و تحقیقات عربی درانداخت و باب تازه ای به روش های جدید در تحقیقات ادبی گشود، ولی او تنها آغازگر و مبدع این جریان بود و شاید اعتبار کارهایش به پایه نوشته های احسان عباس نرسد، زیرا آنچه در روش و سبک احسان عباس گفتیم و علاوه بر آن ویژگی هایی همچون استناد دقیق به منابع اصیل، روشمندی احاطه بر منابع نایاب خطی، ورود به قلمروهای مغفول ادبیات قدیم (از جمله ادبیات اندلس)، احیای نقد ادبی کهن و بلاغت عربی و پرهیز از گمانه زنی های شخصی، کارهای وی را در صدر تحقیقات دانشگاهی عرب نشانده و حتی از کارهای طه حسین نیز معتبرتر و موثق تر ساخته است و برای او سبک خاصی در تحقیق ادبیات رقم زده است.
احسان عباس به تصحیح نسخه های خطی نیز همت گماشته و آثار فراوانی را تصحیح کرده است. همچنین آثار بسیاری از نویسندگان آمریکا و انگلیس را به عربی برگردانده و از این رهگذر به کسب جایزه دانشگاه کلمبیا در سال 1993 نائل آمده است.
wikinoor: عباس،_احسان