[ویکی فقه] مدیریت مساجد، اعمال مدیریت اصولی و اساسی است که امکانات موجود مسجد را برای برنامه های فرهنگی، تبلیغی، علمی، هنری و غیره ی خویش را پی ریزی و در حین اجرا، نقاط ضعف و قوت را بررسی کند.
با نگرشی اجمالی به تاریخ سرگذشت مساجد درمی یابیم که مساجد تنها برای ادای فرایض دینی نبوده بلکه علاوه بر پایگاه تجمع طبقات گوناگون اجتماع برای ادای وظایف شرعی و دینی، همواره مهم ترین پایگاهی به شمار می رفته که مردم و به خصوص جوانان و افراد بانفوذ، از این مکان مقدس استفاده می کرده در آنجا جمع می شده اند تا درباره ی مسائلی سیاسی، اقتصادی، خدماتی و غیره به بحث و مذاکره بپردازند؛ از این رو پیوسته از این مکان مقدس به صورتی مردمی به منظور سیاست گذاری های محلی استفاده می شده است.لذا به منظور رسیدن به اهداف مذکور نیاز به پیش بینی، برنامه ریزی سازماندهی امکانات و نیرو ها و در نهایت، کنترل و نظارت بر اجرای برنامه ریزی ها است. قدر مسلم همه ی این ها اداره کننده ای می طلبد که با در نظر گرفتن شرایط مکانی و زمانی مساجد، اعمال مدیریت اصولی و اساسی کند، یعنی امکانات موجود مسجد را به خوبی و به دقت شناسایی و موقعیت مکانی مسجد را کاملاً تجزیه و تحلیل نماید و با در نظر گرفتن ابعاد گوناگون آن، شناخت دقیقی از آن داشته باشد و گروه های سنی متفاوت را که با مسجد سر و کار دارند، شناسایی کند، گرایش های جوانان و میان سالانی که با مسجد سر و کار دارند شناخته شوند، آنگاه با مد نظر قراردادن کلیه ی مواردی که اشاره شد، برنامه های فرهنگی، تبلیغی، علمی، هنری و غیره ی خویش را پی ریزی و در حین اجرا، نقاط ضعف و قوت را بررسی کند، لکن برای فراهم کردن چنین زمینه ای توجه به مسائل دیگری به شرح زیر ضروری است:
← موضوعات عام
شکی نیست که مساجد باید دارای مدیریتی قوی و توانمند باشند، یعنی ائمه ی جماعات باید خود اوّلین برنامه ریز باشند تا بتوانند مساجد را هم به منظور تقویت بنیه ی دینی و مذهبی و هم به منظور بهره برداری مسائل سیاسی، اجتماعی و ارتقای میزان آگاهی آحاد مردم مهیا سازند، بنا به تعریف علمی مدیریت: «مدیریت، علم و هنر هماهنگی، برنامه ریزی، سازماندهی، کنترل و نظارت، ابزار، افراد و منابع، به منظور نیل به هدف است».
← مراعات اوقات نمازگزاران
با توجه به اوصافی که از شیوه ی برگزاری و اجرای برنامه های مساجد به میان آمد و با عنایت به اینکه امام جماعت هر مسجد در قالب شخص روحانی جایگاه ویژه ای دارد و مردم نیز برای این عزیزان احترام ویژه ای قایلند، به خصوص در وضع کنونی که هر فردی از جامعه ی اسلامی درباره ی مسائل سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، و... کشور و منطقه تفکراتی دارد که ناشی از رشد آگاهی و بینش افراد در پرتو برکت انقلاب اسلامی است، به منظور ایجاد وحدت، انسجام و پرهیز از هر گونه تنش و جدایی و ایجاد فاصله بین افراد و تعارض آرا و موضع گیری ها و سوق جامعه اسلامی در جهت اهداف برنامه ها و سیاست گذاری های نظام مقدس جمهوری اسلامی و توصیه های مقام ولایت لازم است در هر شهرستانی شورای سیاست گذاری ائمه ی جماعات مساجد تشکیل شود و مسائل گوناگون منطقه را تجزیه و تحلیل کند و در خصوص مسائل متفاوت، تصمیم واحدی اتخاذ کند. در برابر موضوعات خاص و عام همگن و هماهنگ عمل نمایند.از طرفی وجود شواری سیاست گذاری ائمه ی جماعات می تواند بعد نظارتی بر عملکرد ائمه ی محترم جماعات داشته باشد و در صورتی که در پاره ای از مسائل در برخورد ها و موضع گیری ها یا اداره ی مساجد، نقاط ضعفی مطرح بود، شورا بتواند تا قبل از تبدیل نقطه ی ضعف به مشکلات حادتر، جلوی آن را بگیرد و نواقص و نارسایی ها را اصلاح کند.
ضرورت ارزشیابی
...
با نگرشی اجمالی به تاریخ سرگذشت مساجد درمی یابیم که مساجد تنها برای ادای فرایض دینی نبوده بلکه علاوه بر پایگاه تجمع طبقات گوناگون اجتماع برای ادای وظایف شرعی و دینی، همواره مهم ترین پایگاهی به شمار می رفته که مردم و به خصوص جوانان و افراد بانفوذ، از این مکان مقدس استفاده می کرده در آنجا جمع می شده اند تا درباره ی مسائلی سیاسی، اقتصادی، خدماتی و غیره به بحث و مذاکره بپردازند؛ از این رو پیوسته از این مکان مقدس به صورتی مردمی به منظور سیاست گذاری های محلی استفاده می شده است.لذا به منظور رسیدن به اهداف مذکور نیاز به پیش بینی، برنامه ریزی سازماندهی امکانات و نیرو ها و در نهایت، کنترل و نظارت بر اجرای برنامه ریزی ها است. قدر مسلم همه ی این ها اداره کننده ای می طلبد که با در نظر گرفتن شرایط مکانی و زمانی مساجد، اعمال مدیریت اصولی و اساسی کند، یعنی امکانات موجود مسجد را به خوبی و به دقت شناسایی و موقعیت مکانی مسجد را کاملاً تجزیه و تحلیل نماید و با در نظر گرفتن ابعاد گوناگون آن، شناخت دقیقی از آن داشته باشد و گروه های سنی متفاوت را که با مسجد سر و کار دارند، شناسایی کند، گرایش های جوانان و میان سالانی که با مسجد سر و کار دارند شناخته شوند، آنگاه با مد نظر قراردادن کلیه ی مواردی که اشاره شد، برنامه های فرهنگی، تبلیغی، علمی، هنری و غیره ی خویش را پی ریزی و در حین اجرا، نقاط ضعف و قوت را بررسی کند، لکن برای فراهم کردن چنین زمینه ای توجه به مسائل دیگری به شرح زیر ضروری است:
← موضوعات عام
شکی نیست که مساجد باید دارای مدیریتی قوی و توانمند باشند، یعنی ائمه ی جماعات باید خود اوّلین برنامه ریز باشند تا بتوانند مساجد را هم به منظور تقویت بنیه ی دینی و مذهبی و هم به منظور بهره برداری مسائل سیاسی، اجتماعی و ارتقای میزان آگاهی آحاد مردم مهیا سازند، بنا به تعریف علمی مدیریت: «مدیریت، علم و هنر هماهنگی، برنامه ریزی، سازماندهی، کنترل و نظارت، ابزار، افراد و منابع، به منظور نیل به هدف است».
← مراعات اوقات نمازگزاران
با توجه به اوصافی که از شیوه ی برگزاری و اجرای برنامه های مساجد به میان آمد و با عنایت به اینکه امام جماعت هر مسجد در قالب شخص روحانی جایگاه ویژه ای دارد و مردم نیز برای این عزیزان احترام ویژه ای قایلند، به خصوص در وضع کنونی که هر فردی از جامعه ی اسلامی درباره ی مسائل سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، و... کشور و منطقه تفکراتی دارد که ناشی از رشد آگاهی و بینش افراد در پرتو برکت انقلاب اسلامی است، به منظور ایجاد وحدت، انسجام و پرهیز از هر گونه تنش و جدایی و ایجاد فاصله بین افراد و تعارض آرا و موضع گیری ها و سوق جامعه اسلامی در جهت اهداف برنامه ها و سیاست گذاری های نظام مقدس جمهوری اسلامی و توصیه های مقام ولایت لازم است در هر شهرستانی شورای سیاست گذاری ائمه ی جماعات مساجد تشکیل شود و مسائل گوناگون منطقه را تجزیه و تحلیل کند و در خصوص مسائل متفاوت، تصمیم واحدی اتخاذ کند. در برابر موضوعات خاص و عام همگن و هماهنگ عمل نمایند.از طرفی وجود شواری سیاست گذاری ائمه ی جماعات می تواند بعد نظارتی بر عملکرد ائمه ی محترم جماعات داشته باشد و در صورتی که در پاره ای از مسائل در برخورد ها و موضع گیری ها یا اداره ی مساجد، نقاط ضعفی مطرح بود، شورا بتواند تا قبل از تبدیل نقطه ی ضعف به مشکلات حادتر، جلوی آن را بگیرد و نواقص و نارسایی ها را اصلاح کند.
ضرورت ارزشیابی
...
wikifeqh: مدیریت_مساجد