[ویکی فقه] مزیّت های کاشف از اظهر بودن یکی از ظواهر نسبت به ظاهر دیگر را مرجحات باب ظواهر گویند.
مرجحات باب ظواهر، از اقسام مرجحات دلالی بوده و عبارت است از مزیت هایی که باعث می شود ظاهری بر ظاهر دیگر ترجیح داده شود، مانند ترجیح روایتی که ظهور در تخصیص دارد بر روایتی که ظهور در نسخ دارد. مرجع ترجیح در مرجحات دلالی، ترجیح اظهر بر ظاهر می باشد. به این ترتیب، مرجحات، در حقیقت، دلیلی بر ظهور بیشتر یکی از دو دلیل است؛ به این بیان که گاهی ظهور دو دلیل و خبر متعارض بر مقصود، به گونه ای است که امکان دست کشیدن از ظاهر هر کدام وجود دارد، که در این صورت، با مراجعه به مرجحات باب ظواهر، یکی از آن دو بر دیگری ترجیح داده می شود اظهر بودنش ثابت می شود بنابراین، تعارض بین نص و ظاهر از محل کلام خارج است، زیرا به دلیل عدم احتمال خلاف در نص باید نص را اخذ و ظاهر را تاویل نمود.
انواع مرجحات
برخی از مرجحات باب ظواهر عبارت است از: ترجیح مفهوم بر عموم؛ ترجیح تخصیص بر نسخ؛ ترجیح تخصیص بر تقیید.
تقسیمی دیگر از مرجحات
قوت و ضعف دلالی و اظهریت و ظاهریت، گاهی بر حسب قرائن شخصی و خصوصیات مقامی است، که این قسم ضابطه ای ندارد که شامل تمام مصادیق آن گردد و تشخیص آن موکول به رای فقیه است، و گاهی اظهریت بر حسب نوع متعارضین است؛ یعنی نوعاً یکی از آن دو، از دیگری اظهر است، اگر چه در بعضی از جاها ممکن است قضیه عکس شود، و گاهی اظهر بودن بر حسب نوع صنف است و بر این اساس، مرجحات باب ظواهر به سه دسته تقسیم می شود:۱. مرجح شخصی؛ ۲. مرجح نوعی؛ ۳. مرجح صنفی.
مرجحات باب ظواهر، از اقسام مرجحات دلالی بوده و عبارت است از مزیت هایی که باعث می شود ظاهری بر ظاهر دیگر ترجیح داده شود، مانند ترجیح روایتی که ظهور در تخصیص دارد بر روایتی که ظهور در نسخ دارد. مرجع ترجیح در مرجحات دلالی، ترجیح اظهر بر ظاهر می باشد. به این ترتیب، مرجحات، در حقیقت، دلیلی بر ظهور بیشتر یکی از دو دلیل است؛ به این بیان که گاهی ظهور دو دلیل و خبر متعارض بر مقصود، به گونه ای است که امکان دست کشیدن از ظاهر هر کدام وجود دارد، که در این صورت، با مراجعه به مرجحات باب ظواهر، یکی از آن دو بر دیگری ترجیح داده می شود اظهر بودنش ثابت می شود بنابراین، تعارض بین نص و ظاهر از محل کلام خارج است، زیرا به دلیل عدم احتمال خلاف در نص باید نص را اخذ و ظاهر را تاویل نمود.
انواع مرجحات
برخی از مرجحات باب ظواهر عبارت است از: ترجیح مفهوم بر عموم؛ ترجیح تخصیص بر نسخ؛ ترجیح تخصیص بر تقیید.
تقسیمی دیگر از مرجحات
قوت و ضعف دلالی و اظهریت و ظاهریت، گاهی بر حسب قرائن شخصی و خصوصیات مقامی است، که این قسم ضابطه ای ندارد که شامل تمام مصادیق آن گردد و تشخیص آن موکول به رای فقیه است، و گاهی اظهریت بر حسب نوع متعارضین است؛ یعنی نوعاً یکی از آن دو، از دیگری اظهر است، اگر چه در بعضی از جاها ممکن است قضیه عکس شود، و گاهی اظهر بودن بر حسب نوع صنف است و بر این اساس، مرجحات باب ظواهر به سه دسته تقسیم می شود:۱. مرجح شخصی؛ ۲. مرجح نوعی؛ ۳. مرجح صنفی.
wikifeqh: مرجحات_باب_ظواهر