مراصد الاطلاع علی اسماء الامکنه و البقاع

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] مراصد الاطلاع علی اسماء الامکنة و البقاع (کتاب). «مراصد الاطلاع علی اسماء الامکنة و البقاع»، تالیف صفی الدین، عبد المؤمن بن عبد الحق بغدادی (متوفای ۷۳۹ ق)، گزیده ای از فرهنگ بزرگ «معجم البلدان» یاقوت حموی در سه مجلد است.
«مراصد الاطلاع علی اسماء الامکنة و البقاع»، تالیف صفی الدین، عبد المؤمن بن عبد الحق بغدادی (متوفای ۷۳۹ ق)، گزیده ای از فرهنگ بزرگ «معجم البلدان» یاقوت حموی در سه مجلد است. خود یاقوت هم «معجم البلدان» را مختصر نموده و آن را، «مراصد الاطلاع» نام گذارده است، ولی آن را به اتمام نرسانیده است. حاجی خلیفه در «کشف الظنون» پس از یاد کردن از «معجم البلدان»، می نویسد: «و مختصر آن، تالیف صفی الدین عبد المؤمن است». هدف از نگارش کتاب، تصفیه «معجم البلدان» از زواید معرفی شده تا بدین وسیله هر خواننده ای بتواند از فواید آن بهره مند شود.

[ویکی نور] «مراصد الاطلاع علی اسماء الامکنة و البقاع»، تألیف صفی الدین، عبد المؤمن بن عبد الحق بغدادی(متوفای 739ق)، گزیده ای از فرهنگ بزرگ«معجم البلدان» یاقوت حموی در سه مجلد است. خود یاقوت هم«معجم البلدان» را مختصر نموده و آن را، «مراصد الاطلاع» نام گذارده است، ولی آن را به اتمام نرسانیده است. حاجی خلیفه در«کشف الظنون» پس از یاد کردن از«معجم البلدان»، می نویسد: «و مختصر آن، تألیف صفی الدین عبد المؤمن است».
هدف از نگارش کتاب، تصفیه«معجم البلدان» از زواید معرفی شده تا بدین وسیله هر خواننده ای بتواند از فواید آن بهره مند شود.
این کتاب نیز همچون«معجم البلدان»، به معرفی اسامی اماکن و بقاع به ترتیب حروف الفبا پرداخته است. از همزه تا خاء در مجلد اول، از دال تا عین در مجلد دوم و از حرف فاء تا یاء در مجلد آخر آمده است.
کتاب«معجم البلدان»، از بهترین و منقح ترین کتب جغرافیایی است و امتیازی که بر سایر کتب دارد این است که به ترتیب حروف تهجی مرتب شده و از همه آنها کامل تر است. حموی، کتابش را با پنج باب آغاز کرده است که صفی الدین در کتاب مراصد آنها را حذف کرده است.
یاقوت، در«معجم»، جمیع اقسام جهان معروف آن روز را ذکر نموده و از اسماء شهر گرفته تا ممالک و کوه ها و رودها و دره ها و زمین ها و قراء و بلوک و دریا و آب گیرها و بت ها و غیره هیچ فروگذار نکرده است. او به متابعت از یونانی ها زمین را به هفت اقلیم تقسیم کرده و الفاظی که در کتابش مکرر آمده، مثل برید و فرسخ و رستاق و طول و عرض و صلح را تفسیر کرده و مزاج هر اقلیم و ناحیه و مطالع نجوم و انواع آن را بیان نموده است. هم چنین به طور اختصار شرح حال مشاهیر هر محل از اعیان و صحابه و صلحایی که در هر نقطه مدفون شده اند، ذکر نموده است. گاهی اشعاری را که در باره ی یک شهر یا ناحیه گفته شده، ایراد کرده و رجال معروف آنجا را معرفی نموده است.

[ویکی فقه] مراصد الاطلاع علی اسماء الامکنه و البقاع (کتاب). «مراصد الاطلاع علی اسماء الامکنة و البقاع»، تالیف صفی الدین، عبد المؤمن بن عبد الحق بغدادی (متوفای ۷۳۹ ق)، گزیده ای از فرهنگ بزرگ «معجم البلدان» یاقوت حموی در سه مجلد است.
«مراصد الاطلاع علی اسماء الامکنة و البقاع»، تالیف صفی الدین، عبد المؤمن بن عبد الحق بغدادی (متوفای ۷۳۹ ق)، گزیده ای از فرهنگ بزرگ «معجم البلدان» یاقوت حموی در سه مجلد است. خود یاقوت هم «معجم البلدان» را مختصر نموده و آن را، «مراصد الاطلاع» نام گذارده است، ولی آن را به اتمام نرسانیده است. حاجی خلیفه در «کشف الظنون» پس از یاد کردن از «معجم البلدان»، می نویسد: «و مختصر آن، تالیف صفی الدین عبد المؤمن است». هدف از نگارش کتاب، تصفیه «معجم البلدان» از زواید معرفی شده تا بدین وسیله هر خواننده ای بتواند از فواید آن بهره مند شود.
ساختار کتاب
این کتاب نیز همچون «معجم البلدان»، به معرفی اسامی اماکن و بقاع به ترتیب حروف الفبا پرداخته است. از همزه تا خاء در مجلد اول، از دال تا عین در مجلد دوم و از حرف فاء تا یاء در مجلد آخر آمده است.
گزارش محتوا
کتاب «معجم البلدان»، از بهترین و منقح ترین کتب جغرافیایی است و امتیازی که بر سایر کتب دارد این است که به ترتیب حروف تهجی مرتب شده و از همه آنها کامل تر است. حموی، کتابش را با پنج باب آغاز کرده است که صفی الدین در کتاب مراصد آنها را حذف کرده است. یاقوت، در «معجم»، جمیع اقسام جهان معروف آن روز را ذکر نموده و از اسماء شهر گرفته تا ممالک و کوه ها و رودها و دره ها و زمین ها و قراء و بلوک و دریا و آب گیرها و بت ها و غیره هیچ فروگذار نکرده است. او به متابعت از یونانی ها زمین را به هفت اقلیم تقسیم کرده و الفاظی که در کتابش مکرر آمده، مثل برید و فرسخ و رستاق و طول و عرض و صلح را تفسیر کرده و مزاج هر اقلیم و ناحیه و مطالع نجوم و انواع آن را بیان نموده است. هم چنین به طور اختصار شرح حال مشاهیر هر محل از اعیان و صحابه و صلحایی که در هر نقطه مدفون شده اند، ذکر نموده است. گاهی اشعاری را که در باره ی یک شهر یا ناحیه گفته شده، ایراد کرده و رجال معروف آنجا را معرفی نموده است. از آنجا که نویسنده، هدف خود از نگارش کتاب را تصفیه «معجم البلدان» از زواید دانسته است، مواردی همچون اشتقاقات نام اماکن، طول بلدان و افراد منسوب به اماکن را حذف کرده است. علاوه بر این، چون به برخی از اشتباهات در «معجم البلدان»، به ویژه اشتباهات و خطاهایی که در باره بغداد و اماکن آن در معجم رخ داده، برخورده است، در صدد اصلاح آنها برآمده است؛ ازاین رو، «مراصد الاطلاع»، فقط گزیده و خلاصه «معجم البلدان» نیست، بلکه نویسنده علاوه بر آن، به تصحیح خطاها و اشتباهات رخ داده در آن نیز پرداخته است.
وضعیت کتاب
...

پیشنهاد کاربران

بپرس